Στις 7 Οκτωβρίου 2020, η ακροδεξιά οργάνωση με το όνομα Χρυσή Αυγή θεωρήθηκε επισήμως και από την ελληνική δικαιοσύνη μία εγκληματική οργάνωση. Αυτό ήταν και το λογικό επακόλουθο τον πράξεών της, ως μία ομάδα που δεν έχει διστάσει στο παρελθόν, εις το όνομα της πατρίδας, να διαπράξει απάνθρωπα εγκλήματα. Λίγο καιρό αργότερα, με την καταδίκη των μελών της, κυκλοφόρησε για τρεις μέρες ελεύθερο για το κοινό ένα ντοκιμαντέρ από τον Νορβηγό σκηνοθέτη Håvard Bustnes με το όνομα Golden Dawn Girls. Και εκεί είπα, “Όντως τώρα, τι να περνάει άραγε από το μυαλό των γυναικών που είναι μέρος αυτής της οργάνωσης;”, και είπα να το παρακολουθήσω. Πρωταγωνίστριες είναι οι Ευγενία Γερμενή (σύζυγος Γερμενή), η Ουρανία Μιχαλολιάκου (κόρη του αρχηγού της οργάνωσης, Νίκου Μιχαλολιάκου) και η Δάφνη Ηλιοπούλου. Ορίστε μερικά πράγματα που μου πέρασαν από το μυαλό βλέποντάς το.
Μας κοροϊδεύουν δίχως καμία αιδώ
Από τα πρώτα κιόλας λεπτά είχα μετανιώσει που άνοιξα να το δω. Δεν είναι ότι το ντοκιμαντέρ είναι υπέρ τους, και όχι δεν είναι ότι με εκνεύριζε να βλέπω τα πρόσωπά τους. Απλώς όταν λένε ότι δεν είναι ναζιστές και ότι είναι απλά εθνικιστές, με έπιαναν τα γέλια. Λοιπόν, ως πολιτικός επιστήμονας έπρεπε να μάθω κάποια βασικά χαρακτηριστικά των διάφορων ιδεολογιών που αναπτύχθηκαν κατά καιρούς. Και μέσα σε αυτά ήταν προφανώς και αυτή του ναζισμού. Η λέξη “ναζί” είναι συντομογραφία της γερμανικής λέξης Nationalsozialismus, εν ολίγοις εθνικοσοσιαλισμός. Από τα κύρια στοιχεία του είναι ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμός, ο φυλετικός και ο κοινωνικός δαρβινισμός καθώς και η εναντίωση στον κομμουνισμό. Κι ενώ καθόλη την διάρκεια του ντοκιμαντέρ έβλεπα τρανά παραδείγματα για το κάθε ένα από τα παραπάνω στις συμπεριφορές των πρωταγωνιστών, οι ίδιες οι γυναίκες συνέχιζαν να το αρνούνται. Εν ολίγοις, το πτυχίο μου αυταναφλέχθηκε και το μαλλί μου ίσιωσε. Αλλά η περιέργειά μου ήταν μεγαλύτερη από το cringe που ένιωθα, οπότε συνέχισα να το βλέπω.
Προσπαθώ να μη το κλείσω
Κάποια σημεία στο ντοκιμαντέρ ήταν από μόνα τους άβολα. Πρώτον, πηγαίνοντας στα γραφεία της Χ.Α. η κ. Γερμενή, φορώντας μικρόφωνο πάνω της λέει σε κάποιους που παρευρίσκονταν εκεί πως πρέπει να προσέχουν τι λένε γιατί φοράει πάνω της μικρόφωνο. Σε ένα άλλο σημείο, η κ. Ηλιοπούλου ισχυρίζεται πως δεν είναι ναζιστές γιατί οι ναζιστές ήταν Γερμανοί και τι σχέση έχουν αυτοί με τον ναζισμό. Και λέω, “Άντε να κάνω ότι σε πιστεύω”, και λίγα πλάνα αργότερα βρισκόμαστε στο σπίτι της, το οποίο και καθαρίζει για την άφιξη του αποφυλακιστέου γιου της. Κι εκεί που καθαρίζει κάτι όπλα, π.χ. αυτόματα -τα οποία δε λες και κυνηγετικά, βλέπω κάτι γνώριμο στα κάγκελα ενός παραθύρου. Μία σβάστικα. Όχι μαίανδρος, μια ολόχρυση καλοφτιαγμένη σβάστικα. Όταν το είδα κι αυτό αλληθώρισα τελείως και αναγκάστηκα να πατήσω pause στο βίντεο και στη ζωή για λίγα λεπτά μέχρι να συνέλθω.
Γιατί δεν έβαλα να δω Netflix και τώρα βασανίζομαι;
Σε κάποιο σημείο του ντοκιμαντέρ βρισκόμαστε στο σπίτι της κ.Ουρανίας. Η ίδια εκείνη την περίοδο έκανε το μεταπτυχιακό της σε έναν κλάδο της ψυχολογίας. Και βγάζει από τη βιβλιοθήκη της ένα βιβλίο του Φρόυντ λέγοντας πως πολλοί δεν τον γουστάρουν αλλά αυτή συμφωνεί μαζί του. Ξαναπατάω pause και προσπαθώ για ακόμη μία φορά να συνέλθω ενώ περνούν από μπροστά μου όλες οι κριτικές κατά το έργο του Φρόυντ.
