Μπορεί την ιστορία της 24χρονης Γεωργίας και την καταγγελία του βιασμού της να σκέπασε πρόσκαιρα το χιόνι, όμως κάθε γυναίκα και κορίτσι της χώρας δεν την έχει ξεχάσει. Και όταν επιτέλους πάρει το δρόμο της δικαιοσύνης και απασχολήσει ξανά τα mainstream media, θα μας φέρει ξανά αντιμετώπες με το victim blaming. Όχι φυσικά ότι αυτό δεν έγινε από την αρχή της υπόθεσης όπου πολλές φωνές έσπευσαν να μας επιστήσουν την προσοχή στις επιλογές της Γεωργίας. Γιατί δέχτηκε να πάει σε πάρτι σε σουίτα; Τι περίμενε να συμβεί όταν αποδέχτηκε μια τέτοια πρόσκληση; Τι φορούσε; Είναι ή δεν είναι σεξεργάτρια; Όλα ερωτήματα που προσβάλλουν το θύμα, μετατοπίζουν την εστίαση από το πραγματικό γεγονός, δηλαδή τον βιασμό της και ξεπλένουν απαλά του θύτες.
Οι οποίοι φυσικά στην κατάθεσή τους μόλις πριν λίγες μέρες φρόντισαν να μας ενημερώσουν ότι η Γεωργία, παρόλο που ναρκώθηκε και ξύπνησε σε ένα δωμάτιο που δεν αναγνώριζε γυμνή και περικυκλωμένη από χάπια που βοηθούν τη σεξουαλική διέγερση και το εσώρουχό της με τη σερβιέτα της στο πάτωμα, συναίνεσε σε όλα έγιναν το βράδυ της Πρωτοχρονιάς. “Πήγαμε λοιπόν μαζί στο 602, ξαπλώσαμε στο κρεβάτι, αρχίσαμε να φιλιόμαστε και έχοντας την απόλυτη συναίνεση της σε όλα τα στάδια της ερωτικής μας συνεύρεσης, η οποία περιλάμβανε προκαταρκτικές πράξεις, στοματικό έρωτα και διείσδυση με ολοκλήρωση”, αναφέρει ο 27χρονος. Και φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που ένας θύτης ακολουθεί αυτήν ακριβώς την υπερασπιστική γραμμή. Πώς λοιπόν ένα θύμα να βρει το θάρρος να καταγγείλει το βιασμό του όταν γνωρίζει ότι θα υποστεί όλα τα παραπάνω; Για αυτό χαιρετίζουμε την Γεωργία και τη δύναμή της να βγει να μιλήσει δημόσια για το βιασμό της – χωρίς να στεκόμαστε σε ποιό μέσο επέλεξε να το κάνει επί τη ευκαιρία -. Για αυτό στεκόμαστε με ό,τι μέσα διαθέτουμε σε κάθε θύμα. Για αυτό ακόμα και ένα ταπεινό hashtag, το #καμία_μόνη, έχει βαρύτητα. Παράλληλα, δεν μπορούμε να έχουμε την απαίτηση από όλα τα θύματα να δρουν όπως η Γεωργία, δεν θα κρίνουμε τα θύματα με βάση το “κουράγιο” τους να αποκτήσουν όνομα και πρόσωπο.
Εκτός συνόρων, η βασιλική οικογένεια αντιμετωπίζει ένα ακόμη σκάνδαλο, αυτό του πρίγκιπα Andrew από το οποίο το παλάτι πιστεύει ότι θα πάρει απόσταση αφαιρώντας του τους τίτλους. Ο Δούκας της Υόρκης κατηγορείται ότι έκανε μη συναινετικό σεξ με την τότε 17χρονη Virginia Roberts Giuffre, ενώ διακινούνταν από τον Jeffrey Epstein. Δικαστικά έγγραφα δείχνουν ότι οι δικηγόροι του πρίγκιπα Andrew ζήτησαν πρόσβαση στα ιατρικά αρχεία της Virginia Giuffre, υποστηρίζοντας ότι “μπορεί να υποφέρει από ψευδείς αναμνήσεις”. Νομικοί και ακτιβιστές ανά τον κόσμο εντοπίζουν σε αυτή την τακτική ένα νέο ρεύμα victim blaming το οποίο και ονομάζουν “από το sluts (σ.σ. τσούλες), στο nuts (σ.σ. τρελή)”. Φαινομενικά λοιπόν, δεν υπάρχει τίποτα εκτός ορίων όταν πρόκειται για την απαξίωση των γυναικών στα δικαστήρια. Η ιδέα ότι τα αρχεία ιατρικής και ψυχικής υγείας μας θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εναντίον μας για να μας υπονομεύσουν σε μία υπόθεση σεξουαλικής επίθεσης δεν είναι τίποτα λιγότερο από τρομακτική.
