Η κατανόηση της μεγάλης σημασίας της ψυχικής υγείας και η ορατότητα που έχουν πλέον τα θέματα αυτά, έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία δύο χρόνια. Από θέματα ταμπού τα οποία δεν συζητούσε κανείς ανοιχτά, έχουν γίνει πλέον ζητήματα πάνω στο τραπέζι για τα οποία μιλάμε, διαβάζουμε και ενημερωνόμαστε. Με τον κόσμο γύρω μας να έχει έρθει κυριολεκτικά τα πάνω κάτω στην διάρκεια της πανδημίας, πολλοί από εμάς έχουμε αναγκαστεί, με τον σκληρό τρόπο δυστυχώς, να καταλάβουμε ότι προβλήματα ψυχικής υγείας μπορεί να έχει ο οποιοσδήποτε ανά πάσα στιγμή, ασχέτως κοινωνικού ή οικονομικού στάτους, ηλικίας ή φύλου.
Υπάρχουν λοιπόν εκείνες οι μέρες που δεν αισθανόμαστε καλά και χρειάζεται να πάρουμε μια δυο μέρες άδεια από την δουλειά μας για να φροντίσουμε τον εαυτό μας και να μπορέσουμε να πατήσουμε πιο γερά στα πόδια μας. Σε καμία όμως περίπτωση δεν θα μιλήσουμε ειλικρινά στο αφεντικό ή τον προϊστάμενό μας. Αντίθετα θα προφασιστούμε μια τροφική δηλητηρίαση, ημικρανίες ή τραυματισμούς, καλύπτοντας την πραγματική αιτία της αδιαθεσίας μας. Γιατί όμως;
Το στίγμα
Σύμφωνα με την ψυχοθεραπεύτρια Gail Marra, ο λόγος είναι φυσικά το στίγμα που μας εμποδίζει από το να είμαστε ειλικρινείς.
“Αν και έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο σχετικά με το στίγμα που συνόδευε πάντα την ψυχική υγεία, υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος που θα πρέπει να διανύσουμε μέχρι να είμαστε σε θέση να μιλάμε για αυτό πιο ανοιχτά.” εξηγεί η ίδια. “Έχουμε ακόμα σκέψεις όπως ‘Τι θα σκεφτούν οι άλλοι για μένα; Τι θα πουν οι συνάδελφοί μου; Θα νομίζουν ότι είμαι τρελός/η ή τεμπέλης/α; Μήπως θα χάσω την δουλειά μου ή την καλή μου φήμη;’ Επίσης φοβόμαστε ότι θα φανούμε αδύναμοι ή ανεπαρκείς.”
Με όλο και περισσότερους ανθρώπους όμως να έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας τα τελευταία χρόνια λόγω της κατάστασης με την πανδημία, οι εργοδότες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη πίεση ώστε να δείξουν περισσότερη κατανόηση και να γίνουν πιο υποστηρικτικοί. Ανάλυση δεδομένων από ανάλογη έρευνα που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρήκε ότι ένας αριθμός ενηλίκων από 18 χρονών και άνω, ανέφεραν άνοδο των ψυχολογικών των προβλημάτων σε ποσοστό 29,5% τον Απρίλιο του 2021, ενώ οι άδειες ψυχικής υγείας που δόθηκαν στην χώρα το έτος αυτό ήταν το 12,7%.
Όπως λέει η ψυχολόγος Susie Pearl και συγγραφέας του The Art of Creativity, “Όλο και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν μέσα στην πρωτοφανή αυτή παγκόσμια δοκιμασία και αντιμετωπίζουν προβλήματα με την ψυχική τους υγεία, σε βαθμό που δεν το έχουμε αντιμετωπίσει ποτέ στο παρελθόν. Οι εργοδότες θα πρέπει να προωθήσουν πιο ψηλά στην ατζέντα τους το ζήτημα αυτό και να προστατεύσουν τους εργαζόμενους τους.”
Πρέπει μάλιστα να τους γίνει κατανοητό, ότι η καλύτερη υποστήριξη του προσωπικού είναι και προς δικό τους όφελος. Σύμφωνα με το Βρετανικό The Mental Health Foundation, καλύτερη αντιμετώπιση του θέματος της ψυχικής υγείας των εργαζομένων μπορεί να αποφέρει κέρδη της τάξης των 8 δισεκατομμυρίων λιρών το έτος. Πως όμως θα το κάνουν αυτό οι εργοδότες αν οι εργαζόμενοι διστάζουν να μιλήσουν στους εργοδότες τους;
Πως το κάνουμε;
Σύμφωνα με την Susie, θα πρέπει και οι δύο πλευρές να κάνουν βήματα ώστε το θέμα να σταματήσει να είναι ταμπού. “Αν νομίζετε ότι το πρόβλημά σας θα επηρεάσει την εργασιακή σας απόδοση, είναι λογικό να χρειάζεστε μια μέρα άδειας. Δεν χρειάζεστε να πείτε ψέματα.”
Όπως προτείνει η ίδια, ένας δόκιμος τρόπος να το κάνουμε είναι ο εξής: “Αντιμετωπίζω κάποιες ψυχολογικές δυσκολίες αυτή την εποχή. Αν έρθω στην δουλειά μου σήμερα, ίσως να μην μπορέσω να έχω την συνηθισμένη μου απόδοση. Αισθάνομαι ότι χρειάζομαι λίγο χρόνο άδειας για να αναρρώσω και να είμαι σε θέση να επιστρέψω. Σας ευχαριστώ για την κατανόηση.”
Οι εργοδότες από την μεριά τους είναι νομικά υποχρεωμένοι να προστατεύουν την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων τους και δεν υπάρχει νομικά καμία διαφορά μεταξύ σωματικής και ψυχικής υγείας ή προβλημάτων. Δεν μπορούν δηλαδή να αρνηθούν μια άδεια για ψυχολογικούς λόγους. Αν μάλιστα μιλήσουμε με σαφή και ειλικρινή τρόπο στον υπεύθυνο ή στο αφεντικό μας για το πρόβλημά μας, είτε δια ζώσης, είτε με email ή zoom, μπορούμε να εξηγήσουμε περισσότερο τον τρόπο με τον οποίο θα ήταν δυνατόν να βοηθηθούμε.
“Πείτε ότι χρειάζεστε περισσότερη υποστήριξη και εξηγήστε τι εννοείτε. Ίσως μια αλλαγή ωραρίου, περισσότερη ευελιξία ώστε να αποφεύγετε ένα απαιτητικό ή πιεστικό συνάδελφο. Είναι καλό να είμαστε ειλικρινείς για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε μία λύση. Άλλωστε είναι προς όφελος και των δυο πλευρών.” λέει η Susie.