Σε ένα άλλο στιγμιότυπο, μας δείχνει τα επιτραπέζια παιχνίδια της και λέει ότι παίζουν με αυτά όταν βρίσκονται όλοι μαζί και δεν σχεδιάζουν καμία επίθεση. “Ναι γιατί δε μπορείτε το πρώτο μισάωρο να κανονίζετε επιθέσεις και την υπόλοιπη ώρα να παίζετε επιτραπέζια,” σκέφτηκα και άρχισα να νιώθω ότι δεν αντέχω άλλη παράνοια. Το μυαλό μου είχε αρχίσει ήδη να πολτοποιείται από τα πρώτα λεπτά και έψαχνε διάφορους τρόπους αντιμετώπισης αυτού του παραλογισμού που παρακολουθούσα. Όμως ήθελα να καταλάβω τι συμβαίνει στο κεφάλι τους γι’αυτό δάγκωσα τα χείλη μου και συνέχισα.
Η κορυφή της θλίψης
Όταν τα βασικά στελέχη της Χ.Α είχαν μπει στην φυλακή, οι γυναίκες ήταν αυτές που πήραν τα ηνία και προσπάθησαν να συνεχίσουν το πολιτικό έργο των ανδρών. Μην ακούσω τίποτα και καλά φεμινιστικές προσεγγίσεις για δυναμικές γυναίκες που αναλαμβάνουν ηγετικά καθήκοντα. Κιχ. Μόλις βγήκαν αυτοί από την φυλακή, οι γυναίκες έτσι κι αλλιώς κρύφτηκαν για ακόμη μία φορά πίσω από το όραμα των ανδρών. Κι ενώ πριν το σύνθημα ήταν “Αίμα, Τιμή, Χρυσή Αυγή” με την αποφυλάκισή τους έγινε “Πατρίδα, Τιμή, Χρυσή Αυγή”. Και με το απλό μυαλό μου σκέφτομαι: “Γιατί κάποιος να αλλάξει το σύνθημά του σε πιο ήπιο από τη στιγμή που φυλακίστηκε;”
Στην συνέχεια, έχουμε μια πολιτική συγκέντρωση της Χ.Α. όπου προφανώς κάποιοι είχαν φέρει και τα παιδιά τους. Δεν ξέρετε πόσο στενάχωρο είναι να βλέπεις 8χρονα και 12χρονα να λένε με τόση ζέση τον ύμνο της. Ποιο θα είναι το μέλλον αυτών των παιδιών; Ειδικά όταν τους μιλάνε για αγάπη και η αγάπη που δείχνουν είναι επιλεκτική. Ή μάλλον δεν είναι αγάπη. Πώς γίνεται εξάλλου κάποιος να αγαπάει με όρους, δηλαδή όσον αφορά στη φυλή του, τη θρησκεία του ή τον σεξουαλικό του προσανατολισμό; Άλλοι θα έλεγαν μίσος για το διαφορετικό. Προσωπικά θα προσέθετα και τη λέξη “φόβος”.
Τελευταίες σκέψεις
Υπήρχαν υπερβολικά πολλά σημεία τα οποία με έκαναν να αποστραφώ από την οθόνη μου και όλα ήταν από πράγματα που έλεγαν ή έκαναν οι πρωταγωνίστριες και οι ομοϊδεάτες τους. Όμως ένα ήταν για κάτι που συνέβη στου ίδιους. Ουσιαστικά ήταν ένα βίντεο από κάμερες με περιεχόμενο τη δολοφονία δύο μελών της Χ.Α. . ‘Ο,τι και να πούμε, όταν ένας άνθρωπος δολοφονείται δεν είναι καθόλου ωραίο, όσο κι αν ο ίδιος εκπροσωπεί βίαιες και επικίνδυνες ιδεολογίες. Ο χαμός ενός δικού τους, δεν έβαλε κανέναν χρυσαυγίτη σε σκέψη για τον πόνο που προκαλούν στους άλλους; Από ό,τι φαίνεται, όχι. Ας ελπίσουμε όμως ότι άνοιξαν τα μάτια κάποιων συμπολιτών μας και συνειδητοποίησαν τι ακριβώς είναι αυτοί οι άνθρωποι και το τι πραγματικά πρεσβεύουν. Προσωπικά ένα πράγμα έχω να πω γι’αυτό το ντοκιμαντέρ, ευχαριστώ τον κ. Bustnes που με έβαλε στον κόσμο τους για να καταλάβω τι σκέφτονται, τι νιώθουν και πώς. Κατάφερα έτσι να σιγουρέψω μέσα μου πως θα περάσω την υπόλοιπη ζωή μου πρεσβεύοντας τα αντίθετα.