Τrigger warning: Αναφορές σε αυτοκτονία
Γνωρίζετε ότι πολλοί από τους συμμετέχοντες σε ριάλιτι παιχνίδια και σόου αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα μετά το πέρας της συμμετοχής τους; Ανάμεσα σε αυτούς μάλιστα, υπάρχουν και 21 άτομα από το 2004 μέχρι και σήμερα, που δεν άντεξαν την πίεση, το στίγμα ή το τραύμα που τους δημιούργησε όλη αυτή η έκθεση και αυτοκτόνησαν. Για παράδειγμα το αμερικανικό “The Bachelor” έχει χάσει 3 συμμετέχουσες από αυτοκτονία. Πολλοί ειδικοί εγείρουν διάφορα ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο επιλογής των παικτών αλλά και την ψυχολογική υποστήριξη που λαμβάνουν αυτοί κατά την διάρκεια ή μετά το πέρας των εκπομπών.
Ο Δόκτορας Richard Levak, ειδικός σε θέματα προσωπικότητας που έχει δουλέψει σε αρκετά ριάλιτι σόου, συμπεριλαμβανομένου και του “Survivor”, ισχυρίζεται ότι το θέμα της επιλογής των παικτών, των ψυχολογικών προβλημάτων και των αυτοκτονιών που προκύπτουν ανάμεσα τους, μοιάζει με το ερώτημα “της κότας, του αβγού και του ποιο δημιουργήθηκε πρώτο”. Είναι δηλαδή τα συγκεκριμένα προγράμματα που έλκουν περισσότερο τους ασταθείς ανθρώπους ή μήπως η πίεση που ασκείται στους παίχτες είναι αυτή που τους κάνει ασταθείς, σε σημείο που κάποιοι να αφαιρούν την ίδια τους την ζωή; Μάλλον και τα δύο, μαζί με το γεγονός ότι θα προτιμηθούν οι πιο “ακραίες” προσωπικότητες και οι άνθρωποι που έχουν εμφανή ζητήματα να λύσουν, παρά οι ισορροπημένοι και νηφάλιοι υποψήφιοι.
Ο Jesse Csincsak, ο νικητής της 4ης σεζόν του “The Bachelorette,” είπε στην Post ότι η πίεση και οι δυσκολίες που συνοδεύουν την εμφάνιση κάποιου στην ριάλιτι τηλεόραση μπορεί να τον εξωθήσουν να χάσει τον έλεγχο. Οι παίχτες βγαίνουν σχεδόν απροετοίμαστοι στο προσκήνιο για να αντιμετωπίσουν τις φανφάρες των media, την υπερέκθεση και το καθαρό μίσος. Ο ίδιος πέρασε από ψυχολογική αξιολόγηση για να μπει στο παιχνίδι, που αποτελούνταν από 1200 ερωτήσεις του τύπου “νοιώθεις συχνά θλίψη;” “Επιθυμείς να κάνεις κακό στην μητέρα σου;” κλπ, η άποψή του είναι όμως, ότι οι ερωτήσεις αυτές χρησιμεύουν περισσότερο ως πηγή πληροφοριών για την παραγωγή, παρά για την προστασία των παικτών. “Αν για παράδειγμα πεις ότι φοβάσαι τα φίδια, θα σε φέρουν αντιμέτωπο με φίδια. Αν φοβάσαι τα ύψη, θα σε βάλουν να πηδήξεις από έναν γκρεμό. Σου ζητούν το τηλέφωνο του καλύτερου φίλου σου και των προηγούμενων σχέσεών σου, όχι για να χτίσουν το προφίλ σου όπως ισχυρίζονται, αλλά για να ξεθάψουν διάφορες βρωμιές για εσένα τις οποίες θα χρησιμοποιήσουν εναντίον σου, προκειμένου να σε οδηγήσουν στα άκρα.”
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας έχουν πλέον επιβεβαιώσει ότι τα άτομα που συμμετέχουν σε παιχνίδια όπως το “Survivor” και το ‘Big Brother’ – ακόμα και αυτοί που κερδίζουν- υποφέρουν από ψυχικά τραύματα μετά.
