Μια ιστορία μετωπικής σύγκρουσης, ηφαιστειακής έκρηξης και λαού εναντίον sex symbol.
Οι περισσότεροι Έλληνες έχουν σχέση με τη Βάνα Μπάρμπα όχι επειδή έχουν ή είχαν πραγματικά δεσμό μαζί της, αλλά επειδή είναι ελληνικό προϊόν με έναν ολιστικό τρόπο. Τι γίνεται όμως όταν η εθνική μας Βάνα κάνει δηλώσεις που θυμώνουν;
Ο Έλληνας που μεγάλωσε στα 80s και 90s είναι σχεδόν σίγουρο πως με κάποιο τρόπο έχει πέσει πάνω στη Βάνα Μπάρμπα καθώς κυκλοφορούσε ανάμεσά μας, αν και δεν ήταν προσιτή. Την είχαμε μάλιστα “εξάγει”, τότε που έπαιξε στο Mediteraneo, την εποχή που δύσκολα Έλληνες παραβρίσκονταν στην τελετή των Όσκαρ.
Τη θυμάμαι να κάνει τη βόλτα της στο Κολωνάκι, ημέρες ευμάρειας ΠΑΣΟΚ, και να γυρίζουν κεφάλια, να τρίζουν τα πεζοδρόμια.
Στη νυχτερινή Αθήνα, προκαλούσε γύρω της αναστάτωση. Αν εμφανιζόταν αργά, ο Τσιλιχρήστος της έβαζε αμέσως το τραγούδι της Let the music play και η πίστα άδειαζε για να χορέψει. Η ένταση ανέβαινε, όχι μόνο στη μουσική αλλά και στα ποτά, στα σχόλια, στα βλέμματα, στις προθέσεις, μέχρι που νόμιζες πως ο Barry White τραγουδούσε κρυμμένος στη κουζίνα για χάρη της “I just wanna dance the night away”.
Με όποιον και να ήσουν, ας ήσουν και νέο κορίτσι 23- 24 ετών, σε παράταγε για να κοιτάξει τη Βάνα. Ας σ’αγαπούσε, ας είχες βάλει τα καλά σου, ας είχε σοβαρό σκοπό, οι στίχοι δεν ήταν γραμμένοι για σένα.
Right here is where I’m gonna stay
All night long
Στην Αθήνα, στη Μύκονο, η Βάνα Μπάρμπα εκμηδένιζε.
Κι άλλοι στίχοι.
“Έχω κλάψει για πολλές γυναίκες”, τραγουδούσε σχεδόν κλαίγοντας ο Κυριαζής “…μα για σένα πιο πολύ” και η Βάνα, στο βίντεο κλιπ χτενιζόταν μέσα σε αληθινά τσαντίρια. Από εκείνη την εποχή, έχω ακόμα την εντύπωση πως μου ρίχνει 2 ή 5, 15 κεφάλια. Φόραγε κι αυτές τις ψηλές επαντρίγιες που έδεναν στον αστράγαλο και αυτά τα χαρακτηριστικά φορέματα που ήταν και “κρουαζέ” και “εβαζέ”, και όλες θέλαμε κάπως να την αντιγράψουμε. Στο δοκιμαστήριο της μπουτίκ, καταλάβαινες πως δεν ήσουν Βάνα Μπάρμπα, πως δεν είχες με τι να γεμίσεις το κρουαζέ και το εβαζέ και πως το βράδυ δε θα άδειαζε η πίστα για χάρη σου- άλλες εποχές, ίδια Βάνα!
Όταν ο Έλληνας έμπαινε σε μια πορεία αργής χειραφέτησης, στην Βάνα είπαν να βγει με τον Χάρβεϊ Γουαϊνστιν και εκείνη αρνήθηκε, και αυτό της στοίχησε ολόκληρη καριέρα στην Αμερική: “Αμφιβάλει κανείς;”
Εδώ που τα λέμε, γιατί να μη θέλει να μιλάει επί παντός η Βάνα; Σε ολόκληρη την νεότητα και την μέση ηλικία αποθεωνόταν, και σήμερα (που πάλι νέα γυναίκα είναι) δεν θα της έλεγαν όχι οι περισσότεροι – βάζω μέσα και εκείνους που αποκλείουν τέτοιο ενδεχόμενο μετ’ επιτάσεως, αυτή είναι η φύση του sex symbol! Τώρα θέλει παραδόξως να είναι κάτι άλλο: σκεπτόμενο sex symbol!
