Στο άκουσμα της είδησης που ακολουθεί μου ήρθε αμέσως στο μυαλό “Το Τραγούδι Του Άρη” των κομμάτι των “Σκιαδαρέσες”, δηλαδή της Νίκης και της Όλγας Σκιαδαρέση, δίδυμες κόρες της Μπέσυς Μάλφα και του Γεράσιμου Σκιαδαρέση, “Συμπλήρωσα μια αίτηση να πάω στον Άρη, δεν είναι μούφα το έχω τσεκάρει. Εσύ θα γερνάς και γω θα μένω νέα, θα καραφλιάσεις σου έχω νέα. Όταν γυρίσω θα’ χεις μπυροκοίλι και στον αυχένα σου θα έχεις κήλη. Εγώ θα είμαι ακόμα μια μουνάρα, θα διατηρήσω και κορμάρα, γιατί θα τρώω φαγητά λιωμένα, σε σακουλάκια συμπυκνωμένα”, ένας καθαρά φεμινιστικό κομμάτι που σίγουρα οι αδερφές Σκιαδαρέση όταν το έγραφαν, δεν περίμεναν πόσο κοντά είναι στην πραγματικότητα.
Το HI-SEAS (Hawai‘i Space Exploration Analog and Simulation), το συγκρότημα Αναλογικών και Προσομοιωτικών Διαστημικών Εξερευνήσεων της Χαβάης για τη Σελήνη και τον Άρη, ολοκλήρωσε πρόσφατα μια προσομοίωση αποστολής ενός μήνα με μόνο πλήρωμα μόνο γυναίκες, για να εξετάσει πώς θα μπορούσαν να χειριστούν τη ζωή εκεί.
Με τον Άρη να απέχει 249 εκατομμύρια μίλια και περίπου οκτώ μήνες μακριά από τη Γη, κάθε βοήθεια μέσα στο διαστημόπλοιο και στη συνέχεια στο έδαφος του Άρη θα ήταν πολύτιμη. Το βάρος είναι εχθρός για τις εκτοξεύσεις πυραύλων και τις μακρινές διαστημικές συνεπώς οι διαδρομές, οι πόροι, ο εξοπλισμός και οι ανάγκες του πληρώματος πρέπει διαρκώς να εξισορροπούνται με την τροφοδοσία καυσίμων. Οποιοδήποτε επανδρομένο διαστημόπλοιο με προορισμό τον Άρη θα χρειαζόταν άφθονα καύσιμα, ακόμη και για ένα one way ταξίδι – και για παράδειγμα κάθε γεύμα θα στερούσε από τα καύσιμα του σκάφους.
Δεδομένου ότι οι γυναίκες γενικά τρώνε και πίνουν λιγότερο από τους άντρες – και συχνά ζυγίζουν λιγότερο και άρα καταναλώνουν λιγότερο οξυγόνο – υπάρχει η πιθανότητα το πρώτο πλήρωμα που θα πατήσει το πόδι του στον Κόκκινο πλανήτη να αποτελείται αποκλειστικά από γυναίκες. Ο επιστήμονας της NASA, Geoffrey Landis, ήταν ο πρώτος που εισιγήθηκε την ιδέα, “Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες έχουν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος και παίρνουν λιγότερο όγκο από τους άνδρες κατά συνέπεια χρησιμοποιούν αναλογικά λιγότερα αναλώσιμα”.
Αλλά δεν είναι μόνο τα φυσικά χαρακτηριστικά που κάνουν τις γυναίκες μια καλύτερη επιλογή για αποστολές στον Άρη. Ο Landis προτείνει ότι θα μπορούσαν να τα πάνε καλύτερα κλεισμένες για μήνες σε έναν τόσο περιορισμένο χώρο, όπως ένα διαστημόπλοιο, καθ ‘οδόν προς έναν νέο πλανήτη, καθώς όπως σημειώνει κοινωνιολογική έρευνα δείχνει ότι ένα πλήρωμα μόνο με γυναίκες μπορεί να έχει καλύτερες δυναμικές στις διαπροσωπικές του σχέσεις και είναι πιθανό να επιλέξει να μην συγκρουστεί κατά τη διάρκεια επίλυσης διαπροσωπικών προβλημάτων.
