Ένα πραγματικά σπουδαίο έργο του σύγχρονου γονιού είναι να διδάξει στα παιδιά του ότι ο κόσμος αποτελείται από άτομα λίγο ή πολύ διαφορετικά από το ίδιο. Άτομα με διαφορετική γλώσσα, θρησκεία, κουλτούρα, φυλή και τρόπο ζωής. Άτομα με διαφορετικές ικανότητες και ταλέντα ή με δυσκολίες και προβλήματα υγείας. Όλοι μοιραζόμαστε αυτόν τον υπέροχο πλανήτη που έχει γίνει πια ένα τεράστιο χωριό. Η αλληλεπίδραση με “διαφορετικά” άτομα είναι δεδομένη και είναι επίσης πιθανό η ζωή να μας φέρει σε τέτοιο σημείο όπου “το διαφορετικό” να είμαστε εμείς οι ίδιοι.
Να μερικές ιδέες για να βοηθήσετε τα παιδιά να καταλάβουν την διαφορετικότητα με ουσιαστικό τρόπο (και όσο πιο νωρίς γίνεται):
Στερεότυπα, ο μεγάλος εχθρός
Πολλές από τις λανθασμένες μας συμπεριφορές όσο αφορά την διαφορετικότητα στηρίζονται στα στερεότυπα που εμείς οι ίδιοι έχουμε υιοθετήσει και τα περνάμε στις νεότερες γενιές ακούσια. «Το άλλο», ως έννοια, είναι πιθανό να μας ξεβολεύει ή και να μας φοβίζει. Πλοηγούμε λοιπόν την οικογενειακή μας ζωή προς ένα μοντέλο που δεν περιλαμβάνει άτομα διαφορετικά από εμάς. Αποφεύγουμε για παράδειγμα το παιχνίδι, τα πάρτι ή την παρέα με αλλοεθνείς, χωρίς ίσως να το επισημαίνουμε λεκτικά, διδάσκοντάς το όμως παράλληλα ως αποδεκτή ή και επιβεβλημένη συμπεριφορά. Το να εντοπίσει κανείς τα δικά του στερεότυπα αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση, είναι όμως ταυτόχρονα το πρώτο σημείο απ’ όπου θα μπορούσε να ξεκινήσει την καλή δουλειά.
Το παιχνίδι
Είναι πραγματικά δύσκολο να παρέμβουμε και να πείσουμε τα παιδιά μας να γίνουν φίλοι με οποιαδήποτε άλλα παιδιά. Θα κάνουν τις επιλογές τους στο σχολείο ή στις δραστηριότητές τους και λίγα μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό. Όταν όμως καλούμε φίλους για παιχνίδι, θα ήταν καλό να συμπεριλάβουμε και παιδάκια άλλου φύλου, φυλής ή κουλτούρας. Αν μάλιστα έχουμε κι εμείς τέτοιους φίλους, δίνουμε αυτόματα το καλό παράδειγμα και τα βοηθούμε να εξοικειωθούν με τους “άλλους” ευκολότερα.
Τα παιχνίδια
Μπορούμε να αγοράσουμε στα παιδιά μας παιχνίδια τέτοια όπου οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίδιοι με εμάς. Κούκλες με άλλο χρώμα δέρματος από το δικό μας, παζλ όπου εικονίζονται πρόσωπα άλλων φυλών και εθνικοτήτων ή τα ανάλογα ανθρωπάκια lego. Οι εταιρίες παιχνιδιών έχουν κάνει γενναία βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση κι εμείς θα δώσουμε την ευκαιρία στο παιδί μας να αγαπήσει ένα παιχνίδι που δεν είναι αντιγραφή του εαυτού του. Αν κάποιο αγαπημένο του παιχνίδι χάσει ένα πόδι ή ένα χέρι, ας μην το πετάξουμε. Ας πάρουμε την ευκαιρία να κουβεντιάσουμε και να αποδεχτούμε την νέα κατάσταση. Ο δεινόσαυρος που έμεινε με τρία πόδια μπορεί να συνεχίσει να κάνει παρέα στο παιδί μας και να του είναι το ίδιο πολύτιμος στις περιπέτειές του. Μπορεί μάλιστα η απώλεια αυτή καθαυτή να γεννήσει ένα νέο ταλέντο στο παιχνίδι, μια υπερδύναμη που θα το κάνει ξεχωριστό. Και, φυσικά, καιρός να σπάσουμε το στερεότυπο που θέλει τα κορίτσια να παίζουν με κούκλες και τα αγόρια με τρακτέρ.
Εξερευνούμε τις κουζίνες άλλων λαών
Τι καλύτερος τρόπος να έρθουμε πιο κοντά στην κουλτούρα των άλλων λαών από την κουζίνα τους; Μπορούμε να μαγειρέψουμε απλά τέτοια πιάτα και να ζητήσουμε από τα παιδιά μας να μας βοηθήσουν. Έτσι θα έχουμε την ευκαιρία να τους μιλήσουμε για τις διαφορετικές πρώτες ύλες που χρησιμοποιούν οι άλλοι λαοί και να δοκιμάσουμε παρέα νέες γεύσεις.
Τους διαβάζουμε βιβλία για την διαφορετικότητα.
Υπάρχουν άπειρα τέτοια στα βιβλιοπωλεία και μιας και στα παιδιά αρέσει να διαβάζουν και να ξαναδιαβάζουν τα ίδια βιβλία, τα μηνύματα τους έχουν μεγάλες πιθανότητες να ριζώσουν στις καρδιές τους.
Δια του παραδείγματος
Αυτός είναι και ο πιο ασφαλής τρόπος για να διδάξουμε ο,τιδήποτε στα παιδιά μας. Όταν εμείς οι ίδιοι σεβόμαστε πραγματικά (και όχι μόνο στα λόγια) τους ανθρώπους γύρω μας, είτε αυτοί είναι ξένοι, αλλόθρησκοι, gay, ανάπηροι, γέροι, χοντροί, άσκημοι, αδύνατοι, ξανθοί, μελαχρινοί ή κοντοί, τότε τα παιδιά μας θα το μάθουν αβίαστα και η ζωή τους θα είναι πολύ πιο απλή και εύκολη. Διότι πραγματικά, αυτή η διαρκής κατηγοριοποίηση των άλλων απορροφά πολλή ενέργεια από τον άνθρωπο και βαραίνει την ψυχή του με πολύ ύπουλο τρόπο. Ας μην επιτρέψουμε αυτό να βασανίζει τα παιδιά μας για το υπόλοιπο τους βίου τους.