Η μικρο-χειραγώγηση είναι ένας υπόγειος τρόπος που χρησιμοποιούν οι ναρκισσιστές για να ανακτούν ανά πάσα στιγμή τον έλεγχο πάνω στους άλλους. Πρόκειται για ένα είδος συναισθηματικής κακοποίησης και πολλές φορές δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί αυτή η πρακτική τους από τους οικείους τους.
Τα βασικά χαρακτηριστικά ενός νάρκισσου ίσως να είναι ευκολότερο να τα εντοπίσουμε, όπως είναι η μεγάλη ιδέα που έχουν συνήθως για τους εαυτούς τους ή η έλλειψη ενσυναίσθησης. Υπάρχουν όμως και κάποια άλλα, λιγότερο προφανή τους χαρακτηριστικά, που είναι δυστυχώς πιο δύσκολο να εντοπίσουμε.
Μια τέτοια συμπεριφορά είναι η μικρο-χειραγώγηση, ένα συναισθηματικό εργαλείο που οι νάρκισσοι χρησιμοποιούν συχνά για να επανακτήσουν τον έλεγχο σε κάποιον καυγά με τους συντρόφους τους ή στην περίοδο ενός πιθανού χωρισμού.
Όπως εξηγεί η καθηγήτρια Kristy Lee Hochenberger σε ένα άρθρο της στο Psychology Today, “οι νάρκισσοι δεν μπορούν να αποδεχθούν το γεγονός ότι κάποιο άτομο δεν επιθυμεί πια να είναι μαζί τους. Έτσι, αν καταλάβουν ότι ο σύντροφός τους έχει αρχίσει να απομακρύνεται, θα κάνουν ότι μπορούν για να τον φέρουν πίσω.”
Συχνά οι κινήσεις τους έχουν να κάνουν με ευθεία χειραγώγηση, όπως το να απειλούν ότι θα κάνουν κακό στον εαυτό τους, που, όπως λέει η Hochenberger, είναι μια κοινή τακτική φόβου για όποιον θέλει να ξαναπάρει τον έλεγχο της σχέσης στα χέρια του. Αν όμως αυτό δεν φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα, οι νάρκισσοι μπορεί να καταφύγουν στην μικρο-χειραγώγηση, που είναι πιο υπόγεια και δύσκολο να εντοπιστεί.
‘Οι μικρο-χειραγωγήσεις στοχεύουν κυρίως προς την ενσυναίσθηση του συντρόφου τους και το να προκαλέσουν την συμπάθειά τους, συχνά υιοθετώντας τον ρόλο του θύματος.” λέει η Hochenberger. “Είναι συνειδητές προσπάθειες να ξαναχτίσουν το αφήγημά τους και να ανακτήσουν τον έλεγχο πάνω στις σκέψεις και στα συναισθήματα του άλλου. Αυτά τα μικρά σχόλια γίνονται ευκαιριακά μέσα στην καθημερινότητα κι έχουν στόχο να πλήξουν συναισθηματικά τον άλλο απρόσμενα και βαριά, απαιτώντας από αυτόν να απευθυνθεί στον νάρκισσο για περισσότερες εξηγήσεις.”
Είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσουμε την μικρο-χειραγώγηση
“Ένα τέτοιο παράδειγμα θα ήταν αν κάποια στιγμή δείτε μια ανάρτηση του συντρόφου σας στο Facebook στην οποία ισχυρίζεται ότι περνάει μια δύσκολη φάση, τότε αυτή έχει γίνει για να σας τραβήξει την προσοχή και να προκαλέσει την συμπάθειά σας. Αν όμως πάτε και τους ρωτήσετε τι ήταν αυτή η ανάρτηση και σας πουν “δεν φαντάστηκα ότι θα το έβλεπες”, τότε εκεί χτίζεται μια τέτοιου είδους χειραγώγηση. Ή αν για παράδειγμα σας στείλουν “κατά λάθος” ένα μήνυμα αγωνίας στο WhatsApp, που το σβήσουν την επόμενη στιγμή, λέγοντας ότι ήταν για κάποιον άλλον, τότε μπορείτε να καταλάβετε ότι σας χειρίζονται.”
Στο φάσμα αυτών των συμπεριφορών, λέει η Hochenberger, εμπίπτει και η ξαφνική αναφορά για κάποιο ιατρικό ραντεβού μέσα σε μια άσχετη συζήτηση, για κάποιο άγνωστο αλλά ανησυχητικό τους πρόβλημα υγείας. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, ενώ εσείς μπορεί να είστε θυμωμένοι με τον σύντροφό σας (ή με τον σύντομα πρώην σύντροφό σας), είναι απολύτως φυσικό να ξυπνήσουν τα θετικά σας αισθήματα και στην συνέχεια να αρχίσετε να ανησυχείτε και να έχετε ενοχές.
Μια σημαντική πληροφορία που μας δίνει η Hochenberger, είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς μπορεί να αναπτύξουμε κάποια συμπτώματα της ναρκισσιστικής συμπεριφοράς σε κάποιο σημείο της ζωής μας και ανάλογα με τις συνθήκες. Οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι το Σύνδρομο Ναρκισσιστικής Διαταραχής είναι σπάνιο και ότι πιο επιρρεπείς σε αυτό είναι οι άνδρες. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι είναι πιο πιθανό να πάρει την μορφή μιας συμπεριφοράς στην οποία το άτομο “έχει ριψοκίνδυνες τάσεις, υπερβολικά μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, έχει υπερβολική αυτοπεποίθηση, δείχνει μειωμένη ενσυναίσθηση για τους άλλους και δεν έχει νοιώθει εύκολα ντροπή ή ενοχές.”
Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορούν να πάρουν την μορφή διαρκούς επιθυμίας για προσοχή και επιβεβαίωση μέσα σε μια σχέση, καθώς και μιας τάσης για έλεγχο επάνω στον σύντροφο. Μια έρευνα του 2018 από το Πανεπιστήμιο της Λουϊζιάνα, έδειξε ότι οι νάρκισσοι, ακόμα και πιο χειριστικοί (όσοι ανήκουν στην ονομαζόμενη “σκοτεινή τριάδα”) μπορούν να δείξουν τρυφερά αισθήματα προς τους άλλους, αρκεί να νοιώθουν ότι κάτι κερδίζουν από αυτό. Οι πιο ελαφρές περιπτώσεις νάρκισσων, ωθούνται κυρίως από την επιθυμία τους να είναι αρεστοί, που σημαίνει ότι είναι συνήθως ευχάριστα άτομα και απολαμβάνουν τις θετικές αντιδράσεις του συντρόφου τους σε αυτή τους την στάση.
Το κλειδί μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα χειριστικών συμπεριφορών που μπορεί να επιδεικνύει ο νάρκισσος σύντροφός σας, είναι να κάνετε ένα βήμα πίσω και να διαχωρίσετε τα συναισθήματα που μπορεί να σας προκαλούν οι πράξεις του από αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Αν κάποιος που αγαπάτε, λέει η Hochenberger, έχει αρχίσει να επιδεικνύει ναρκισσιστικά σημάδια χειριστικής συμπεριφοράς, τότε πάρτε λίγη απόσταση και αρχίστε να τα καταγράφετε. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσετε να δημιουργήσετε μια καθαρή εικόνα των μικρο-χειρισμών του και των τακτικών ελέγχου που προσπαθεί να σας επιβάλει, ώστε να καταφέρετε να αποδεσμευτείτε ευκολότερα.
Φυσικά, για περισσότερη βοήθεια και υποστήριξη είναι καλό να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό.