Τις τελευταίες μέρες έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις το θέμα της Δήμητρας από την Λέσβο. Μία ομάδα ατόμων, που αποτελείται κατά κόρον από έφηβους, αποφάσισαν πως είναι συνετό να κάνουν bullying σε μία τρανς γυναίκα και παράλληλα τράβηξαν σε βίντεο το απεχθές γεγονός, δημοσιεύοντας το στο διαδίκτυο. Με αυτήν τους την κίνηση κατάφεραν να στρέψουν τα βλέμματα όλων μας σε εκείνο το απομακρυσμένο σημείο της Ελλάδας και στην ύπαρξη ενός τρανς ατόμου που το μόνο που επιθυμεί είναι να ζει όντας ο εαυτός του. Πολλοί δημοσιογράφοι έτρεξαν να γράψουν για την όλη δυσάρεστη κατάσταση, θεωρώντας πως είναι σωστό να ειπωθεί αυτή η ιστορία και μάλιστα κάνοντας αναπαραγωγή του βίαιου βίντεο ξανά και ξανά. Όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ο τρόπος με τον οποίο αναφέρονταν στο πρόσωπο της Δήμητρας. Έγραφαν το όνομά της μέσα σε εισαγωγικά – σαν να είναι πρατσούκλι – ή χρησιμοποιούσαν το λάθος όνομα, αυτό που δηλαδή που χρησιμοποιούσε η ίδια πριν το coming out της. Με λίγα λόγια έκαναν misgendering και deadnaming.
Τι είναι misgendering και deadnaming;
Όταν απευθύνεσαι σε άτομα τρανς, μη-δυαδικά (nonbinary) ή που βιώνουν δυσφορία φύλου χρησιμοποιώντας τις αντωνυμίες που χρησιμοποιούσαν πριν το coming out τους ή άλλες από αυτές που έχουν δηλώσει ότι προτιμούν, κάνεις misgendering. Είτε γίνεται εσκεμμένα, είτε όχι. Για παράδειγμα, είναι σαν να απευθύνεσαι σε μία γυναίκα με την αντωνυμία “αυτός”. Από την άλλη πλευρά, deadnaming συμβαίνει όταν αποκαλείς ένα άτομο με το όνομα που χρησιμοποιούσε πριν κάνουν coming out. Ας θέσουμε για παράδειγμα τον Elliot Page. Ενώ δήλωσε άνδρας και εξέφρασε τις προτιμήσεις του σε ό,τι αφορά τις αντωνυμίες στις οποίες απαντάει, τα περισσότερα ελληνικά tabloids αναφέρονταν σε αυτόν με το προηγούμενο όνομά του ενώ χρησιμοποιούσαν την θηλυκή αντωνυμία. Δυστυχώς ό,τι συνέβη στον Elliot συμβαίνει και πάλι με την Δήμητρα.
Γιατί μπορεί να συμβεί αυτό;
Ένας λόγος που μπορεί κάποι@ να κάνει misgendering είναι το ότι παρατηρεί δευτερεύοντα ή πρωτεύοντα χαρακτηριστικά φύλου σε κάποι@ άλλ@. Μπορεί δηλαδή να παρατηρήσει παρουσία ή απουσία τριχών στο πρόσωπο, παρουσία ή απουσία στήθους, ψηλή ή χαμηλή φωνή ή τα γεννητικά όργανα ενός ανθρώπου και από εκεί να βγάλει συμπεράσματα. Επίσης misgendering (και deadnaming) μπορεί να γίνει και σε κρατικά έγγραφα, όπως στην ταυτότητά μας.
Πώς μπορεί αυτό να επηρεάσει ένα transgender άτομο;
Το misgendering έχει μεγάλη επιρροή πάνω στην αυτοπεποίθηση και γενικά στην ψυχική υγεία ενός ατόμου. Μάλιστα, σε σχετική έρευνα του 2014, ανακαλύφθηκε ότι το 32.8 των ερωτηθέντων ένοιωθαν το στίγμα όταν κάτι τέτοιο συνέβαινε και επιθυμούσαν να σταματήσει. Οι genderqueer άνθρωποι, μα και αυτ@ που έχουν ξεκινήσει την διαδικασία της φυλομετάβασης, είναι τα πιο πιθανά “θύματα” του φαινομένου, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε σχέση με την αυτοπεποίθηση, κυρίως όσον αφορά την εξωτερική τους εμφάνιση. Επιπλέον, είχαν μειωμένη την αίσθηση της δύναμης και της συνέχειας της ταυτότητάς τους.
Πως μπορούμε να το σταματήσουμε;
Η αίσθηση της ταυτότητας είναι σημαντική για όλ@ μας καθώς αποτελεί την βάση της ύπαρξής μας. Όταν χρησιμοποιούμε τις σωστές αντωνυμίες δείχνουμε σεβασμό προς τον συνάνθρωπό μας. Για να αποφύγουμε το misgendering δεν έχουμε να κάνουμε τίποτα ακραίο. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από το να μην υποθέτουμε το φύλο κάποι@ και να ρωτάμε με ποιες αντωνυμίες θέλει να του απευθυνόμαστε, κυρίως όταν συναναστρεφόμαστε με κάποιο trans άτομο. Αν πάλι δε γνωρίζουμε το φύλο, τότε προσπαθούμε να είμαστε όσο πιο ουδέτεροι μπορούμε στους χαρακτηρισμούς μας. Σε περίπτωση που μας ρωτήσουν για κάποιον μπορούμε να πούμε, “Του απευθυνόμαστε με τις αρσενικές αντωνυμίες” ή όπως γνωρίζουμε ότι πρέπει να του απευθυνόμαστε και το θέμα θεωρείται λήξαν. Σύμφωνα με το Louis, ένα 29χρονο nonbinary συγγραφέα, αν κάνουμε κατά λάθος misgendering, ζητάμε συγγνώμη και συνεχίζουμε να μιλάμε, προσπαθώντας να μην το ξανακάνουμε. Με το να το κάνουμε μεγάλο θέμα, μπορεί να φέρουμε τ@ συνομιλήτ@ μας σε δύσκολη θέση, κάνοντας τ@ να πιστεύει πως η οποιαδήποτε συναναστροφή μαζί τ@ είναι δύσκολη.
