Ή οποιαδήποτε άλλη χρονιά!
Αν και δεν υποστηρίζω τη δημοφιλή άποψη ότι το 202q “μας δίδαξε” πολλά πράγματα, φέρει ένα ίχνος αλήθειας. Η πανδημία συνέχισε να φέρνει στην επιφάνεια τις διαφορές μας. Ιστορικά γεγονότα, πολύ πρόσφατα στην εγχώρια ιστορία είχαν το ίδιο αποτέλεσμα, ωστόσο όταν η υγεία και πιθανότατα η ζωή απειλούνται και μάλιστα οριζόντια, ξυπνάνε πολύ διαφορετικά ένστικτα. Το 2021 κριθήκαμε περισσότερο από ποτέ για τις αποφάσεις μας, για τη στάση μας απέναντι σε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, ακόμα και από πολύ κοντινούς μας ανθρώπους, με τους οποίους μέχρι πρότινος θεωρούσαμε ότι μοιραζόμαστε τα ίδια ιδανικά. Επίσης, αναγκαστήκαμε να ακούσουμε / διαβάσουμε άπειρες φορές το πώς μπορούμε να διαχειριστούμε την κατάσταση και το μεγάλο κενό που προέκυψε, αυτό του χρόνου.
Οι “προτροπές” για ιδέες να την παλέψει κανείς κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown και να εκμεταλλευτεί στο έπακρο “το δώρο του χρόνου” μου θύμισε μία συζήτηση με φίλους, κατά την οποία, δεν ντρέπομαι να παραδεχτώ ότι κρίναμε νέους γονείς που διαρκώς αναζητούν τρόπους για να αποτρέψουν τα παιδιά τους από το να βαρεθούν, ενώ εμείς στην ηλικία τους ενώναμε δύο καρέκλες στις ταβέρνες που τρωγόπιναν οι γονείς μας και κοιμόμασταν μέσα στην τσίκνα και την τσιγαρίλα. Αν παραβλέψουμε το γεγονός ότι στα 30 μας ακουγόμαστε ήδη σαν τον Θείο Αιμίλιο, η αλήθεια είναι ότι Τύπος, έντυπος αλλά κυρίως διαδικτυακός και φίλοι, είχαν όλοι να προσφέρουν από μία ιδέα για να μη βαριόμαστε, δεν θα τις απαριθμήσω, τις θυμόμαστε όλοι.
Η πίεση που μας ασκήθηκε “να βγούμε καλύτεροι από όλο αυτό” ήταν αφόρητη. Φυσικά, κανείς μπορεί να σκεφτεί ότι όχι μόνο πρόκειται απλά για προτροπές, αλλά στην πραγματικότητα δεν ήταν πάρα λέξεις για να γεμίσουν την ύλη και να προσελκύσουν τον αναγνώστη να περάσει περισσότερο χρόνο μέσα σε ένα site, αφού ενημερωθεί για τα ημερήσια κρούσματα και τους θανάτους, οπότε γιατί να τις πάρουμε τόσο σοβαρά; Δεν έχουμε φίλτρο; Δεν μπορούμε απλά να αδιαφορήσουμε; Όταν κατακλύζεται κανείς αποκλειστικά από τέτοιες “συμβουλές” είναι κάπως δύσκολο αυτές να μην κουμπώσουν πάνω σε φόβους, ανασφάλειες και πεποιθήσεις που όλοι έχουμε και εν τέλει να τριγκάρουν περισσότερο άγχος από αυτό που ήδη βιώνουμε.
Ασφαλώς, στο δεύτερο lockdown είχαμε ήδη αφεθεί στη ματαιότητα, όμως η ψυχολογική πίεση παρέμεινε. Οι απαιτήσεις που έχουμε από τους εαυτούς μας και από τους γύρω μας είναι πια φοβερά υψηλές. Πλέον δεν έχουν να κάνουν με τον “ελεύθερο χρόνο”, αλλά με τον μη διαθέσιμο χρόνο – πολλοί που στάθηκαν τυχεροί να μην βρίσκονται σε αναστολή και τηλεργάζονται, κλήθηκαν να ανταποκριθούν παράλληλα με την εργασία τους σε ένα σωρό πράγματα που απαιτεί ένα σπίτι όταν βρίσκεσαι συνέχεια μέσα σε αυτό, δεν θα ανοίξω καν το ζήτημα των προκλήσεων που είχαν να αντιμετωπίσουν οι γονείς – και φυσικά με τις ανθρώπινες σχέσεις.
Τι μας δίδαξε λοιπόν το 2021; Ότι η πανδημία δεν ήταν η παύση που ο (δυτικός) κόσμος τόσο απελπισμένα αναζητούσε, αυτό το λένε διακοπές. Και ότι αξίζουμε επιτέλους λίγο pep talk και όχι επιπρόσθετη πίεση. Μην το πάρετε στραβά, φυσικά και οφείλουμε να βάζουμε στόχους, να δουλεύουμε σκληρά για να τους πετύχουμε, να εξελισσόμαστε και να ονειρευόμαστε, αλίμονο. Ωστόσο, η ίδια φιλοσοφία που μας ήθελε να είμαστε δημιουργικοί εν μέσω πανδημίας, είναι αυτή που μας θέλει να βλέπουμε την Πρωτοχρονιά σαν μία ευκαιρία για “clean slate”. Τα new year’s resolutions όμως, σίγουρα δεν είναι για το 2022, αν όχι για οποιαδήποτε άλλη χρόνια. Η 1η Ιανουαρίου είναι ακόμα μία άλλη μέρα. Ναι, ασυνείδητα έχουμε όλοι μας στηρίξει τις ελπίδες σε αυτή. Λίγα θα αλλάξουν. Για αυτό ας μπούμε στη νέα χρονιά με το μαλακό. Τι μπορείς να κάνεις λοιπόν αντί να φορτώσεις τον εαυτό σου με to do lists; Να πας με το ρεύμα.
