Αν σας είναι δύσκολο να αντισταθείτε στα τρόφιμα που έχουν ζάχαρη, δεν είστε μόνοι. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι στον πλανήτη δυσκολεύονται να βγάλουν την ζάχαρη από το διαιτολόγιό τους και ενδίδουν σε γλυκούς πειρασμούς χωρίς δεύτερη σκέψη. Φταίει βέβαια και το γεγονός ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα, που συνήθως περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης βρίσκονται παντού γύρω μας, είναι συνήθως όμορφα και λαχταριστά και δεν χρειάζονται κανέναν χρόνο προετοιμασίας για να φαγωθούν. Κάποια μάλιστα δεν είναι καν πολύ γλυκά στην γεύση, έχουν όμως αρκετή ποσότητα ζάχαρης στα συστατικά τους κι ας μην τους φαίνεται, (βλέπε συσκευασμένοι χυμοί φρούτων). Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η αύξηση των υπέρβαρων ανθρώπων, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο.
Υπάρχουν όμως και κάποιες περιπτώσεις, όπου η επιθυμία για ζάχαρη μπορεί να υποδηλώνει κάποιο πρόβλημα υγείας που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί πρώτα, πριν μπορέσουμε να οργανώσουμε και να κρατήσουμε μια υγιεινότερη διατροφή. Τι είναι αυτό που κάνει το σώμα μας να ζητά την γλυκιά γεύση και γιατί τέλος πάντων είναι τόσο κακό;
Όπως έχουν αποδείξει αμέτρητες ιατρικές έρευνες, η μεγάλη πρόσληψη ζάχαρης μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία, διαβήτη, καρδιοπάθειες, Αλτσχάιμερ ή ακόμα και καρκίνο.
Παράλειψη γευμάτων, χαμηλό ζάχαρο στο αίμα
Η πιο συνηθισμένη περίπτωση επιθυμίας για κάτι γλυκό είναι όταν το σώμα μας χρειάζεται καύσιμη ύλη, δηλαδή ενέργεια. Όταν τρώμε υδατάνθρακες, το πεπτικό μας σύστημα τους μετατρέπει σε σάκχαρα, που κυκλοφορούν στο αίμα μας και κατά συνέπεια στα κύτταρα, όπου χρησιμοποιούνται ως ενέργεια. Αν λοιπόν παραλείπουμε γεύματα και αφήνουμε το στομάχι μας άδειο για ώρες, τα κύτταρα αναζητούν την ενέργεια που τους λείπει και ο εγκέφαλος μας στέλνει το μήνυμα ότι χρειαζόμαστε υδατάνθρακες. Εμείς λοιπόν με την σειρά μας, αντί να φάμε ένα καρότο ή μια μπανάνα, μπορεί να φάμε ένα κρουασάν ή μια σοκολάτα. Αυτές οι τροφές έχουν πολύ περισσότερη ζάχαρη από όση χρειαζόμαστε και αυτό προκαλεί μια μικρή τρέλα στον οργανισμό μας με πολύ υψηλό σάκχαρο στο αίμα και μετά πολύ χαμηλό, ένας φαύλος κύκλος που χρειάζεται και άλλη ζάχαρη όσο περνούν οι ώρες για να συνεχίσει να λειτουργεί.
Ορμόνες του άγχους
Το άγχος ή το στρες, ρυθμίζεται από δύο ορμόνες, την κορτιζόλη και την αδρεναλίνη. Σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι συνηθισμένο να έχουμε περισσότερη κορτιζόλη στο αίμα μας όταν είμαστε αγχωμένοι. Αυτό με τον καιρό δημιουργεί ορμονική ανισορροπία, ανεβάζοντας την αρτηριακή πίεση αλλά και τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα. Έτσι δημιουργούνται αυξημένες ανάγκες κατανάλωσης ζάχαρης, ώστε το σώμα να πάρει την ενέργεια που του χρειάζεται για να αντιδράσει στον υποτιθέμενο κίνδυνο. Πρόκειται για μια από τις πιο βασικές στρατηγικές επιβίωσης που έχει ο ανθρώπινος οργανισμός όταν βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Επομένως, όταν αγχωνόμαστε με την κίνηση στους δρόμους ή με την πίεση της δουλειάς μας, το σώμα μας ζητάει όλο και περισσότερη ζάχαρη.