Όλοι οι άνθρωποι θέλουν άλλο ρόλο και δεν ξέρω, αν ειδικά η ελληνική κοινωνία, επιτρέπει τέτοιες “αλλαγές χρήσης”.
Επιτρέψτε μου πάντως να υποθέσω πως η Βάνα του 1996 μάλλον δε θα είχε τον ίδιο αυθορμητισμό στην διατύπωση της άποψης της. Δεν υπήρχαν και social media, και θα ήταν ίσως πολύ απασχολημένη στα 30 της. Oι περισσότεροι ήμασταν απασχολημένοι σ’αυτές τις ηλικίες και οι ζωές μας ούτε καν πλησίαζαν το ενδιαφέρον της δικής της.
Δεν θέλω να την δικαιολογήσω. Σκεφτόμουν πως υπάρχει λόγος που στα καλά καθούμενα η Βάνα Μπάρμπα, μια γυναίκα που δεν είχε στο παρελθόν καθόλου διχαστικές για την ελληνική κοινωνία απόψεις και δεν υπήρξε μισητό ή αμφιλεγόμενο πρόσωπο, αποφάσισε να γράψει “κάτω τα χέρια από το Φιλιππίδη”, λες και πρόκειται για καρέτα -καρέτα.
Η Βάνα δεν είναι μόνη, υπάρχει διεθνώς, ο σπόρος της αμφισβήτησης του #Μetoo και μάλιστα από γυναίκες. Πρόκειται για μια πτυχή αντιφεμινιστικής ρητορικής. Διάσημες όπως η Κατρίν Ντενεβ, εξ ονόματος της ελευθερίας και της φυσικότητας της σεξουαλικότητας, έχουν καταγγείλει την υπερβολή του κινήματος #Metoo και τη συνοπτική δικαιοσύνη συνθημάτων όπως το “να στείλουμε τα γουρούνια στο σφαγείο”.
Οι αντιφεμινίστριες διαχωρίζουν τον βιασμό από το επίμονο ή αδέξιο φλερτ. Το ίδιο έκανε και η Βάνα Μπάρμπα, η διαφορά της με την Κατριν Ντενεβ είναι όμως “και” γεωγραφική!
Αν και ίσως το περιμέναμε, δεν ζήσαμε έκρηξη του #Metoo στην Ελλάδα σε βαθμό που να μπορούμε να μιλάμε για τις παρενέργειες του. Δεν διασυρθήκαν εκατοντάδες άντρες και δεν χάθηκαν δουλειές. Αντιθέτως, είναι πολύ συγκεκριμένα τα πρόσωπα, λιγότερα σε αριθμό από αυτά που νομίζαμε, και η δικαιοσύνη στην Ελλάδα δεν είναι βιαστική. Κάθε άλλο.
Δεν είναι ούτε ο Φιλιππίδης ένας καθημερινός Έλληνας που κατηγορήθηκε, ίσως και αυτός να είναι ένας από τους λόγους που δεν αισθανόμαστε όλοι να μας πνίγει μια πελώρια λαχταρά να φωνάξουμε “μπορεί και να μην το έκανε!”.
Όλα παίζουν τον ρολό τους. Και πως ήταν κορυφαίος και υπεράνω πάσης υποψίας και πως συγχρόνως είχε συγκεκριμένη συμπεριφορά από την οποία όλοι είχαμε μια φευγαλέα εντύπωση, χωρίς να τον γνωρίζουμε προσωπικά και χωρίς να είμαστε ντεντέκτιβ. Οι γυναίκες που τον κατηγόρησαν δεν είναι ανώνυμες ή καθημερινές, ούτε είπαν αοριστίες, ούτε και φαίνεται να έχουν λόγο να εκτεθούν. Ποια γυναίκα έχει να κερδίσει κάτι από τέτοια δημόσια ομολογία;
Και ίσως είναι πια υπερβολικά γελοία η ατάκα “το κάνει για την δημοσιότητα”.
