Δεν είναι ιδέα σου, τον τελευταίο καιρό έχει πάρει τα πάνω του το diet culture και μάλιστα με μεγαλύτερη φόρα από ό,τι το είχαμε ίσως συνηθίσει. Όχι μόνο πλησιάζουμε στο καλοκαίρι και ΠΡΕΠΕΙ να χάσουμε κιλά γιατί πώς αλλιώς θα μπορέσουμε να εμφανιστούμε στις πλαζ, αλλά βγαίνουμε σταδιακά και από το lockdown, επομένως είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε το ‘βάρος της καραντίνας’ που μαζεύαμε όλο τον χειμώνα. Τέτοιου είδους μηνύματα έχουν ξεκινήσει να μας βομβαρδίζουν από παντού και μάλιστα αυτές τις μέρες με έξτρα έμφαση στις δίαιτες “αποτοξίνωσης” για να απαλλαγείς από την οποιαδήποτε ζημιά που έκανε το πασχαλινό αρνί και το κοκορέτσι.
Μέσα σε όλη αυτή την τοξικότητα έχω παρατηρήσει μία συγκεκριμένη ‘υποκουλτούρα’, που αφορά όχι μόνο την βιομηχανία του φαγητού αλλά και τους μάγειρες και food bloggers αυτού του κόσμου, οι οποίοι παρουσιάζουν συνταγές για γεύματα και σνακ με χαμηλά λιπαρά, ενώ υπόσχονται πως τα πιάτα τους διατηρούν την υπέροχη γεύση αλλά αφαιρούν όλες τις ‘τύψεις’. Το ίδιο έχω φυσικά δει και στα ράφια του σούπερ μάρκετ, γραμμένο πάνω στις συσκευασίες δεκάδων light προϊόντων, τα οποία διαφημίζονται ως μία γευστική εμπειρία που είναι ακριβώς ίδια με το ‘ολόπαχο’ original, αλλά θα την απολαύσεις χωρίς να αισθάνεσαι ενοχές αργότερα.
Στην κατηγορία του guilt-free ανήκουν και ορισμένες τυποποιημένες ‘λιχουδιές’ που αυτοπροσδιορίζονται ως υγιεινές, συνήθως χωρίς ζάχαρη ή γλουτένη, με κάποιο βασικό συστατικό να θεωρείται superfood και το όλο πακέτο να παρουσιάζεται ως η νέα, εξελιγμένη και healthy εκδοχή του αγαπημένου σου σνακ, την οποία πρέπει να αγοράσεις για να απαλλαγείς από τις τύψεις που προκύπτουν κάθε φορά που τρως κάτι μη διαίτης.
Η τακτική αυτή όχι μόνο κατατάσσει τις τροφές σε ‘καλές’ και ‘κακές’, αλλά ουσιαστικά μας μαθαίνει πως υπάρχουν μόνο δύο τρόποι να καταναλώσεις το φαγητό σου: να επιλέγεις ‘υγιεινά’ και διαιτητικά προϊόντα για κάθε σου γεύμα ή να ντρέπεσαι.
Σύμφωνα με την καταξιωμένη διατροφολόγο και ψυχολόγο Jen Bateman, ή αλλιώς Dr. Jen, η συγκεκριμένη νοοτροπία όχι μόνο μας πείθει να ‘φοβόμαστε’ ολόκληρες ομάδες φαγητών αλλά δημιουργεί και το αίσθημα της αντίδρασης στην ψυχολογία μας, κάνοντάς μας να τα επιθυμούμε περισσότερο. “Ο αιώνιος έφηβος που ζει μέσα μας θέλει να επαναστατήσει. Πολλοί είναι όσοι ‘υποκύπτουν’ σε ένα φαγητό που θεωρείται ‘ένοχο’ και στην συνέχεια αισθάνονται απελπισία και απογοήτευση, σκέφτονται ότι δεν υπάρχει λόγος να προσπαθούν και τελικά τρώνε υπερβολικές ποσότητες για να αισθανθούν καλύτερα”. Προσωπικά, έχω αμέτρητες ιστορίες όπου προσπαθούσα να κόψω τελείως φαγητά που αγαπούσα αλλά θεωρούσα απαγορευμένα, όπως το φυστικοβούτυρο, οι μακαρονάδες, το παγωτό, τα μπισκότα, το κρασί σε βαθμό που μου γινόντουσαν έμμονη ιδέα, τα μετέτρεπα σε ταμπού και όταν τελικά ‘υπέκυπτα’, έτρωγα μέχρι να σκάσω. Και φυσικά κατέληγα να αισθάνομαι απαίσια.
Το ‘χωρίς ενοχές’ ανήκει σε μία μεγαλύτερη οικογένεια λέξεων που περιγράφουν την κουλτούρα της δίαιτας και προφανώς όλες έχουν το ίδιο προβληματικό νόημα. Tα “cheat meals”, η “καθαρή διατροφή”, oι “ζαβολιές” και όλοι οι άλλοι λεκτικοί τρόποι που εφευρίσκουμε για να περιγράψουμε πράγματα όπως το ψωμί, την σοκολάτα, το αλκοόλ, τα ζυμαρικά ουσιαστικά τα δαιμονοποιούν, μας δημιουργούν μία αρνητική σχέση με το φαγητό γενικότερα και είναι πραγματικά (πραγματικά!) αχρείαστοι. Αντίθετα, θα μπορούσαμε όλοι να συγκεντρωθούμε στο intuitive eating, να καταλάβουμε πως κανένα φαγητό δεν χρειάζεται να μπει σε μαύρη λίστα και ποτέ δεν χρειάζεται να αισθανόμαστε ενοχές όταν τρώμε. Είναι μία από τις πιο σημαντικές ανάγκες μας και έχουμε κερδίσει το δικαίωμα σε αυτήν από την πρώτη στιγμή που ερχόμαστε στον κόσμο.
Μην φας λοιπόν noodles κολοκυθιού με σως από αβοκάντο και διατροφική μαγιά αν στην πραγματικότητα λιγουρεύεσαι λιγκουίνι με πέστο και παρμεζάνα. Υπάκουσε την λιγούρα σου, χωρίς ουδεμία τύψη και συνέχισε την ημέρα σου χορτάτος και χαρούμενος.