“Με τέτοιες αποστολές, βλέπεις μια ομάδα ξένων να γίνεται οικογένεια”, λέει η Michaela Musilova, PhD, διευθύντρια του HI-SEAS Missions, η οποία και συντόνισε την τελευταία προσομοίωση. Ως αστροβιολόγος που επικεντρώνεται στη ζωή σε ακραία περιβάλλοντα, έχει αναλάβει 30 τέτοιες προσομοιωμένες εξερευνήσεις και δεν βρήκε καμία διαφορά στην αποδοτικότητα μεταξύ αποστολών αποκλειστικά με γυναίκες και μεικτών αποστολών. Ωστόσο, με το αποκλειστικά γυναικείο πλήρωμα εντόπισε πώς τα μέλη του δέθηκαν πιο γρήγορα και μοιράστηκαν πράγματα, ενώ από την άλλη τα πληρώματα με άντρες μέλη ή τα μικτά επικεντρώθηκαν στην άμεση επίλυση προβλημάτων και γενικότερα τα χαρακτηρίζει ως πιο πρακτικά.
Το γυναικείο πλήρωμα της προσομοίωσης του HI-SEAS συμπεριλάμβανε τη Musilova και άλλες έξι γυναίκες με διαφορετικό υπόβαθρο και επαγγέλματα. Για να διερευνήσει τι θα μπορούσε να φέρει μια τέτοια ομάδα πολυτάλαντων γυναικών στον Άρη, κοίταξε πέρα από τον κόσμο του STEM. Η Beth Mund είναι επιστημονικός υπεύθυνος επικοινωνίας και δημιουργός podcast, η Chelsea Gohd είναι συγγραφέας με αντικείμενο το διάστημα και την επιστήμη, η Brandy Nunez μικροβιολόγος και κτηνίατρος, η Amanda Knutson πιλότος της Πολεμικής Αεροπορίας, η Richelle Gribble, καλλιτέχνης, επιμελήτρια και γκαλερίστα και τέλος η Sian Proctor, PhD, γεωεπιστήμονας και καθηγήτρια με προϋπηρεσία σε ανάλογες προσομοιώσεις.
Όλες τους πιστεύουν ότι η προσομειωμένη αποστολή τους, αμφισβήτησε ουσιαστικά την ιδέα του ποιος μπορεί να κατευθυνθεί στο διάστημα, όχι μονάχα από άποψη φύλου αλλά και από άποψη υπόβαθρου. Το τι έφερε η κάθε μία από τον κλάδο της και την επαγγελματική της εμπειρία συνέβαλε σημαντικά στη συμβίωσή τους, καθώς και στα καθημερινά tasks που είχαν να φέρουν εις πέρας, όπως ακριβώς αν ταξίδευαν στον Άρη.
Η Richelle Gribble, υποδιοικήτρια της αποστολής, που είχε υπό την ευθύνη της τον έλεγχο όλων των έργων που βρίσκονταν σε εξέλιξη εντός του περιβάλλοντος που προσομοιώνει τη ζωή στο διάστημα, αναφέρει πώς έγινε μάρτυρας του γεγονότος ότι οι γυναίκες αλληλοϋποστηρίζονται όταν επιλύουν προβλήματα. “Το διάστημα προσφέρει νέες προκλήσεις, καθώς κάθε task φέρνει στην επιφάνεια νέα ζητήματα. Καθώς συνεργαστήκαμε, αυτή η αποστολή μας πρόσφερε την ευκαιρία να εξερευνήσουμε τι σημαίνει για το μέλλον των γυναικών στο διάστημα. Νομίζω ότι η πιο σημαντική ευκαιρία που προκύπτει από αυτό είναι ότι δώσαμε τη δυνατότητα σε άλλες γυναίκες να μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους στη θέση μας”.