Ο ψυχολόγος του Miami, Dr. Jamie Huysman που ειδικεύεται στα άτομα που έχουν εμφανίσει προβλήματα μετά από την συμμετοχή τους σε προγράμματα ριάλιτι, λέει ότι έχει αναλάβει περισσότερους από 800 ασθενείς από το 1992 που ίδρυσε το AfterTVCare. Ξεκίνησε όταν ένας παραγωγός ενός τηλεοπτικού προγράμματος του ζήτησε να βοηθήσει ένα παίκτη που απειλούσε ότι θα σκοτώσει την κόρη του και θα αυτοκτονήσει ο ίδιος, μετά την συμμετοχή του στην εκπομπή. Να τι έχει να πει: “Τα ριάλιτι σόου ανοίγουν πληγές που κανείς δεν μπορεί να ράψει από μόνος του κι έτσι, μετά την τέλος του σόου, όταν κανείς δεν ενδιαφέρεται πια για σένα, σε παρατούν να πεθάνεις από αιμορραγία. Είτε έχεις κερδίσει, είτε έχεις χάσει, είναι πιθανό αντιμετωπίσεις κλινικά προβλήματα. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι θα περάσουν ωραία, θα έχουν μια φανταστική πορεία και στο τέλος θα είναι διάσημοι. Δεν γνωρίζουν ότι η περσόνα που θα πλάσει γι’ αυτούς η παραγωγή, θα τους ακολουθεί και μετά το πέρας του παιχνιδιού, πιθανότατα για όλη τους την ζωή”.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συμμετέχουσα στο Gia Allemand, που κρεμάστηκε τρία χρόνια μετά την συμμετοχή της στο “The Bachelor”, μην αντέχοντας άλλο τις κατηγορίες του κοινού ότι είναι ανήθικη, τσούλα κλπ.
“Ζούμε την εποχή των αναλώσιμων ανθρώπων” λέει ο Dr Huysman στο TheWrap. “Οι παραγωγοί δεν ενδιαφέρονται για την ψυχική υγεία των παικτών, αντίθετα. Ενδιαφέρονται για τους σπόνσορες που θέλουν γουρλωμένα μάτια στην κάμερα, βίαιες αντιπαραθέσεις, κλάματα και βρισιές. Ενθουσιάζονται με τις ακραίες συμπεριφορές διότι αυτές φέρνουν νούμερα. Γι’ αυτό τα σόου με την μεγαλύτερη τηλεθέαση είναι αυτά όπου οι συμμετέχοντες τσακίζονται συναισθηματικά. Ο κάθε παίχτης μπορεί να νομίζει ότι είναι έξυπνος, σέξι ή επικοινωνιακός, αλλά να ανακαλύψει όταν τελειώσει το σόου ότι τον παρουσιάζουν ως ένα υπολογιστικό ανθρωπάκι ή μια σκύλα. Ο κάθε παίχτης μπορεί να χάσει την αίσθηση του εαυτού και γι’ αυτό να βιώσει και τόσο μεγάλο τραύμα.”
Διότι τελικά αυτό που ευαγγελίζεται η ριάλιτι τηλεόραση δεν είναι αλήθεια. Δεν μας προσφέρει ένα προϊόν στο οποίο κανείς δεν γνωρίζει τι θα γίνει παρακάτω, αλλά ένα προϊόν που βαδίζει πάνω σε ένα σενάριο, έχει μια ιστορία να πει και θα την πει, ασχέτως με το πόσο θα κακομεταχειριστεί τους συμμετέχοντες. Υπάρχει το μοντάζ που χρησιμεύει όχι μόνο για να συμπυκνώνει τον πραγματικό χρόνο σε τηλεοπτικό, αλλά και για να δημιουργήσει και αυτήν την ιστορία.
Και δεν έχει καμία σημασία το πόσο καλά θα τα πας στο παιχνίδι. Η Katie Gold έφτασε μέχρι τον τελικό του Αυστραλιανού “Survivor”. Τα μηνύματα μίσους που έλαβε ήταν τόσα πολλά, για τόσο πολύ καιρό μετά την λήξη του παιχνιδιού, που την οδήγησαν σε κλινική κατάθλιψη και χρειάστηκε χρόνια ψυχοθεραπείας για να μπορέσει να συνέλθει. Ο Joseph Cerniglia όμως, ένας ιδιοκτήτης εστιατορίου στο New Jersey, δεν τα κατάφερε τόσο καλά. Συμμετείχε στο “Kitchen Nightmares” το 2007, όπου ο διάσημος αγριάνθρωπος Gordon Ramsay του ούρλιαζε ότι “Το μαγαζί σου θα βουλιάξει στον ποταμό Χάντσον”. Τρία χρόνια μετά, ο Cerniglia αφαίρεσε την ζωή του ακριβώς με αυτόν τον τρόπο, πηδώντας από την γέφυρα George Washington.