Σας έχει τύχει άραγε ποτέ να βρεθείτε σε μια νοσταλγική διάθεση όταν χρειάζεστε κάτι να σας ανεβάσει; Μήπως η αναπόληση παλιότερων όμορφων στιγμών ζωγραφίζει ένα χαμόγελο στα χείλη σας και σας κάνει αυτόματα πιο αισιόδοξους; Η νοσταλγία είναι μια συνηθισμένη κατάσταση στην οποία μπορεί να βρεθεί ο κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως ηλικίας και μας αφήνει συχνά με μια γλυκόπικρη γεύση στο στόμα.
Τι είναι όμως η νοσταλγία;
Με βάση την ετυμολογία της λέξης καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για τον πόνο που προκαλεί η ιδέα του γυρισμού σε κάποιον τόπο ή κάποια κατάσταση. Είναι δηλαδή ένα συναίσθημα που συχνά εμπεριέχει την στενοχώρια και την απώλεια. Ενώ όμως την συνδυάζουμε συνήθως με την λύπη, η νοσταλγία μπορεί να μην είναι απαραίτητα κακή για εμάς. Όταν σκεφτόμαστε το παρελθόν και τα όσα έχουμε ίσως χάσει, μπορεί ταυτόχρονα να επισημάνουμε και τα όσα έχουμε κερδίσει στην πορεία.
Τι προκαλεί συνήθως την νοσταλγία;
Είναι πολλά τα πράγματα που μπορούν να προκαλέσουν νοσταλγική διάθεση: ένα τραγούδι που αγαπούσες στο πανεπιστήμιο, μια γεύση που σου θυμίζει την γιαγιά σου που έχει φύγει από την ζωή ή ακόμα και μια ατάκα από κάποια αγαπημένη σου σειρά. Οι παράγοντες που την προκαλούν λοιπόν μπορεί να είναι εξωτερικοί και εσωτερικοί.
Εσωτερικοί παράγοντες
Η νοσταλγία μπορεί να προκύψει από αισθητηριακά ερεθίσματα που συνδέονται με αγαπημένες μας στιγμές όπως οικείες μυρωδιές, ήχοι και εικόνες. Φανταστείτε να έχετε πάει επίσκεψη στο πατρικό σας, η τηλεόραση να δείχνει το “Frozen” και η μαμά σας να ψήνει κέικ σοκολάτας. Είναι φυσικό να σας έρθουν στο μυαλό ένα σωρό όμορφες παιδικές αναμνήσεις με την μορφή της νοσταλγίας για την παιδική σας ηλικία.
Εξωτερικοί παράγοντες
Τα εξωτερικά ερεθίσματα που προκαλούν νοσταλγία είναι συνήθως κάπως διαφορετικά κι έχουν να κάνουν με δυσάρεστες στιγμές όπως η μοναξιά, το άγχος ακόμα και η βαρεμάρα και μπορούν να φέρουν τους ανθρώπους σε μια νοσταλγική κατάσταση ενός πιο όμορφου παρελθόντος, σε μια προσπάθεια να αισθανθούν καλύτερα.
Τα οφέλη της νοσταλγίας
Σύμφωνα με τα παραπάνω όμως, η νοσταλγία μπορεί να γίνει και ένα ισχυρό εργαλείο όταν χρειάζεται να διαχειριστούμε δυσάρεστα συναισθήματα. Μας βοηθάει να τοποθετήσουμε την παρούσα κατάσταση σε μια προοπτική και μας δίνει την αισιοδοξία που πιθανά χρειαζόμαστε. Μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε καλύτερα τον πόνο, και να μας κατευθύνει προς πιο θετική αντιμετώπιση των δυσκολιών μας.
Είναι βέβαια σημαντικό να πούμε ότι δεν είναι όλες οι περιπτώσεις νοσταλγίας ίδιες και δεν θα μας κάνουν όλες να νοιώσουμε αυτήν την οικεία ζεστασιά. Φυσικά δεν θα πρέπει να αφήσουμε τον εαυτό μας να βυθιστεί σε αρνητικές σκέψεις για το παρόν μας. Αντίθετα, μπορούμε να νοιώσουμε ευγνώμονες για τα όσα έχουμε ζήσει και να βρούμε μέσα στην νοσταλγία μας το κίνητρο για να πάμε παρακάτω και να δημιουργήσουμε νέες όμορφες στιγμές.
Αν για παράδειγμα έχουμε νοσταλγήσει κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο που έχει φύγει από την ζωή, δεν είναι δυνατόν να μην νοιώσουμε θλίψη. Μπορούμε όμως ταυτόχρονα να νοιώσουμε ευγνωμοσύνη που είχαμε αυτό το πρόσωπο στην ζωή μας, για τον χρόνο που περάσαμε μαζί του και για τα όσα ζήσαμε μαζί, ενώ ταυτόχρονα να δώσουμε έμφαση στις σχέσεις που έχουμε τώρα και σε όσες θα θέλαμε να χτίσουμε.
Με τον τρόπο της η νοσταλγία μπορεί να μας βοηθήσει να διδαχθούμε από το παρελθόν για να έχουμε ένα καλύτερο μέλλον.
Είναι μήπως η νοσταλγία κάτι κακό;
Όπως είναι απόλυτα φυσικό, προκειμένου να νοιώσουμε συναισθηματικά ασφαλείς, ιδιαίτερα όταν γύρω μας συμβαίνει κάτι χαοτικό όπως μια παγκόσμια πανδημία, το μυαλό μας ψάχνει τρόπους για να ανακουφιστεί. Η νοσταλγική ενασχόληση με σειρές, μόδες, μουσικές ή ταινίες από το παρελθόν για παράδειγμα, μας υπενθυμίζουν ότι δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα αλλά και μας προσφέρουν μια κάποια συναισθηματική ανακούφιση και ασφάλεια. Παρόλα αυτά, πολύς κόσμος πιστεύει ότι το να κολλάμε στο παρελθόν μας εμποδίζει από το να προσαρμοστούμε στο παρόν ή να οργανωθούμε όπως πρέπει για το μέλλον, αποδεχόμενοι την αλλαγή.
Η αντίθετη πλευρά όμως υποστηρίζει ότι το να αντλούμε δύναμη και ζεστασιά από το παρελθόν, μας προετοιμάζει καλύτερα σε ψυχολογικό επίπεδο ώστε να αντιμετωπίσουμε το άγχος και την αβεβαιότητα του σήμερα, μας κάνει πιο ανθεκτικούς και ανοιχτόμυαλους.
Πώς να χρησιμοποιήσουμε την νοσταλγία υπέρ μας
Αν και η νοσταλγία έχει να κάνει με το παρελθόν, είναι ταυτόχρονα ένας εύκολος οδηγός επιβίωσης για το παρόν και το μέλλον. Με το να θυμόμαστε πού και πού τις όμορφες στιγμές που μας διαμόρφωσαν σε αυτό που είμαστε σήμερα, μπορεί να κάνει ευκολότερο το να θέτουμε νέους στόχους με σκοπό να δημιουργήσουμε και άλλες τέτοιες στιγμές στο μέλλον.
Βάλτε λοιπόν τα τραγούδια της εφηβείας σας δυνατά, δείτε τα “Φιλαράκια’ για πεντακοσιοστή φορά και νοιώστε όλα εκείνα τα θερμά αισθήματα που φέρνει μαζί της η νοσταλγία γιατί με αυτά μπορείτε να χτίσετε ένα εξίσου όμορφο μέλλον
