Όλοι το έχουμε αισθανθεί. Μια πολύ κουραστική εβδομάδα, με δύσκολα ωράρια, και ατελείωτο τρέξιμο, καταλήγει στο βράδυ Παρασκευής. Από την κούραση δεν έχουμε όρεξη να κάνουμε τίποτα, έτσι πέφτουμε για ύπνο νωρίς, με την ελπίδα πως αν κοιμηθούμε και λίγο παραπάνω το πρωί, θα νιώσουμε επιτέλους αναζωογωνημένοι και ξεκούραστοι.
Τελικά έρχεται το πρωί, και αφού έχουμε κοιμηθεί πάνω από 8-9 ώρες, ξυπνάμε και νιώθουμε ακόμα πιο κουρασμένοι. Τα μάτια μας με το ζόρι ανοίγουν, το σώμα μας είναι μουδιασμένο και ένας πονοκέφαλος κάνει την εμφάνισή του με το σηκωθούμε από το κρεβάτι. Όχι δεν είσαι ο μόνος που του συμβαίνει αυτό, ούτε πάει κάτι λάθος με εσένα. Το ότι αισθάνεσαι χειρότερα όταν κοιμάσαι παραπάνω, σε σχέση με όταν κοιμάσαι λιγότερο, είναι κάτι επιστημονικά αποδεδειγμένο, και παρακάτω σου τα εξηγούμε όλα.
Το επιστημονικό όνομα αυτών που αισθάνεσαι όταν “παρακοιμάσαι” είναι μέθη ύπνου (sleep drunkenness) και ο λόγος που ονομάζεται έτσι είναι λόγω της ομοιότητάς του με τα συμπτώματα του hungover. Όσο για τον λόγο που έχεις αυτά τα όχι πολύ ευχάριστα συμπτώματα (χωρίς καν να έχεις χαρεί ένα βράδυ έξω);
Όταν κοιμάσαι παραπάνω από το κανονικό, καταλήγεις να μπερδεύεις το βιολογικό σου ρολόι, το οποίο έχει έναν πολύ συγκεκριμένο κιρκαδικό ρυθμό (το πρόγραμμα του πότε κάνεις τι, πότε τρως, πότε κοιμάσαι κλπ). Όταν ξεφεύγεις από αυτόν, το βιολογικό σου ρολόι συνεχίζει να λέει την ίδια ιστορία στο σώμα σου, παρ’ ότι εσύ κάνεις κάτι πολύ διαφορετικό. Το αποτέλεσμα; Μπορεί εσύ να είσαι στο δέκατο όνειρο στις 11 το πρωί, όμως το σώμα σου θυμάται πως κανονικά σηκώνεσαι στις 7:00, συνεπώς οι διαδικασίες τροφοδότησης ενέργειας στα κύτταρά σου λειτουργούν σαν να ήσουν ξύπνιος. Αυτή είναι και η αιτία πίσω από τα συμπτώματα του jet lag.
Αν είσαι ανάμεσα σε αυτούς που παρακοιμούνται μια στο τόσο, τότε δεν χρειάζεσαι να ανησυχείς για κάτι, πέρα από τον πρωινό πονοκέφαλο που περνάει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αν όμως αυτό είναι κάτι που κάνεις συχνά, πάνω από μια-δυο φορές την εβδομάδα, τότε καλό θα ήταν να το προσέξεις αφού σύμφωνα με έρευνες, δεν είναι καλό για τον οργανισμό. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την μελέτη του Harvard, Nurses Health, άνθρωποι που συνηθίζουν να κοιμούνται 9 με 11 ώρες το βράδυ, έχει παρατηρηθεί πως είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν προβλήματα μνήμης, καρδιολογικές παθήσεις, ως και διαβήτη, σε σχέση με όσους κοιμούνται ως 8 ώρες.
Οι λόγοι τώρα που μπορεί να συντρέχουν σε αυτή την συνήθεια, είναι πολλοί. Πέρα από τα άτομα που τυχαίνει να παρακοιμηθούν μια στο τόσο, όσοι έχουν παρατηρήσει πως για μια χρονική περίοδο, μικρή, μεγάλη, ή και από πάντα, τείνουν να κοιμούνται πάνω από 9 ώρες, μάλλον ανήκουν σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες σύμφωνα με την σχετική μελέτη του Harvard.
Είτε πρόκειται για άτομα τα οποία δεν έχουν σταθερό ωράριο εργασίας, και άρα δεν έχουν μια ρουτίνα να τους “οργανώσει” τον ύπνο, είτε για άτομα που εργάζονται σε βάρδιες, πολύ πρωινές ή πολύ βραδινές, επομένως λογικά το βιολογικό τους ρολόι έχει απορρυθμιστεί εντελώς. Κάτι που επίσης μπορεί να προκαλέσει αυτή τη συνήθεια ύπνου, είναι το πόσο άνετα κοιμάσαι το βράδυ. Αν κατά τη διάρκεια της νύχτας κρυώνεις, ή ζεστένεσαι, ή δεν είσαι άνετος με τον οποιδήποτε τρόπο, τότε δεν θα μπεις σε βαθύ ύπνο (αυτός που σε ξεκουράζει περισσότερο) με αποτέλεσμα να νιώθεις πως χρειάζεσαι και άλλο. Αυτό που επίσης σίγουρα δεν βοηθάει είναι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, οι παραπανίσιες ώρες ύπνου, μπορεί να συνδέονται και με στοιχεία κατάθλιψης. Αν τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύουν, κι όμως αναγνωρίζεις αυτή τη συνήθεια ύπνου στον εαυτό σου, τότε καλο είναι να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό.
Όποιος και να είναι ο λόγος για τον οποίο παρακοιμάσαι, και όποια και αν είναι η συχνότητα, το συγκεκριμένο “σπορ” μπορεί να είναι από στιγμαία δυσάρεστο ως κακό για την υγεία σου. Φρόντισε λοιπόν να βρεις μια ισορροπία και μείνε μακριά από υπερβολές.