Ο χωρισμός είναι μια δύσκολη περίοδος έτσι κι αλλιώς. Ο χωρισμός από μια σχέση με τοξικό χαρακτήρα ομως μπορεί να είναι ακόμα δυσκολότερη. Όποια και αν ήταν η μορφή της σχέσης, είτε φιλική, είτε ερωτική, η τοξικότητά της μπορεί να μας αφήσει με ανοιχτές πληγές και τραύματα, αμφιβολίες, ακόμα και ενοχές.
Χρειάζεται λοιπόν να περάσουμε κάποια απαραίτητα στάδια θλίψης ή ακόμα και πένθους πριν σταθούμε ξανά στα πόδια μας και μπορέσουμε να προχωρήσουμε παρακάτω.
Η ψυχοθεραπεύτρια Kaytee Gillis που γράφει για το Psychology Today, εξηγεί ότι υπάρχουν έξι διακριτά μεταξύ τους στάδια ανάρρωσης από μια τοξική σχέση, αν και δεν προκύπτουν με την ίδια χρονολογική σειρά σε όλους τους ανθρώπους. Μπορεί επίσης κάποιο να παραλειφθεί ή κάποιο άλλο να επαναληφθεί.
Αμφιβολία για τον εαυτό μας
Ή όπως η Gillis το αποκαλεί πιο γλαφυρά: “Μήπως έχω τρελαθεί;”
“Σε αυτό το στάδιο συνειδητοποιούμε ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά δεν μπορούμε να εντοπίσουμε το τι ή το γιατί. Το τέλος μιας τοξικής σχέσης δεν είναι εύκολο. Μπορεί να έχουμε ένα αίσθημα απελευθέρωσης, όμως ταυτόχρονα μπορεί να νοιώθουμε μπερδεμένοι ή χαμένοι.”
Αν συλλάβουμε τον εαυτό μας να αναρωτιέται αν έκανε καλά που τερμάτισε την σχέση και να έχει δεύτερες σκέψεις, δεν πρέπει να ανησυχούμε. Είναι φυσιολογικό. Η πιο ενδεδειγμένη συμπεριφορά είναι να βάλουμε σε απόλυτη προτεραιότητα τον εαυτό μας και να ακούμε καλά τι μας λέει το σώμα ή το νευρικό μας σύστημα.
Θέλουμε να μάθουμε περισσότερα
Καθώς μαθαίνουμε να ζούμε μόνοι και μακριά από την τοξική μας σχέση, είναι απόλυτα φυσικό να θέλουμε να ερευνήσουμε την συμπεριφορά του συντρόφου ή φίλου μας που θεωρούμε ότι έκανε την σχέση μας τοξική, όπως το gaslighting, τις ναρκισσιστικές ή τις passive-aggressive συμπεριφορές του.
Η έρευνα λοιπόν αυτή που θα κάνουμε, μας δίνει μια επιβεβαίωση για το ορθό του χωρισμού αλλά μας βοηθάει να βάλουμε και ένα τέλος στην όλη υπόθεση καθώς μας ωθεί να κατανοήσουμε καλύτερα τις αρνητικές μας ή τραυματικές εμπειρίες.
Όσο ψάχνουμε όμως να κατανοήσουμε τις δικές του αλλά και τις δικές μας συμπεριφορές, είναι καλό να αποφύγουμε “να βγάζουμε διαγνώσεις” που δεν είμαστε σε θέση να βγάλουμε καθώς δεν είμαστε ψυχοθεραπευτές. Για παράδειγμα, ενώ είναι φυσικό όλοι μας να εμφανίσουμε ναρκισσιστική συμπεριφορά κάποια στιγμή, δεν σημαίνει ότι πάσχουμε όλοι από ναρκισσιστική διαταραχή. Αυτά τα ορίζουν οι ειδικοί και μόνο αυτοί.
Αποκτούμε μεγαλύτερη διαύγεια
Αυτό είναι και το πιο ικανοποιητικό στάδιο όλων αλλά και το πιο ανακουφιστικό. Όσο αρχίζουμε να κατανοούμε την τοξική κατάσταση στην οποία ζούσαμε, θα συλλάβουμε τον εαυτό μας να ξαναπαίζει όλο και σπανιότερα τις ίδιες σκηνές στο μυαλό και να κάνει όλο και πιο σπάνια νοερούς υποθετικούς διαλόγους.
