Οι εμμονικές αρνητικές σκέψεις ή αλλιώς το κλωθογύρισμα, μπορεί μερικές φορές να μοιάζει σαν χαλασμένος δίσκος που έχει κολλήσει στο μυαλό μας και γυρίζει ατέρμονα, χωρίς να καταλήγει πουθενά, παίζοντας διαρκώς το ίδιο άσκημο τραγούδι. Το μυαλό μας κολλάει σε κάτι αρνητικό, όπως μπορεί να είναι ένας κακός βαθμός σε ένα διαγώνισμα ή μια αποτυχημένη παρουσίαση στην δουλειά. Μπορεί να μας οδηγήσει να εμμένουμε στα αρνητικά της ζωής μας, λες και τίποτα θετικό δεν συμβαίνει σε εμάς. Ενώ το να πέσουμε σε μια τέτοια κατάσταση δεν είναι δύσκολο, είναι ταυτόχρονα προβληματικό ως στάση ζωής διότι σπάνια μας οδηγεί σε κάποια λύση ή ακόμα και σε κάποιο χρήσιμο συμπέρασμα. Αντίθετα, μπορεί να μας εξαντλήσει ψυχολογικά και να εντείνει τα αρνητικά μας συναισθήματα. Πως λοιπόν μπορούμε να ελευθερωθούμε από μια τέτοια κατάσταση διαρκών αρνητικών σκέψεων; Με ποια εργαλεία θα νικήσουμε το βασανιστικό αυτό κλωθογύρισμα;
Δουλεύουμε με την αυτογνωσία μας
Το πρώτο βήμα για να αλλάξουμε μια οποιαδήποτε συμπεριφορά μας είναι το να συνειδητοποιήσουμε ότι την έχουμε. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε τα μοτίβα αυτά της συμπεριφοράς μας και να αποδεχτούμε ότι τα έχουμε, πριν επιχειρήσουμε να τα αλλάξουμε. Συχνά, όταν κολλάμε σε έναν φαύλο κύκλο σκέψεων, το κάνουμε από απλή συνήθεια. Είναι παρόμοιο με το να τρώμε τα νύχια μας ή να κοιτάμε τα social media κάθε τρεις και λίγο: συμβαίνει χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. Τη επόμενη φορά λοιπόν που θα συλλάβουμε τον εαυτό μας να κάνει στείρες αρνητικές σκέψεις, θα πρέπει να του πούμε “Σταμάτα!”, είτε φωναχτά είτε από μέσα μας, για να σπάσουμε τον κύκλο. Μπορούμε μάλιστα να φανταστούμε ότι στην πραγματικότητα ανοίγουμε τον κάδο των σκουπιδιών και πετάμε τις σκέψεις μας μέσα. Ότι από τα παραπάνω μας βοηθήσει, θα πρέπει να το κάνουμε συνήθεια και να το εφαρμόζουμε κάθε φορά που κολλάμε και πάλι.
Δίνουμε όνομα στον φόβο
Όταν βυθιζόμαστε στον κακό αυτόν κύκλο των αρνητικών σκέψεων, συνήθως υπάρχει κάτω από αυτές ένας ενδόμυχος φόβος ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί. Μπορεί να έχουμε κολλήσει σε κάποιο λάθος που κάναμε στην δουλειά, μια συζήτηση που δεν πήγε όπως θα θέλαμε με τον σύντροφό μας ή ακόμα και στην ιδέα ότι δεν ζούμε την ζωή που είχαμε ονειρευτεί. Όποιος κι αν είναι ο λόγος, είναι καλό να συνοψίσουμε τις κακές μας σκέψεις σε μια και μοναδική φράση όπως “Φοβάμαι ότι θα χάσω την δουλειά μου” ή ότι “Έχω θυμώσει με τον σύντροφό μου για τον τρόπο που μου φέρθηκε.” Με αυτόν τον τρόπο αποκτάμε ένα μέρος του ελέγχου της αληθινής αιτίας των αρνητικών σκέψεων. Αφού λοιπόν δώσουμε όνομα στον φόβο ή την ανησυχία μας, μετά μπορούμε να αναρωτηθούμε “Ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να μου συμβεί; Μπορώ να το αντιμετωπίσω;” Η πιθανότερη απάντηση είναι ναι. Θα το αντιμετωπίσουμε όταν προκύψει, όπως αντιμετωπίζουμε κάθε αναποδιά που βρίσκεται στον δρόμο μας. Αναγνωρίζοντας τον φόβο όμως, θα βοηθηθούμε να ανακουφιστούμε σημαντικά.
Εξασκούμαστε στην ενσυνειδητότητα
Ξοδεύουμε τόσο πολύ από τον πολύτιμο χρόνο μας πάνω στην γη αναμασώντας παλιότερα λάθη μας ή ανησυχώντας για το μέλλον, που καταλήγουμε να ζούμε ελάχιστα στο παρόν. Εξασκώντας όμως τον εαυτό μας στην ενσυνειδητότητα μπορούμε να “σκεφτόμαστε” λιγότερο και να “νοιώθουμε” περισσότερο. Για παράδειγμα, κάθε φορά που μπαίνουμε σε λειτουργεία “αυτόματου πιλότου”, όπως όταν τρώμε το μεσημεριανό μας χωρίς καν να σηκωθούμε από το γραφείο ή σκρολάρουμε ανώφελα στο κινητό μας όσο περιμένουμε το λεωφορείο, ας προσπαθήσουμε να καθίσουμε απλά με τον εαυτό μας και να νοιώσουμε παρόντες στην στιγμή, ακόμα κι αν πρόκειται για μια βαρετή και κενή ώρα της ζωής μας. Επικεντρωνόμαστε σε ότι βλέπουμε μπροστά μας, ότι ακούμε κι ότι νοιώθουμε ή γευόμαστε. Έτσι θα γειωθούμε στην στιγμή, στην πολύτιμη αυτή στιγμή που θα περάσει και δεν θα ξανάρθει ποτέ πίσω για να την τιμήσουμε όπως της αξίζει. Αν καταλάβουμε ότι το μυαλό μας ξεστρατίζει στο παρελθόν ή το μέλλον, το καθοδηγούμε ήρεμα πάλι πίσω στο εδώ και το τώρα. Μακροπρόθεσμα θα καταλάβουμε ότι οι αρνητικές σκέψεις πηγάζουν είτε από κάτι που έγινε στο παρελθόν ή από τον φόβο του μέλλοντος και δεν έχουν θέση στο σήμερα.
Αποδεχόμαστε την κατάσταση
Κάνουμε μια μικρή παύση και σκεφτόμαστε, προσπαθώντας να βρούμε την πηγή της ανησυχίας μας. Ίσως να έχουμε πληγωθεί στο παρελθόν, ίσως φοβόμαστε ότι θα υποφέρουμε στο μέλλον, ίσως ακόμα σκεφτόμαστε κάποια λάθη μας και μετανιώνουμε γι’ αυτά. Προσπαθούμε λοιπόν να αποδεχτούμε την κατάσταση όπως είναι σήμερα. Μπορεί να είναι δύσκολο, όμως ο πολλές φορές πόνος χειροτερεύει ή καλυτερεύει ανάλογα με τον τρόπο που τον αντιμετωπίζουμε. Προχωράμε μάλιστα ένα βήμα παρακάτω και κάνουμε στον εαυτό μας την εξής ερώτηση: “Μπορώ να κάνω κάτι γι’ αυτό τώρα;” Αν η απάντηση είναι όχι, κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε για να αποδεχτούμε την κατάσταση και προχωράμε παρακάτω. Αν η απάντηση είναι ναι, τότε βρίσκουμε τι είναι αυτό και το κάνουμε.
Οργανώνουμε την άμυνά μας
Αν αφήσουμε το μυαλό μας να χοροπηδάει από την μια αρνητική σκέψη στην άλλη χωρίς περιορισμό, σύντομα θα βρεθούμε εξαντλημένοι και ανήμποροι να αντισταθούμε. Για να αποκτήσουμε έναν κάποιο έλεγχο της κατάστασης ίσως θα είναι πιο λειτουργικό να βάλουμε κάτω τις ανησυχίες μας και να τις οργανώσουμε. Μας ανησυχούν τα οικονομικά μας; Αφιερώνουμε τακτικά λίγο χρόνο για να τα βάλουμε σε σειρά και δεν κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τους απλήρωτους λογαριασμούς. Έχουμε πολλές δουλειές στο κοντινό μέλλον που δεν έχουμε ιδέα πως θα τις διεκπεραιώσουμε; Κάνουμε πρόγραμμα δράσης, διαλέγουμε ποιες είναι απόλυτα απαραίτητες και τις άλλες τις αφήνουμε για αργότερα. Γενικά δηλαδή αποκτούμε μια ενεργητική στάση απέναντι στην μαυρίλα, με αποτέλεσμα να νοιώθουμε σταδιακά και σταθερά πιο δυνατοί και δυναμικοί.
Αν όλα τα παραπάνω δεν μας βοηθούν καθόλου και οι αρνητικές σκέψεις κυριαρχούν στην ζωή μας, τότε θα είναι καλύτερα αν δούμε κάποιον ειδικό να μας βοηθήσει και πάψουμε να παλεύουμε μόνοι μας.