Όπως θα έπρεπε να έχουμε παραδεχτεί εδώ και καιρό – εύκολο δεν είναι – το να κάνουμε άμεσα σχέδια, μάλλον είναι κάτι που μόνο απογοήτευση μπορεί να μας γεμίσει. Αντί λοιπόν, όντες σε άρνηση να οργανώνουμε πράγματα και μετά να τα βλέπουμε να καταρρέουν – ακόμα και αν οι παράγοντες είναι εξωγενείς, όπως ένα lockdown για παράδειγμα, στην τόσο εύθραυστη κατάσταση που βρισκόμαστε δεν είναι απίθανο να κατηγορήσουμε και τους εαυτός μας – ή ακόμη να αγχωνόμαστε για το πότε θα επιστρέψει η καθημερινότητά μας στην κανονική της ροή για να μπορέσει η ζωή μας να συνεχιστεί, μπορούμε να ασχοληθούμε αποκλειστικά και μόνο με το σήμερα. Οι προκλήσεις στην καθημερινότητά μας είναι ήδη πολλές άλλωστε, ακόμα και υπό αυτές οι συνθήκες. Φυσικά, μπορείς να οργανώσεις ποια μέρα της εβδομάδας θα πας στο σούπερ μάρκετ, δεν είπα να είμαστε και τόσο yolo πια, αλλά η αλησμόνητη ατάκα του Sylvester Stallone στο “Rambo: The First Blood Part II”, όταν ο Trautman τον ρωτάει, “Πώς θα ζήσεις Τζόν;” κι εκείνος απαντάει “Day by day” είναι το απόλυτο mantra.
Ένα κομμάτι της προσωπική μας εξέλιξης αποτελούν και οι προσωπικές μας σχέσεις. Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω τα μαθήματα ρώσικων που σκέφτηκε να ξεκινήσει κάποιος μετά τη θέαση του “The Queen’s Gambit”, οι άνθρωποι που αγαπάμε, αυτοί που έχουμε δίπλα μας, που μας επηρεάζουν και που η γνώμη τους σημαίνει κάτι για εμάς ίσως να έρχονται σε προτεραιότητα. Η πανδημία τις χτύπησε ανεπανόρθωτα, αλλά αποκάλυψε και πάρα πολλά για αυτές. Ίσως να έχει έρθει λοιπόν η στιγμή να τις αξιολογήσουμε, πάντα με γνώμονα την αγάπη, αλλά και το τι ακριβώς μας προσφέρουν. Αν κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους μας αναγκάζουν διαρκώς να αποδείξουμε κάτι ή μας κρίνουν για τις αξίες μας, έχουμε κάθε δικαίωμα να πάρουμε την απόστασή μας και να σκεφτούμε αν πραγματικά έχουμε μία θέση στη ζωή μας. Επειδή όμως πολύς λόγος γίνεται για τις σχέσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας, και πως αυτή είναι μια ευκαιρία για να απομακρυνθείς από τοξικούς ανθρώπους, περιμένετε ένα λεπτό. Παίρνω απόσταση δεν σημαίνει εξαφανίζομαι χωρίς δικαιολογία και επαναξιολογώ τη σχέση μου με κάποιον σημαίνει ότι εντοπίζω εκείνα που με κάνουν να νιώθω δυσφορία και αποφασίζω αν αξίζει να τα επικοινωνήσω στον άλλο, επειδή πραγματικά πιστεύω ότι θα τα κατανοήσει.
Αντί να επωμιστείς τις συνέπειες της μη πραγμάτωσης ανέφικτων πρακτικά στόχων, ή να επιφορτιστείς με μη ρεαλιστικές ευθύνες, του στιλ “Πρέπει να κόψω τα γλυκά, έφαγα πολλά μελομακάρονα, από το ’22 δίαιτα”, κοίτα τριγύρω, πάρε μια βαθιά ανάσα και συνέχισε να ζεις τη ζωή αυτή όσο πιο ποιοτικά γίνεται, χωρίς να απαιτείς από τον εαυτό σου να αγγίζει την τελειότητα κάθε μέρα, με αποτέλεσμα να βουλιάζει μέσα στις ενοχές τη νύχτα, μακριά από εκείνους που θέλουν να προκαλέσουν ακριβώς αυτό, επειδή οι ίδιοι δεν έχουν κάνει αρκετή δουλίτσα. Και δεν έχει καμία σημασία αν αυτό το κάνεις στις 12 παρά 5 την 31η Δεκεμβρίου του 2021 ή στις 12 και 5 την 1η Ιανουαρίου 2022.