Είναι φυσικό όλα τα είδη τέχνης να έχουν τους επικριτές τους. Ανάμεσά τους και τα ρομαντικά μυθιστορήματα. Ωστόσο, είναι άλλο να λες ότι δεν είναι του γούστου σου, ότι δεν σου φαίνονται ρεαλιστικά ή ότι σου φαντάζουν πολύ γλυκανάλατα και είναι άλλο να τα κατηγορείς ότι εκείνα ευθύνονται, που οι σχέσεις στην εποχή μας χαλάνε πιο εύκολα. Συγκεκριμένα, να τα κατηγορείς ότι εκείνα οδηγούν τις γυναίκες στο να έχουν πρόβλημα με τους συντρόφους τους και τελικά να τους χωρίζουν.
Πώς φτάσαμε σε αυτή τη θεωρία;
Η σύντομη απάντηση; Φταίει η πατριαρχία. Ας εξηγήσουμε, όμως, τι εννοούμε. Κατ’ αρχάς, είναι γεγονός ότι τα ρομαντικά μυθιστορήματα είναι ως επί το πλείστον ένα λογοτεχνικό είδος γραμμένο από γυναίκες για γυναίκες. Για να καταλάβεις, το 84% των αναγνωστών του είναι γυναίκες. Αυτός είναι και ο λόγος, που αποτελεί ένα από τα ελάχιστα λογοτεχνικά είδη, που διαχρονικά δεν ενδιαφερόταν να μη θίξει τους άντρες, αλλά να ενδυναμώσει τις γυναίκες.
Φυσικά, αυτή η ενδυνάμωση διέφερε ανάλογα την εποχή του μυθιστορήματος. Κάποτε γυναικεία ενδυνάμωση ήταν και μόνο το δικαίωμα να επιλέξεις ποιον θες και αν θες να παντρευτείς. Μετέπειτα το να έχεις μία στοιχειώδη κοινωνική ζωή, ανεξάρτητη της οικογένειας και του άντρα σου. Πιο μετά, το να είσαι οικονομικά ανεξάρτητη και να έχεις τη δική σου δουλειά. Στην εποχή μας, τα ρομαντικά μυθιστορήματα μάς δείχνουν συνήθως γυναίκες με μεγάλους στόχους, με καριέρες, σε ηγετικές θέσεις, που απαιτούν και τη δική τους σεξουαλική ικανοποίηση, που έχουν στενή σχέση με τους φίλους και μέλη της οικογένειάς τους και που μπορούν να σταθούν μόνες τους στα πόδια τους.
Με άλλα λόγια, τα ρομαντικά μυθιστορήματα μάς δίνουν πρωταγωνίστριες, που είναι πάντα λίγο πολύ πιο μπροστά από την εποχή του (συνήθως της) συγγραφέα τους. Αυτό σημαίνει ότι συχνά σπάνε τις επικρατούσες κοινωνικές νόρμες και σχέσεις μεταξύ των φύλων. Κάποτε έπεισαν κάποιες γυναίκες να αρνηθούν ένα καλά οργανωμένο προξενιό, μετέπειτα να βγουν για μία βόλτες με φίλες τους και να συζητήσουν ό,τι τις απασχολούσε, ακόμα πιο μετά να απαιτήσουν μία θέση στους χώρους εργασία και σήμερα να μη συμβιβάζονται για τίποτα λιγότερο από αυτό που ονειρεύονται και πιστεύουν ότι τους αξίζει.
Εγώ κι εσύ αυτό μπορεί να το βλέπουμε ως θετική εξέλιξη και συνέπεια. Το ίδιο, όμως, δεν ισχύει για εκείνους που επωφελούνται από πατριαρχικές νόρμες. Έτσι, ακούς ανθρώπους να λένε ότι τα ρομαντικά μυθιστορήματα καταστρέφουν τις σχέσεις. Γιατί; Διότι οι γυναίκες άρχισαν να τους απορρίπτουν. Γιατί οι φίλες τους “τους βάζουν λόγια” για την σχέση τους. Επειδή παράτησαν το σπίτι και την οικογένειά τους, για να δουλέψουν. Γιατί τους παραπονιούνται ή τους χωρίζουν, όταν δεν τις καλύπτουν συναισθηματικά, σεξουαλικά ή/και ως προς τη συμπεριφορά τους.
Κάνουν κακό τα ρομαντικά μυθιστορήματα στις σχέσεις;
Απλά και λιτά, όχι. Εκτός κι αν θεωρείς ότι είναι κακό να έχεις κι εσύ απαιτήσεις από τον άλλον, να στηρίζεις την αυτονομία σου και να φύγεις από μία κακιά σχέση.
Στην πραγματικότητα, τα στατιστικά μάς δείχνουν ότι τα ρομαντικά μυθιστορήματα μπορούν να βοηθήσουν τις σχέσεις. Συγκεκριμένα, έρευνες έχουν δείξει ότι η ανάγνωση ρομαντικών μυθιστορημάτων έχει συσχετιστεί σε σημαντικό βαθμό με υψηλά ποσοστά χαρούμενων σχέσεων. Ο λόγος; Μέσα από τις ιστορίες τους, φαίνεται ότι αυξάνονται οι ικανότητες ενσυναίσθησής μας. Στοιχείο πολύ σημαντικό, ώστε να κατανοείς καλύτερα τον σύντροφό σου και τις συναισθηματικές του αντιδράσεις. Παράλληλα, τα υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης έχουν συνδεθεί με λιγότερες πιθανότητες χωρισμού, υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης και λιγότερους καβγάδες εντός της σχέσης. Προφανώς, τα πράγματα είναι ακόμα καλύτερα όταν και τα δύο μέλη μίας σχέσης διαβάζουν ρομαντικά μυθιστορήματα.
Ακόμα περισσότερο, το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος, όταν επιλέγεται από cis straight άντρες, μπορεί να οδηγήσει σε αποδιωγμό στοιχείων τοξικής αρρενοπώτητας. Δηλαδή; Η κοινωνία μας έχει μάθει στους άντρες ότι το μόνο αρνητικό συναίσθημα, που έχουν δικαίωμα να νιώθουν και να εκφράζουν είναι αυτό του θυμού. Ωστόσο, τα ρομαντικά μυθιστορήματα τους δείχνουν ότι έχουν το δικαίωμα να είναι και εκείνοι ευάλωτοι και συναισθηματικά ανοιχτοί. Τι σημαίνει αυτό για τις σχέσεις; Ανθρώπους, που δεν φοβούνται να επικοινωνήσουν ανοιχτά με τον σύντροφό τους και να μοιραστούν μαζί του τους φόβους, τα άγχη και τις ανάγκες τους.