Χρόνιες δίαιτες
Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να χάσουν βάρος μειώνοντας τις θερμίδες που καταναλώνουν, αυτό όμως συχνά αφήνει το σώμα πεινασμένο για θρεπτικά συστατικά όπως πρωτεΐνες και καλά λιπαρά. Ένα από τα πρώτα σημάδια έλλειψης πρωτεΐνης είναι και η επιθυμία για ζάχαρη αλλά και η διαρκής αίσθηση πείνας. Αυτό συμβαίνει γιατί ένα από τα βασικά καλά που κάνουν οι πρωτεΐνες στο σώμα μας είναι το να κρατούν σταθερά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αν το σώμα μας δεν λαμβάνει ικανοποιητική ποσότητα πρωτεΐνης, τότε ανεβοκατεβαίνουν τα επίπεδα γλυκόζης και μας ωθούν να βρούμε γρήγορα ανακούφιση μέσω μιας τροφής που περιέχει αρκετή ζάχαρη.
Αντίσταση στην ινσουλίνη
Όπως βλέπουμε από τα παραπάνω, η πολύ επεξεργασμένη ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει αρκετές ανωμαλίες στον οργανισμό μας. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που ρυθμίζει την μεταφορά του σακχάρου του αίματος στα κύτταρα, ώστε να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο. Όταν όμως τρώμε πολύ ζάχαρη μέσα στην μέρα μας, τα κύτταρα δεν μπορούν να την επεξεργαστούν και τελικά καταλήγουν να την απορρίπτουν τελείως. Αυτό ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη και είναι προστάδιο του διαβήτη. Τελικά όμως, τα κύτταρα καταλήγουν να ζητούν απεγνωσμένα την ζάχαρη που δεν μπορούν να πάρουν εξαιτίας αυτής της κατάστασης. Αποτέλεσμα: περισσότερη επιθυμία για ζάχαρη και υδατάνθρακες.
Μύκητες και βακτήρια
Τα έντερά μας είναι γεμάτα με μικροοργανισμούς που συγκροτούν το μικροβίωμα τους. Ολόκληρο τα γαστρεντερικό μας σύστημα είναι γεμάτο με βακτήρια και μύκητες, κύτταρα που ζουν στο τοίχωμα των εντέρων μας και κύτταρα που είναι υπεύθυνα για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Όταν αυτό το μικροβίωμα είναι ισορροπημένο, τα καλά βακτήρια και οι μύκητες ευημερούν. Κάποιοι από αυτούς τους μικροοργανισμούς καταναλώνουν το περίσσευμα ζάχαρης. Μπορούν να φάνε τόσo πολύ που αναπτύσσονται ραγδαία και ύστερα ζητούν να τρώνε όλο και περισσότερη ζάχαρη. Αν τα βακτήρια αυτά και οι μύκητες πολλαπλασιαστούν υπερβολικά, τότε οι επιθυμία για ζάχαρη θα είναι διαρκώς και μεγαλύτερη.
Είναι η ζάχαρη εθιστική τελικά;
Όπως λένε οι ειδικοί, ένας από τους λόγους που δυσκολευόμαστε να μειώσουμε την ζάχαρη είναι και η ισχυρά εθιστική της φύση. Έρευνες έχουν δείξει ότι το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την απόλαυση, “φωτίζεται” όταν τρώμε μεγάλη ποσότητα ζάχαρης. Γι’ αυτό και νομίζουμε ότι μας κάνει ευτυχισμένους. Άλλες έρευνες, έχουν αποδείξει ότι το τμήμα του εγκεφάλου που σχετίζεται με τους εθισμούς, “ανάβει σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο” όταν τρώμε ζάχαρη. Κάποιοι γιατροί μάλιστα λένε ότι η ζάχαρη μπορεί να είναι το ίδιο εθιστική με την κοκαΐνη και αν σκεφτούμε πόσο ευρέως διαδεδομένη είναι η χρήση της, η ζάχαρη μπορεί να είναι από τις πιο επικίνδυνες ουσίες τελικά για την υγεία του παγκόσμιου πληθυσμού.
Αν λοιπόν δυσκολεύεστε να περιορίσετε την ζάχαρη από την διατροφή σας, τότε ίσως θα ήταν καλύτερο να μιλήσετε με κάποιον ειδικό διατροφολόγο ώστε να διερευνηθεί η πιθανότητα να έχετε ένα από τα παραπάνω προβλήματα και να το λύσετε.