Η αίσθηση που θα έχουμε είναι αυτή της απελευθέρωσης και της ηρεμίας καθώς και μιας πιο ενεργητικής ενδυνάμωσης του εαυτού μας. Όπως λέει η Gillis, το στοιχείο κλειδί σε αυτή την φάση είναι η διαύγεια για να κατανοήσουμε ότι όλα όσα ζήσαμε ήταν ίσως εκτός του δικού μας ελέγχου. Δεν θα μπορούσαμε να τα έχουμε αποτρέψει, οπότε δεν είναι δικό μας λάθος.
Απελευθέρωση
Η πιο καθοριστική στιγμή στο τέλος μιας τοξικής σχέσης είναι εκείνη στην οποία αποφασίζουμε να απομακρυνθούμε τόσο σωματικά όσο και ψυχικά από τον πρώην σύντροφο ή φίλο.
“Για κάποια άτομα” λέει η Gillis, “αυτό το στάδιο έρχεται στην αρχή, πριν ακόμα καταλάβουν με τι είδους άτομο ήταν συνδεδεμένοι. Για κάποιους άλλους έρχεται λίγο αργότερα όταν συνειδητοποιήσουν ότι έχουν απομακρυνθεί με ασφάλεια από ένα άτομο που τους έκανε να υποφέρουν. Αν όμως υπάρχουν λόγοι για να παραμείνουμε σε κάποια επαφή με τον πρώην τοξικό σύντροφο, τότε ακολουθούμε τον χρυσό κανόνα: Λέμε μόνο τα απαραίτητα, χωρίς συναίσθημα και με λίγα λόγια.”
Προχωράμε στην ανάρρωσή μας
Σύμφωνα με την Gillis, το στάδιο αυτό περιλαμβάνει ενέργειες που μας οδηγούν σε ψυχική ανάρρωση αλλά και κατανόηση του εαυτού μας και των λόγων που αυτή η σχέση μας έκανε κακό.
Σε αυτό το στάδιο είναι πιθανό να ξαναβρεθούμε με άτομα που είχαμε βγάλει από την ζωή μας λόγω της τοξικότητας της σχέσης μας, να ξαναθυμηθούμε τα παλιότερα ενδιαφέροντά μας ή όλα όσα έχουμε χάσει όλον αυτόν τον καιρό.
“Σε αυτό το στάδιο είναι επίσης πρέπον να κατανοήσουμε ότι είμαστε ανθρώπινα όντα, επομένως είναι φυσικό να κάνουμε και λάθη στις σχέσεις μας ή ακόμα και λάθος επιλογές, χωρίς να ρίχνουμε το φταίξιμο ολοκληρωτικά στον εαυτό μας για όλα όσα έχουν συμβεί”.
Αποδοχή και συμπεράσματα
Όπως λέει η Gillis πολλοί ψυχοθεραπευτές που ειδικεύονται στην κακοποίηση, ισχυρίζονται ότι οι ασθενείς τους βρίσκουν ανακούφιση και αναρρώνουν γρηγορότερα από τις αρνητικές τους εμπειρίες, αν στην διαδικασία της ανάρρωσης βοηθηθούν να καταλάβουν πως θα αποφεύγουν τέτοιους ανθρώπους στο μέλλον.
Είτε με το να εντοπίζουν τις red flags μόλις τις δούνε, είτε με το να βάλουν άλλες προτεραιότητες στις σχέσεις στο εξής με σκοπό να κάνουν και καλύτερες επιλογές ζωής.
Το ταξίδι προς την ανάρρωση από μια τοξική σχέση μπορεί να είναι λίγο δύσκολο, με πισωγυρίσματα και πόνο, όμως η Gillis μας υπενθυμίζει ότι “Η διαδικασία μπορεί να είναι διαφορετική για τον καθέναν. Η αποδοχή των όσων έχουν συμβεί και η σθεναρή απόφαση να προχωρήσουμε παρακάτω είναι μέρος της ανάρρωσης μας”.