Όλοι λίγο πολύ έχουμε ακούσει το τελευταίο περίπου δεκαήμερο το όνομα του Άρη Σερβετάλη είτε στην τηλεόραση είτε σε κάποιο site. Mόνο που αυτή τη φορά η αναφορά του ηθοποιού στα μέσα δεν έχει να κάνει με άλλη μια επιτυχημένη ερμηνεία του. Ο λόγος που αυτή τη περίοδο ο ηθοποιός βρίσκεται στο προσκήνιο αφορά το μπέρδεμα με την θεατρική παράσταση “Ρινόκερος” στην οποία επρόκειτο να πρωταγώνιστήσει και φέτος, μέχρι που τα πράγματα πήραν άλλη τροπή. Για να το ξεμπερδέψουμε, με λίγα λόγια, ο Άρης Σερβετάλης, ο οποίος έχει επιλέξει να μην εμβολιαστεί κατά του Covid, δήλωσε στον θεατρικό παραγωγό του από την αρχή κιόλας της σεζόν πως θα αποχωρήσει από την παράσταση, αν αποφασιστεί πως το θέατρο (θέατρο Κιβωτός) θα λειτουργεί μόνο με εμβολιασμένο κοινό. Ο παραγωγός του δέχτηκε, οι παραστάσεις ξεκίνησαν, μέχρι που ένα μήνα μετά ανακοινώθηκε πως το θέατρο θα δέχεται μόνο άτομα που έχουν εμβολιαστεί (ή νοσήσει). Τότε ο Σερβετάλης πράττοντας όπως ακριβώς είχε πει, αποχώρησε από την παράσταση.
Από την στιγμή εκείνη και μετά ο ηθοποιός έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα από τα media με τις απόψεις να διίστανται. Δεν είναι βέβαια δικιά μας πρόθεση να πούμε ποιος έχει δίκιο και ποιος έχει άδικο, σε αυτή την αρκετά περίπλοκη υπόθεση, με πολύ ευαίσθητες ηθικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Ωστόσο ακούσαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα απάντηση, την οποία θεωρούμε σκόπιμο να σας μεταφέρουμε.
Στο τελευταίο live του στο ΥouTube κανάλι του, ο ηθοποιός, σκηνοθέτης, κωμικός και πρόσφατα YouTuber, Γιάννης Σαρακατσάνης, σχολίασε την κατάσταση δίνοντας της μια εντελώς διαφορετική διάσταση. Συγκεκριμένα, άφησε απ’ έξω όλο το μιντιακό γαϊτανάκι και αναφέρθηκε αποκλειστικά στα λόγια του ηθοποιού, από την ανακοίνωση που έκανε στον Instagram λογαριασμό του, έπειτα από την θύελλα αντιδράσεων.
Σε απόσπασμα λοιπόν του live, είπε:
“Η δική μου άποψη είναι ότι οι άνθρωποι πρέπει να εμβολιαστούν όσο πιο γρήγορα γίνεται για να πάνε τα πράγματα παρακάτω. Παρ’ όλα αυτά δε θέλω να συζητήσω για τις απόψεις του Σερβετάλη επ’ αυτού, αλλά γι’ αυτό που είπε, για το επιχείρημα που έδωσε. Μας λέει λοιπόν μεταξύ άλλων (ο Σερβετάλης), «Η απόφαση να αποχωρήσω από την θεατρική παράσταση Ρινόκερος πάρθηκε καθώς αδυνατώ να υποστηρίξω τον διαχωρισμό των ανθρώπων που επιβάλλουν τα νέα μέτρα.»
