Τα τελευταία χρόνια, η γιόγκα και οι διάφορες πρακτικές της όπως οι αναπνοές και ο διαλογισμός έχουν γνωρίσει τεράστια αναγνώριση σε σημείο που πολλοί άνθρωποι γύρω μας ορκίζονται στις θεραπευτικές της ιδιότητες. Ένας από αυτούς τους ανθρώπους είμαι κι εγώ. Ξεκίνησα γιόγκα για να αντιμετωπίσω σκελετικά προβλήματα και γρήγορα εθίστηκα στην ζεν ατμόσφαιρα των συνεδριών. Είχα την ευκαιρία να μάθω να χρησιμοποιώ την αναπνοή μου για να χαλαρώνω και να ξεκουράζω το μυαλό μου, ενώ ο διαλογισμός μου έδωσε ένα νέο μονοπάτι διαχείρισης του όποιου περιστασιακού άγχους βίωνα.
Τελευταία όμως έχει περάσει η άποψη ότι η γιόγκα μπορεί να υποκαταστήσει την θεραπεία, είτε μιλάμε για ψυχοθεραπεία, είτε μιλάμε για διαχείριση των διατροφικών προβλημάτων, όπως η απώλεια βάρους όταν αυτή σχετίζεται με διατροφικές διαταραχές. Αυτό είναι κάτι που υποστηρίζουν και διάφοροι δάσκαλοι της γιόγκα, ορθώς βασιζόμενοι στις γενικότερα ευεργετικές της ιδιότητες.
Παρόλα αυτά, είναι η γιόγκα ικανή να προσφέρει θεραπεία;
Όπως λέει η Anastasia Nevin, διατροφολόγος και δασκάλα γιόγκα, που ειδικεύεται στην σχέση μεταξύ του σώματος, του φαγητού και των διατροφικών συνηθειών, η άποψη ότι η γιόγκα είναι ικανή θεραπεία, βασίζεται συνήθως σε εμπειρικά δεδομένα και όχι σε ανάλογες ιατρικές έρευνες και μελέτες.
Η γιόγκα δεν είναι ψυχοθεραπεία και να γιατί
Όπως λέει η Nevin, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, η γιόγκα μπορεί χωρίς αμφιβολία να μας προσφέρει πολλά οφέλη. Μπορεί να βελτιώσει την διάθεσή μας, να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας, να μας διδάξει πως να είμαστε λιγότερο επικριτικοί με τον εαυτό μας και να επιτύχουμε εσωτερική ειρήνη.
Ένας αφοσιωμένος και σωστά ενημερωμένος επαγγελματίας της γιόγκα μπορεί να συμφωνήσει ότι επί της ουσίας η γιόγκα είναι εγγενώς θεραπευτική, καθώς όπως γνωρίζουμε ο διαλογισμός μειώνει τα επίπεδα του άγχους και της κατάθλιψης ενώ βελτιώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα αλλά και την συγκέντρωση. Η ασάνες βοηθούν με τον ύπνο, την πέψη, την ρύθμιση των ορμονών και την υγεία των οστών. Επίσης η γιόγκα μας βοηθάει με την αποδοχή της εικόνας σώματος και την αυτο-επίγνωση.
Αυτό όμως δεν σημαίνει, όπως λέει η Nevin, ότι οι όποιες θεραπευτικές ιδιότητες της γιόγκα μπορούν να υποκαταστήσουν την ψυχοθεραπεία. Πρώτα πρώτα, πολλές σύγχρονες τάσεις της γιόγκα, όπως τις κάνουν στα διάφορα κέντρα ή γυμναστήρια, ρίχνουν το βάρος στην εκγύμναση και την άσκηση, αφήνοντας στην άκρη το πνευματικό κομμάτι της πρακτικής.
Αντίθετα, η ψυχοθεραπεία προσφέρει την ευκαιρία στο άτομο να διαχειριστεί λεκτικά τα προβλήματά του και να τα προσεγγίσει με διαφορετικούς τρόπους που απευθύνονται σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, που σε συνδυασμό με την γιόγκα, θα φέρουν το καλύτερο αποτέλεσμα. Με την στήριξη του σωστού θεραπευτή ανάλογα και με το είδος της θεραπείας, τα άτομα ενθαρρύνονται να εξερευνήσουν θέματα του παρελθόντος, να κάνουν τις ανάλογες συνδέσεις με μοτίβα συμπεριφοράς του παρόντος και να αναπτύξουν τεχνικές που θα τα βοηθήσουν να κατακτήσουν καλύτερη αυτογνωσία και ψυχική υγεία.
Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε αλλαγές χωρίς βοήθεια
Αν θεωρήσουμε ότι η γιόγκα θα μας βοηθήσει να διαχειριστούμε οποιοδήποτε ζήτημα ψυχικής υγείας χωρίς άλλη υποστήριξη, η Nevin λέει ότι μάλλον θα φέρουμε το ίδιο το πρόβλημα στο χαλάκι της γιόγκα και πιθανά θα πιέσουμε τον εαυτό μας πέρα από τις δυνατότητες του προκειμένου να το διαχειριστούμε.
Για κάποιο πρόσωπο που έχει για παράδειγμα θέματα με την εικόνα σώματος, ακόμα κι αν μέσω της πρακτικής της γιόγκα μάθει να αποδέχεται τον εαυτό του λίγο περισσότερο, η ίδια η πρακτική δεν θα καταφέρει να τον κάνει να διαχειριστεί το ζήτημα επαρκώς με αποτέλεσμα σταδιακά να απογοητευθεί. Υπάρχουν μάλιστα και κάποιοι εκπαιδευτές γιόγκα που προτείνουν αυστηρές δίαιτες ή νηστείες, που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την δουλειά που γίνεται από την όποια παράλληλη θεραπεία δέχονται τα άτομα αυτά.
Βασικό επίσης στοιχείο της θεραπευτικής διαδικασίας είναι το να μάθουν τα άτομα να αναγνωρίζουν και να μιλούν για την δική τους αλήθεια, μια διαδικασία ενδυνάμωσης εξαιρετικά απαραίτητη για την θεραπεία τους, κάτι που η γιόγκα εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να προσφέρει, ιδιαίτερα όταν γίνεται σε ομαδικό επίπεδο.
Είναι επίσης εύκολο να συμπεράνουμε ότι όταν ερχόμαστε σε μια συνεδρία γιόγκα, κουβαλάμε μαζί μας και διάφορα στοιχεία του εαυτού μας ή συναισθήματα, όπως ο θυμός, η ανυπομονησία, η αυστηρή κριτική του εαυτού μας, ζητήματα που είναι πιθανό να προκύψουν στην διάρκεια της πρακτικής μας και στα οποία δεν μπορεί κανένας δάσκαλος γιόγκα να μας βοηθήσει αποτελεσματικά να διαχειριστούμε, με τον τρόπο που θα το κάνει ένας ψυχοθεραπευτής.
Συμπερασματικά λοιπόν, όσο καλή και να είναι η εμπειρία μας από την γιόγκα, αν έχουμε βαθύτερα προβλήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας, είναι απαραίτητο να ζητήσουμε επιπλέον βοήθεια για να τα διαχειριστούμε. Το ασφαλές περιβάλλον αποδοχής που υπάρχει στο χώρο που κάνουμε γιόγκα θα είναι πάντα εκεί για να μας βοηθήσει, αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον θεραπευτή μας.