Εκτός κι αν ποτέ δεν έπεσε smartphone στα χέρια σου, είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχεις βγάλει selfie στη ζωή σου. Είναι σχεδόν αδύνατο να αποφασίσεις ότι θα σκρολάρεις στο Instagram ή στο Facebook και να μην πετύχεις έστω δυο τρεις selfies, με τον αριθμό προφανώς να ανεβαίνει αν αρχίσεις να χαζεύεις και τις ιστορίες.
Αφού, λοιπόν, η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου βγάζει και ανεβάζει selfies, τότε γιατί αισθανόμαστε τόσο ένοχοι όταν κάνουμε κι εμείς το ίδιο; Μιλάμε γι’ αυτή την ενοχή που μάς κάνει να τριπλοσκεφτόμαστε πριν πατήσουμε το κουμπί της δημοσίευσης, που μάς οδηγεί στο να διαγράψουμε τη selfie στιγμές αφότου την κοινοποιήσαμε, που μάς αποτρέπει από το να βάλουμε μπροστά μας την κάμερα του κινητού ή που μάς κάνει να λιώνουμε από ντροπή την στιγμή που κάποιος θα μάς “τσακώσει” να τραβάμε τη selfie.
Τόσο η κοινωνία, όσο και κάποιες έρευνες, έχουν συνδέσει τις selfies με ναρκισσιστικές και εγωκεντρικές τάσεις, με τύπους ανθρώπων δηλαδή που λατρεύουν σε υπέρμετρο βαθμό τον εαυτό τους, πιστεύουν ότι είναι καλύτεροι από τους άλλους και τους αρέσει να προβάλουν την τελειότητά τους. Είναι, όμως, άδικο να στριμώξουμε στο ίδιο ναρκισσιστικό σακί όποιον άνθρωπο μοιράζεται τις selfies του στο διαδίκτυο. Ναι, στα social media θα δούμε να αναδύονται πολλοί άνθρωποι με ναρκισσιστικές ροπές, οι οποίοι προβάλουν κάθε σπιθαμή της ζωής τους, έτσι ώστε να φαίνεται αξιοζήλευτη. Αυτοί οι άνθρωποι, επίσης, είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα νιώσουν καμία ενοχή όσον αφορά τις selfies, αφού θεωρούν ότι ο χώρος που καταλαμβάνουν στα feeds μας στα διάφορα social media τους ανήκει δικαιωματικά.
Αυτοί οι άνθρωποι είναι εκείνοι, στους οποίους εν μέρει οφείλεται ένα άλλο φαινόμενο της εποχής. Οι σημερινές νεότερες γενιές βιώνουν μία τρομερή ανασφάλεια και έλλειψη πίστης στον εαυτό τους, αφού συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τους “σταρ” των social media και πάντα βγαίνουν χαμένοι. Ωστόσο, κι αυτοί ανεβάζουν selfies. Μπορούμε, όμως, να τους βάλουμε στην κατηγορία των ναρκισσιστών; Αυτοί, μάλιστα, ανήκουν και στους πιο ενοχικούς, αφού αισθάνονται ότι οι φωτογραφίες τους κλέβουν διαδικτυακό χώρο από άλλους πιο σημαντικούς, πιο ενδιαφέροντες.
Κάπου εδώ κολλάει και η ενοχή του “εδώ ο κόσμος καίγεται κι εγώ ανεβάζω την φάτσα μου”. Κάτι πολύ σοβαρό έχει συμβεί σε τοπική ή παγκόσμια κλίμακα. Μπορεί να είναι φυσική καταστροφή, πόλεμος, τρομοκρατική ενέργεια ή ακόμα και η παρούσα πανδημία. Εσύ βγάζεις φωτογραφία τον εαυτό σου και, ενώ πας να την ανεβάσεις, σκέφτεσαι πόσο εγωκεντρικό είναι εκ μέρους σου να φωτογραφίζεις δικές σου ευχάριστες στιγμές και μετά να τις δημοσιεύεις στο διαδίκτυο για να τις δει όλος ο κόσμος, τη στιγμή που άλλοι άνθρωποι υποφέρουν.
Παράλληλα, το να τραβάμε selfies οδηγούν και σε ενοχές απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό. Είσαι έξω με φίλους, έχεις πάει ταξίδι, βρέθηκες μπροστά σε ένα εκπληκτικό τοπίο. Αντί να καθίσεις να ζήσεις την στιγμή στο φουλ, εσύ ξοδεύεις χρόνο για να φωτογραφηθείς σε αυτήν και να την δείξεις στα προφίλ σου. Γιατί; Επειδή για εσένα είναι πιο σημαντικό να ζηλέψουν οι άλλοι τη ζωή σου από το να τη ζήσεις όντως; Ή μήπως όχι; Αν αυτός είναι ο λόγος που έχεις ενοχές, τότε μπορείς να σταματήσεις. Κοινή έρευνα του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια και του Πανεπιστημίου Yale, που μελέτησε 2.000 ανθρώπους, διαπίστωσε ότι εκείνοι που έβγαζαν φωτογραφία την όποια εμπειρία, κατέληγαν να έχουν περάσει καλύτερα και να έχουν μεγαλύτερη αίσθηση βίωσής της.
Η πληροφορία αυτή είναι ένας αρκετά καλός τρόπος να δικαιολογήσουμε την αγάπη μας για selfies τόσο στους άλλους, όσο και στον εαυτό μας. Γιατί χρειαζόμαστε, όμως, δικαιολογία για να κάνουμε απλά αυτό που θέλουμε; Για πολλούς από εμάς οι selfies είναι ένας τρόπος να διατηρήσουμε μία καλή μας στιγμή και να την μοιραστούμε με τους υπόλοιπους ανθρώπους -ας μην ξεχνάμε ότι κάποιοι από τους ακολούθους μας είναι πράγματι φίλοι μας και εκτός social media-. Και καλή μας στιγμή δεν χρειάζεται να είναι μόνο ένα μακρινό ταξίδι στο εξωτερικό ή ένα φαντασμαγορικό πάρτι. Η καλή στιγμή που θέλουμε να γιορτάσουμε και να μοιραστούμε μπορεί να είναι το σημερινό μας outfit στη δουλειά, ένα φαγητό που μαγειρέψαμε, το πρόγραμμα που μόλις ολοκληρώσαμε στο γυμναστήριο ή απλά το πρόσωπό μας που αυτό το πρωί μάς φάνηκε ομορφότερο.