Ποιο θύμα βιασμού έχει καταφέρει με την δημοσιοποίηση του βιασμού του να κάνει καριέρα ως βιασμένη ή βιασμένος; Αν το κόλπο ήταν τόσο αποτελεσματικό θα το ξέραμε και αντί να παίζουμε τζόκερ, θα υπήρχε και η οδός της καταγγελίας βιασμού για να πιάσεις την καλή.
Τον Φιλιππίδη ασφαλώς, δεν θα τον δικάσουμε εμείς, ούτε θα μας ρωτήσει κανείς για το αν είναι αθώος ένοχος ή ελαφρώς αθώος ή ένοχος. Και ειδικά στην περίπτωση του, η ελληνική κοινωνία δεν είναι το πρόβλημα. Δεν τον χαντάκωσε, αντιθέτως επί χρόνια τον εκτόξευσε επαγγελματικά, ήταν εκλεκτός της.
Η Βάνα δεν υπολόγισε την αγανάκτηση, την προδοσία που αισθάνθηκε ο Έλληνας που πλήρωνε για να δει Φιλιππίδη και για κακή της τύχη αντιμετώπισε μεταξύ άλλων και αυτούς που ψάχνουν να βρίσουν χυδαία.
Είδα τη συνέντευξη της στον Αντώνη Σρόιτερ και κατάλαβα πως θέλει να είναι με όλα και όλους “εντάξει”, να μιλάει έξω από τα δόντια χωρίς να υπολογίζει ό,τι δεν της φαίνεται υπολογίσιμο και κάπου εδώ αρχίζει το αξιακό της μπλέξιμο.
Είπε πως δεν καταλαβαίνει “γιατί παραγράφονται τα αδικήματα”. Ήθελε ίσως να το πει, φάνηκε να το αισθάνεται. Ας είναι η παραγραφή βασικός θεσμός της δικαιοσύνης, ας μη μπορείς να δικάσεις κάποιον σωστά έπειτα από δεκαετίες, ας αποδυναμώνεται ο σκοπός της ποινής έπειτα από χρόνια κι ας έχει επέλθει “η ειρήνευση του εννόμου αγαθού και η αποκατάσταση της κοινωνικής ισορροπίας που διαταράχθηκε με την τέλεση του εγκλήματος”.
Μπορείς να κάνεις φόνο και όταν παραγραφεί, αν είσαι ακόμη ελεύθερος και ζωντανός, να το παραδεχτείς δημόσια και πανηγυρικά, να δείξεις και το τσεκούρι που χρησιμοποίησες. έτσι είναι ο νόμος και ενώ όλοι έχουμε άποψη και πρέπει να έχουμε. Δεν ξέρω βέβαια αν βοηθάει την άποψη το δάχτυλο που τρέχει στο πληκτρολόγιο -να μια διαφορά με το 1990.
Χωρίς συνοδευτικά, η άποψη δεν φτάνει, δεν σε βοηθάει να καταλάβεις πλήρως γιατί τα πράγματα που δεν σου αρέσουν γίνονται με συγκεκριμένους τρόπους που αισθάνεσαι πως δεν έχουν τόση σημασία όσο η άποψη σου. Η ίδια η Βάνα Μπάρμπα που κατακεραύνωσε τα social media, υποψιάζομαι πως θα περνούσε όπως όλοι μας καλύτερα χωρίς αυτά, εκείνα γιγαντώνουν και τον αυθορμητισμό και την άποψη που «ψηλώνει» λες και φοράει τις εσπαντρίγιες της. Mήπως όμως κάπου εδώ φταίμε και εμείς; Πόσοι υποστήριξαν τον Φιλιππίδη; Βρήκαμε “μία” και είπαμε να δώσουμε σοκαριστική σημασία στο γεγονός .
Η Βάνα Μπάρμπα, είπε πως δεν ήξερε τον Φιλιππίδη αλλά πως “δεν μπορεί” άνθρωποι φωτισμένοι με τέτοιο ταλέντο να είναι ικανοί για χυδαιότητες. Είπε και πως ήπιαν μόνο “μια φορά έναν καφέ” και τον αποκαλούσε “Πέτρο” και πως ήταν σίγουρη πως έπρεπε να υποστηρίξει τον συνάδελφο της, γιατί είναι συνάδελφοι.
Είναι άραγε, στο μυαλό της Βάνας, όλοι οι ταλαντούχοι ηθοποιοί, χελώνες καρέτα -καρέτα;