Ούτε #MeToo, ούτε 4ο κύμα Φεμινισμού, ούτε body positivity, ούτε ευαίσθητα αντανακλαστικά σε κάθε είδους ρατσιστικές, κακοποιητικές, ομοφοβικές ή άλλες τοξικές συμπεριφορές. Τίποτα από όλα αυτά δεν βρίσκονταν διαρκώς στα χείλη μας ή στις άκρες των δαχτύλων μας χρόνια πριν, όταν ένιωσα ένα σφίξιμο στο στομάχι διαβάζοντας ότι ο Robert De Niro προτιμά τις μαύρες γυναίκες. Αντανακλαστικά, ένιωσα ότι η προτίμησή του ίσως να είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό “γούστο” που δεν χρειάζεται να αναλυθεί περεταίρω.
Σαφέστατα ο δημοφιλής ηθοποιός έχει ταχθεί κατά του ρατσισμού κι έχει εκφράσει σε συνεντεύξεις του το άγχος του, ως πατέρας mixed – race παιδιών για τον ρατσισμό που μπορεί να αντιμετωπίσουν, παρόλα αυτά η προτίμησή του σε μαύρες γυναίκες ίσως να κρύβει την σεξουαλική αντικειμενοποίηση τους με βάση τη φυλή τους.
Όλοι έχουμε “μοτίβα” και αυτό είναι οκ. Μας “τη δίνουν” συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σε ανθρώπους. Για παράδειγμα, εμένα μ’ αρέσουν τα αγόρια με ευμεγέθεις ή/και περίεργες μύτες – βλ. Daniel Day Lewis ή Owen Wilson, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι απορρίπτω αυτομάτως ανθρώπους αν δεν έχουν μία τέτοια. Τι συμβαίνει όμως όταν κάποιος λέει ότι δεν του αρέσουν οι Ασιάτες φερειπείν ή ότι δεν θα έβγαινε ποτέ με ένα χοντρό άτομο, παρά μόνο με ένα πολύ αδύνατο; Αυτό δεν είναι προτίμηση: αυτό είναι ξεκάθαρη διάκριση. Η μετάφραση είναι ότι ουσιαστικά “αυτό το άτομο δεν είναι ελκυστικό επειδή δεν ταιριάζει στα λευκά, δυτικά πρότυπα ομορφιάς” και σημαίνει ότι εκείν@ που εκφράζει αυτή την άποψη αποδέχεται και ενστερνίζεται όλα στερεότυπα που σχετίζονται με την εμφάνιση ή την κουλτούρα αυτού του ατόμου.
Φυσικά αυτό το νόμισμα έχει δύο όψεις, όπως στην περίπτωση του Robert De Niro. Αν λοιπόν κάποιος επιλέγει συντρόφους αποκλειστικά μιας συγκεκριμένης φυλής ή σωματότυπου, τότε αυτό είναι φετιχοποίηση (fetishization). Ουσιαστικά είναι σαν να αντικειμενοποιούμε τους ανθρώπους με το να τους ανάγουμε σε μία “εξωτική” σεξουαλική φαντασίωση. Αυτό που αποσιωπάται εδώ είναι ότι το να επιθυμεί κάποιος ερωτικά ένα άτομο συγκεκριμένης φυλής σημαίνει ότι του αρέσουν τα χαρακτηριστικά της, είτε τα εμφανισιακά, είτε τα βαθύτερα πολιτισμικά – τα οποία φυσικά και βασίζονται πάνω σε ρατσιστικά στερεότυπα -, επομένως, υπονοείται ότι όλοι οι άνθρωποι μιας συγκεκριμένης φυλής φαίνονται ίδιοι.
Πρόκειται για “εξωτισμό”. Η επιθυμία μετατρέπεται σε φετιχοποίηση όταν κάποιος βλέπει ένα άτομο ως “διαφορετικό”, “εξωτικό”, “κουλ”, “μυστηριώδη” ή “περιπετειώδη” επειδή απλώς ανήκει σε μία άλλη φυλή. Το να θέλεις να βγεις ραντεβού με κάποιον αποκλειστικά λόγω φυσικών γνωρισμάτων που σχετίζονται με τα φυλετικά χαρακτηριστικά του, βασίζεται σε επιβλαβείς αποικιοκρατικές συμπεριφορές απέναντι στους έγχρωμους ανθρώπους. Αν το χρώμα του δέρματος από μόνο του είναι αρκετό για να καταλάβετε αν σας ελκύει ένα άτομο, ίσως έχει έρθει η ώρα να αναρωτηθείτε γιατί.
Οι ρίζες αυτής της διάκρισης βρίσκονται – ω, τι έκπληξη – στην pop κουλτούρα. Ενώ ορισμένες προτιμήσεις δεν μπορούν να εξηγηθούν, η έλξη που μπορεί να μας ασκούν ορισμένες εθνότητες ή σωματότυποι είναι συχνά μια επίκτητη πολιτισμική προκατάληψη. Η δυτική pop κουλτούρα αναγνωρίζει και προωθεί έναν πολύ στενό ορισμό της ομορφιάς, στον οποίο “χωράνε” ως επί το πλείστον λευκοί, αδύνατοι, cis και αρτιμελείς άνθρωποι. Όποιος δεν ταιριάζει σε αυτό το πρότυπο αποκλείεται από τον πολιτισμικό μας ορισμό για το τι είναι ιδανικό ή ελκυστικό. Αν λοιπόν δεν περιτριγυριζόμαστε από ποικίλες εικόνες για το πώς μοιάζουν οι κανονικοί άνθρωποι, υπάρχει ελάχιστος χώρος για μια πιο περιεκτική αφήγηση της ομορφιάς, που οδηγεί σε τέτοιου είδους προκαταλήψεις οι οποίες “βαφτίζουν” ολόκληρες ομάδες ανθρώπων ελκυστικές απλά και μόνο επειδή φέρουν τα χαρακτηριστικά της φυλής τους τα οποία μας είναι ανοίκεια και άρα μας γοητεύουν, θέλουμε να τα πλησιάσουμε για να τα περιεργαστούμε σαν τα άτομα αυτά να είναι κούκλες βιτρίνας, εκθέματα κι όχι πολυδιάστατοι άνθρωποι με πολλαπλές ταυτότητες πέραν της εθνοτικής τους.
Υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στο “γούστο” και το φετίχ λοιπόν που καλό θα ήταν να προσέχουμε μην πατήσουμε, καθώς μπορεί να θεωρούμε ότι οι κονκισταδόρες ανήκουν στο πολύ μακρινό παρελθόν, οι προκαταλήψεις που έφεραν μαζί τους όμως έχουν εμποτίσει κάθε γενιά που ακολούθησε έκτοτε και επιβιώνουν αιώνες μετά.