Έχοντας όλοι περάσει από την εφηβεία, μπορούμε να θυμηθούμε μερικούς γερούς καυγάδες με τους γονείς μας και ίσως κάποια λίγο μεγαλύτερα δράματα. Κάποιοι όμως από εμάς, όπως για παράδειγμα όσοι είχαν την ατυχία να έχουν έναν νάρκισσο για γονέα, ίσως να υποφέρουν ακόμα από τις συνέπειες.
Οι νάρκισσοι παρουσιάζουν συνήθως ένα 55% των συμπτωμάτων που περιγράφονται ως ναρκισσιστικές συμπεριφορές από τα ανάλογα εγχειρίδια, με βασικές την αίσθηση ανωτερότητας, την υπερβολική ανάγκη προσοχής και ελέγχου, την έλλειψη ενσυναίσθησης και πολλά άλλα. Αν τα παραπάνω σου θυμίζουν πράγματα που βίωσες όσο μεγάλωνες από τους γονείς σου, είναι πιθανό να σε μεγάλωσαν ένας ή δύο νάρκισσοι. Ας δούμε πως μπορείς να σπάσεις τον κύκλο και να θεραπευτείς σύμφωνα με τους ειδικούς.
15 σημάδια ότι σε μεγάλωσαν νάρκισσοι
Σύμφωνα με την ψυχαναλύτρια Babita Spinelli, αυτά είναι τα πιο κοινά και συνηθισμένα σημάδια της ναρκισσιστικής συμπεριφοράς:
- Δεν αναγνωρίζουν ότι έχουν κάνει μια αστοχία ή ένα λάθος.
- Αποφεύγουν να συζητήσουν ζητήματα για τα οποία του έχεις παραπονεθεί.
- Δεν επικοινωνούν ανοιχτά ή έντιμα με τους άλλους.
- Έχουν την ικανότητα να σε τρελαίνουν.
- Νοιώθεις ότι η αγάπη τους έχει όρους, που σημαίνει ότι περιμένουν από εσένα την τελειότητα και απογοητεύονται αν δεν τα καταφέρεις σε κάποιο τεστ, αν κάνεις κάποιο λάθος, ή δεν επαληθεύσεις τις υπερβολικές τους προσδοκίες.
- Σου ρίχνουν πολύ εύκολα το φταίξιμο όταν κάτι δεν πάει καλά.
- Επιδεικνύουν ιδιαίτερα χειριστική συμπεριφορά επιχειρώντας να σου δημιουργήσουν ενοχές όταν προσπαθείς να βάλεις κάποια όρια.
- Έχουν ανάγκη από μεγάλη προσοχή, δεν σου δίνουν όμως εσένα την προσοχή που χρειάζεσαι.
- Συχνά έχει μεγαλύτερη βαρύτητα η γνώμη των άλλων γύρω τους, παρά τα δικά σου αισθήματα και οι ανάγκες.
- Μονοπωλούν τις συζητήσεις και δεν αφήνουν τους άλλους να μιλήσουν ή να συζητήσουν.
- Υποσκάπτουν τις αποφάσεις των παιδιών τους (ιδιαιτέρως των ενήλικων παιδιών τους).
- Υιοθετούν τον ρόλο του μάρτυρα ή του θύματος.
- Κοροϊδεύουν ή απορρίπτουν τις συναισθηματικές αντιδράσεις (όπως το κλάμα).
- Ζηλεύουν την ζωή που έχεις χτίσει για τον εαυτό σου. Αυτό είναι πιο σύνηθες για τις γυναίκες νάρκισσους, ιδιαίτερα απέναντι στις κόρες ή τις νύφες τους.
- Έχουν συχνά δεσποτική συμπεριφορά ή προσπαθούν να σου επιβάλουν τον τρόπο τους
Πως μπορεί να σε επηρεάσει ως ενήλικα το γεγονός ότι μεγάλωσες με νάρκισσους
Επηρεάζει την επιλογή συντρόφου
Σύμφωνα με την ψυχοθεραπεύτρια Wendy Behary, το να έχεις μεγαλώσει με νάρκισσους μπορεί να σε οδηγήσει στην επιλογή ενός νάρκισσου συντρόφου, απλά και μόνο γιατί έτσι έχεις μάθει. Φυσικά, αν τα φτιάχνεις με τον έναν νάρκισσο μετά τον άλλον, μπορεί να βρεθείς εύκολα σε μια τοξική κατάσταση, την οποία μάλιστα θα έχεις βοηθήσει να αναπτυχθεί. Αν βέβαια έχεις πάρει κι εσύ τα χούγια των γονιών σου, είναι πολύ πιθανό να αναζητάς παθητικούς και ήπιους συντρόφους.
Μπορεί να αναπτύξεις κι εσύ ναρκισσιστική συμπεριφορά
Η Behary ότι αν οι γονείς σου ήταν νάρκισσοι, τότε αυτό μπορεί να οδηγήσει σε “κληρονομική ναρκισσιστική συμπεριφορά”-όπως την αποκαλεί η ίδια- όπου το παιδί μιμείται τους γονείς και τον τρόπο που το μεγάλωσαν και το διαμόρφωσαν.