Λοιπόν, εγώ παίζω σε μια παράσταση που εξ’ αρχής δεν επιτρέπει στους ανεμβολίαστους να μπαίνουν. Αλλά επίσης δεν υποστηρίζει τον διαχωρισμό των ανθρώπων. Οπότε τι γίνεται εδώ, έχω κάνει λάθος εγώ, ή έχει κάνει λάθος ο Σερβετάλης; Το λάθος λοιπόν είναι κάτι που κάνουμε γενικά οι άνθρωποι, και για το οποίο έχει μιλήσει αναλυτικότατα ο Daniel Kahneman, στο βιβλίο του Thinking, Fast and Slow (Σκέψη Αργή και Γρήγορη) για το οποίο έχει πάρει και Νόμπελ, (…) και μας λέει ότι ουσιαστικά του μυαλό μας (βάσει της συμπεριφορικής ψυχολογίας) (…) όταν έρχεται αντιμέτωπο με ένα ερώτημα, με ένα δίλημμα, με ένα διακύβευμα (…) που είναι γενικά πολύ δύσκολο να το απαντήσουμε (…), το μυαλό αποφασίζει να μην ασχοληθεί με αυτό, (…) και αντικαθιστά το ερώτημα με ένα άλλο που μπορεί να απαντήσει.” εξηγεί ο Σαρακατσάνης και συνεχίζει.
“Οπότε αυτή τη στιγμή ο Σερβετάλης στην προσπάθειά του να δικαιολογήσει την πράξη του, που στη τελική αυτός αυτό πιστεύει και δικαίωμά του, το είχε πει και έξ αρχής στην παραγωγή ας έβρισκαν τη λύση, λέει αυτό το επιχείρημα που όμως είναι φάουλ. Γιατί είναι σαν να μου λες εμένα ότι εγώ είμαι υπέρ του διαχωρισμού των ανθρώπων. (…) Γενικεύοντας το ειδικό σε κάτι γενικό, κλέβεις Άρη Σερβετάλη, και όποιος άλλος το κάνει. Γιατί μεταθέτεις τη συζήτηση σε κάτι άλλο, και αλλάζεις το ερώτημα χωρίς να ενημερώσεις ότι το άλλαξες. (…) Αυτό είναι ένα κόλπο, που άλλες φορές το κάνουμε συνειδητά και άλλες υποσυνείδητα, για να γλιτώσουμε το κόστος του να απαντήσουμε σε ένα δύσκολο ερώτημα. Το γενικεύουμε σε κάτι που μας κάνει να φαινόμαστε ηθικά σωστοί και κάνουμε τους άλλους να φαίνονται ανήθικοι.”
Ο Σαρακατσάνης κλείνει το θέμα αυτό λέγοντας πως η υπόθεση του Σερβατάλη είναι απλά μια αφορμή, καθώς αυτό είναι κάτι που όλοι λίγο πολύ κάνουμε σε δύσκολες στιγμές όπως η τωρινή. Και καθώς όπως λέει αυτή την περίοδο είμαστε αρκετά πολωμένοι σαν κοινωνία, το να μεταθέσουμε το διακύβευμα σε κάτι γενικότερο με ηθικό υπόβαθρο, μας δίνει την “άδεια” να έχουμε “δίκιο” χωρίς να χρειάζεται να συμβιβαστούμε μέσω ενός ουσιαστικού διαλόγου. Πχ. ποιος θα μπορούσε να πει πως είναι υπέρ του διαχωρισμού των ανθρώπων, αυτό είναι ανήκουστο. Όμως, σύμφωνα με τον Σαρακατσάνη, το ερώτημα δεν ήταν ποτέ αυτό. Το ερώτημα ήταν, γιατί ένας άνθρωπος επιλέγει να παίξει ή να μην παίξει σε ένα θέατρο με αποκλειστικά εμβολιασμένο κοινό. Ανεξάρτητα λοιπόν με το αν η απόφαση του Άρη Σερβετάλη ήταν σωστή ή λάθος, (το οποίο δε θα το κρίνουμε εμείς), το αληθινό ερώτημα είναι το εξής. Σε μια τόσο δύσκολη περίοδο, που οριακά επιβάλλει τον διχασμό μεταξύ μας, πόσοι από εμάς επιλέγουμε ακόμα να προσεγγίζουμε τα συγκεκριμένα ζητήματα με διαύγεια; Και τι συνέπειες μπορεί να έχει η έλλειψη ουσιαστικού ανοιχτού διαλόγου;