Αυτή τη στιγμή – ευτυχώς – ζούμε σε μία κοινωνία που το στίγμα γύρω από τις ψυχικές ασθένειες σταδιακά σπάει. Gen Z και millennials κατάφεραν να κανονικοποιήσουν την ψυχοθεραπεία κι επιτέλους αυτή να μην αναφέρεται συνδυαστικά με τις λέξεις “τρέλα” ή “ψυχοφάρμακα”, αλλά ούτε και να πλασάρεται ως κάποιο “μυστικό” που τελικά μας κάνει τη χάρη να μας αποκαλύψει ένας celebrity σε μία συνέντευξη, λέγοντάς μας απλά πόσο καλό του έχει κάνει. Οι νέες γενιές μιλούν δίχως συστολή και ταμπού στις παρέες και τα social media για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας και τη ψυχανάλυση ή την ψυχοθεραπεία σαν ένα αναπόσπαστο κομμάτι του ευ ζην τους. Φαντάζεστε όμως αυτή μας η εξωστρέφεια να μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον μας;
Σύμφωνα με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, στην Ελλάδα για να έχει κάποιος τρίτος πρόσβαση σε ιατρικό φάκελο ασθενούς με εισαγγελική παραγγελία, ζητείται, με αίτηση που κατατίθεται στον εισαγγελέα, η χορήγηση στον αιτούντα τρίτο ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ο αρμόδιος εισαγγελέας διαβιβάζει τη σχετική αίτηση προς τη Διοίκηση, με τη σημείωση ότι αυτή πρέπει να λάβει την άδεια της Αρχής (βλ. σχετικές γνωμοδοτήσεις 3/2003 και 3/2009 της Αρχής). Την έννοια αυτή έχει, έστω και αν δεν το αναφέρει ρητώς, το έγγραφο του εισαγγελέα προς το νοσηλευτικό ίδρυμα με το οποίο διαβιβάζεται αίτηση του τρίτου για χορήγηση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και καλείται το ίδρυμα να προβεί “στην κατά νόμο εκτίμηση των διαλαμβανομένων σ’ αυτήν και τις εντεύθεν επιβαλλόμενες ενέργειες”. Στην περίπτωση αυτή νομίμως το νοσηλευτικό ίδρυμα ζητά την άδεια της Αρχής για να χορηγήσει τα εν λόγω δεδομένα. Η Αρχή, αν δεν το κρίνει αναγκαίο, μπορεί να αρνηθεί. Για να εγκρίνει τη χορήγηση αυτών των εγγράφων η Αρχή, πρέπει αυτά να αποτελούν αποδεικτικά στοιχεία προς το συμφέρον της δικαιοσύνης.
Σε άρθρο του Glamour σχετικά με τη γραμμή που ακολούθησαν οι δικηγόροι του πρίγκιπα Andrew η έγκριτη επαγγελματίας ψυχικής υγείας Ruth Micallef επισημαίνει τα εξης: “Κάτι τέτοιο θέτει ένα ανησυχητικό προηγούμενο για τους επιζώντες από τραύματα. Είναι εξαιρετικά σύνηθες σε περιπτώσεις κακοποίησης τα θύματα να αποσυνδέονται από το συμβάν ως αντίδραση στο τραύμα, πρόκειται για έναν ενσωματωμένο μηχανισμό που προσπαθεί να μας κρατήσει ασφαλείς. Παρόλα αυτά είναι απίστευτα σημαντικό να παίρνουμε στα σοβαρά οποιαδήποτε μνήμη όταν τη θυμάται το θύμα. Ο ισχυρισμός ότι οι αναμνήσεις είναι ψευδείς μπορεί να επιδεινώσει το τραύμα, κάνοντας τα θύματα να αισθάνονται ανάξια υποστήριξης και συμπόνιας” σημειώνει η Micallef.
“Οι ισχυρισμοί δραστών δε περί ψευδών αναμνήσεων των θυμάτων μπορούν σχεδόν σίγουρα να θεωρηθούν ως μια μορφή gaslighting, που ωθεί περαιτέρω το θύμα να αισθάνεται “τρελό” και καθιστά λιγότερο πιθανό το να ζητήσει υποστήριξη”, συμπληρώνει καίρια.
Ο χειρισμός της καταγγελίας της Virginia Giuffre από τη νομική ομάδα του πρίγκιπα Andrew δεν γίνεται παρά να μας κρατά σε επαγρύπνηση. Αν και καθώς φαίνεται η βρετανική δικαιοσύνη μπορεί να προστατέψει το θύμα, δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε σίγουροι για την έκβαση μιας υπόθεσης στα δικαστήρια. Για αυτό που είμαστε σίγουρες όμως είναι για το ότι βρέθηκε ένας ακόμη τρόπος να υποτιμηθούν τα θύματα και να ακυρωθεί η εμπειρία τους. Αυτό που δεν θέλουμε με τίποτα να δουμε να έχει σαν αποτέλεσμα το συγκεκριμένο γεγονός, είναι η σιωπή.