Δυσκολεύεσαι να αποκτήσεις την δική σου ταυτότητα
Κάποιοι ενήλικες μεγαλώνοντας μένουν κολλημένοι στον ρόλο που είχαν ως παιδιά μέσα στην οικογένειά τους. “Εξακολουθούν να θυσιάζουν τους εαυτούς τους σε κάθε σχέση. Οι φωνές, οι προτιμήσεις, οι γνώμες, οι επιθυμίες, τα όνειρά τους, όλα καταπιέζονται σε μια ντροπαλή και διστακτική συμπεριφορά” λέει η Behary “διότι αυτό ήθελαν οι νάρκισσοι γονείς τους από αυτούς.”
Κάνεις υπερβολική αυτοκριτική
“Ένας ναρκισσιστής γονέας είναι συχνά εξαιρετικά επικριτικός και ανευχαρίστητος. Αυτό επηρεάζει την εσωτερική φωνή του παιδιού με αποτέλεσμα να το οδηγεί σε πιθανή τελειομανία, εαυτο-αμφισβήτηση και έλλειψη αυτοπεποίθησης.” λέει η Spinelli.
Μπορεί να αναπτύξεις μια απέχθεια προς τις σχέσεις
Ενώ κάποια παιδιά ναρκισσιστών εμπλέκονται σε τοξικές σχέσεις όταν ενηλικιωθούν, κάποια άλλα αποφεύγουν τις σχέσεις τελείως και εμφανίζεται με αδυναμία να συνδεθούν ή να εμπιστευθούν με άλλους ανθρώπους.
Μπορεί να προσπαθείς να ευχαριστήσεις όλον τον κόσμο και να έχεις δυσκολία στο να θέσεις τα όριά σου
Καθώς το παιδί του ναρκισσιστή μεγάλωσε προσπαθώντας να τον ευχαριστήσει, είναι πιθανό να κάνει το ίδιο μεγαλώνοντας, ενώ δεν θα καταφέρει να θέσει υγιή όρια στις σχέσεις του. “Αυτό συμβαίνει διότι όσο μεγαλώνει δίπλα σε αυτόν τον τόσο απαιτητικό γονέα, δεν του δίνεται χώρος να αναπτύξει δικές του γνώμες και ιδέες ” λέει η Spinelli, “ή ότι το έκαναν να νοιώθει διαρκώς ενοχές.”
Δυσκολεύεσαι να αναγνωρίσεις τα συναισθήματά σου
“Για να μπορέσει να τα βγάλει πέρα ένα παιδί με έναν ναρκισσιστή γονέα, χρειάζεται συχνά να αποκοπεί από τα ίδια του τα συναισθήματα. Αποτέλεσμα αυτής της χρόνιας πρακτικής είναι να δυσκολεύεται τελικά να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του ως ενήλικας αλλά και να συνδεθεί με τον ίδιο του τον εαυτό.”
Εκτός από τα παραπάνω η Spinelli λέει ότι αν μεγαλώσεις δίπλα σε έναν ναρκισσιστή μπορεί να αναπτύξεις άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη, αμφιβολίες για τον εαυτό σου ή τάση να εξαρτάσαι από τους συντρόφους σου.
Πως θα καταφέρεις να το ξεπεράσεις
Να καταλάβεις τι είναι ο ναρκισσισμός
Η Behary προτείνει να ενημερωθούμε για την φύση του ναρκισσισμού και τα συμπτώματά του. Όσο περισσότερα μάθουμε, τόσο ευκολότερα θα είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι οποιαδήποτε ντροπή ή ενοχή μας έχουν φορτώσει οι ναρκισσιστές γονείς μας, δεν ήταν δικά μας λάθη αλλά δικές τους αστοχίες. Όσα περισσότερα καταλάβουμε, τόσο πιο εύκολα θα το ξεπεράσουμε.
Να λάβουμε επαγγελματική βοήθεια
Ζητώντας βοήθεια από κάποιον ψυχοθεραπευτή μπορούμε να ξεπεράσουμε το τραύμα, να εντοπίσουμε τα σημεία που μας πονάνε και να μάθουμε να βάζουμε υγιή όρια. Μπορούμε μάλιστα να λάβουμε έγκυρες πληροφορίες για τον ναρκισσισμό από τον θεραπευτή μας και να καλύψουμε και την πρώτη περίπτωση.
Πολύ βοηθητικό είναι επίσης ένα σύστημα υποστήριξης που αποτελείται από φίλους ή τον/την σύντροφό μας και μπορεί να μας δώσει ένα αίσθημα ασφάλειας ώστε να ανοιχτούμε και να ανακτήσουμε τον αυτοσεβασμό μας.
Να θέσουμε υγιή όρια
Με την βοήθεια του θεραπευτή μας, μπορούμε να αποφασίσουμε το είδος των ορίων που θα μας βοηθούσαν να λάβουμε την απόσταση που επιθυμούμε από τον ναρκισσιστή γονιό μας και κατόπιν να ξεκινήσουμε να τα εφαρμόζουμε, λέει η Spinelli. Θα πάρει κάποιον καιρό, καθώς θα βρούμε αντίσταση , αλλά δεν είναι αδύνατο.