Οι περισσότεροι άνθρωποι που γνωρίζω υποθέτουν πως αγαπάω τα Χριστούγεννα γιατί έχω παιδιά. Νομίζουν πως στολίζω το σπίτι γιατί απέκτησα οικογένεια. Φαντάζονται πως ψήνω γαλοπούλες και φτιάχνω γέμιση με κάστανα γιατί είμαι μεγάλη και έχω φτάσει στην ηλικία όπου είμαι σε θέση πλέον να ετοιμάζω γιορτές για τους άλλους.
Λάθος. Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Ήμουν πάντα ένας υπερβολικός χριστουγεννιάτικος τύπος και το να παράγεις γιορτές δεν έχει να κάνει με την ηλικία ή με την οικογενειακή σου κατάσταση. Εγώ ξεκίνησα όσο ήμουν μόνη μου, φοιτήτρια ίσως, και από εκεί και πέρα κάθε χρόνο το πράγμα χειροτέρευε. Κάποτε έφτασα να χωρίσω από σχέση γιατί του είχα δείξει πως στόλισα το σπίτι και ήταν αδιάφορος και η αδιαφορία του για το φαντασμαγορικό μου υπερθέαμα μου κακοφάνηκε. “Με αυτόν κινδυνεύω” θυμάμαι να σκέφτομαι, χωρίς να μπορώ να προσδιορίσω τον κίνδυνο.
Θυμάμαι και τον εαυτό μου να ζει σε ένα ακατάστατο εργένικο σπίτι κι όμως να κουβαλάω κάθε Χριστούγεννα ένα τεράστιο φυσικό δέντρο, σε μέγεθος που θα άρμοζε σε τράπεζα, σε λόμπι ξενοδοχείου, σε μια έπαυλη βγαλμένη από ταινία του Ντίσνεϊ.
Το αγόραζα στο Πεδίον του Άρεως το δέντρο μου γιατί εκεί είχαν δέντρα ψηλά και φουντωτά που χωρούσαν όλα τα λαμπάκια μου, που μου έπαιρνε τρεις μέρες να εγκαταστήσω. Λες και έκρυβα στο διαμέρισμα μου μια οικογένεια με 11 ατόμων τουλάχιστον. Από το βάρος του γιγάντιου δέντρου μάλιστα κάποτε τραυμάτισα την μέση μου καθώς ήταν πολύ μεγάλο για να χωρέσει στο ασανσέρ και έτσι το έσυρα μέχρι τον δεύτερο όροφο, ελπίζοντας πως δεν θα με πάρει χαμπάρι κανείς από τους άλλους ενοίκους και έτσι δεν θα χρειαστεί να απαντήσω στην ερώτηση
“Δεν έχεις κανέναν να σε βοηθήσει”;
Μετα σφουγγάριζα την πολυκατοικία κρυφά. Το βίαιο κουβάλημα μου, σκόρπιζε παντού βελόνες και άφηνε ολόκληρα κλαδιά. Μια φορά η μέση μου είχε τόσο κακοποιηθεί από αυτή την τρέλα, που υπέφερα από τους πόνους, ενώ ξαπλωμένη χάζευα το δέντρο μου στο σαλόνι μου χωρίς παρέα. Θα μπορούσα να είχα πάρει ένα μικρότερο όμως μου ήταν αδύνατη τέτοια οικονομία, δυνάμεων και προσπάθειας. Προσπαθώντας να με συνετίσω, κάθε χρόνο άφηνα ένα σημείωμα μέσα στα χριστουγεννιάτικά στολίδια για να το βρω, όταν άνοιγα το κουτί, την επόμενη χρονιά. Έγραφα: Μην το παρακάνεις ή Προσοχή μη πάρεις άλλες γιρλάντες. Ακόμη αφήνει τέτοια μηνύματα ο χριστουγεννιάτικος εαυτός μου για τον χριστουγεννιάτικο εαυτό μου στο μέλλον όπως: Χρειάζεσαι μπαλαντέζα. Έχω γίνει πιο πρακτική.
Θα επιστρέψω όμως στο τότε.
Έψηνα φαγητά και καλούσα φίλους, ελάχιστοι δεν είχαν κάπου άλλου να πάνε. Η ποσότητα ήταν υπερβολική, γιατί μαγείρευα λες και επρόκειτο να ταΐσω στρατό.
Όλα αυτά τα έκανα γιατί μέσα σε όλα τα άλλα, μάλλον διαισθανόμουν πως οι γιορτές σου επιτρέπουν να έχεις δύο ρόλους: να είσαι παιδί ή να είσαι εκείνος που κατασκευάζει τα Χριστούγεννα για τους υπολοίπους, κάτι σαν Αι Βασίλης.
Αν παράγεις Χριστούγεννα, δεν θλίβεσαι, έχεις αποστολή κι αυτή είναι μια απολύτως εγγυημένη αντικαταθλιπτική συνταγή. Δεν προλαβαίνεις. Έχεις να ασχοληθείς με τις πατάτες και πού θα βρεις το τουλπάνι που θα βουτήξεις στο λιωμένο βούτυρο για να απλώσεις πάνω στο γαλοπούλα. Ούτε την αγάπη ζηλεύεις, ούτε προλαβαίνεις να νοσταλγήσεις, κάνεις κάτι που συμβολίζει κάτι καλό και είναι αντίθετο του πένθους- αυτό μου έφτανε.
Η υπεραπασχόληση στη δική μου περίπτωση ήταν η μονή λύση, η φάτνη μέσα στην οποία αισθανόμουν θαλπωρή. Μπορούσα να αναπνεύσω, να περάσω τη μέρα μου χωρίς να τρελαθώ. Βάζοντας ξυπνητήρι στις 6.30 για να ζυμώσω κουλουράκια. Για ποιον; Για κανέναν!
Αυτό το άγχος διαδεχόταν κάποιο άλλο άγχος, όπως να βάλω κάπου τον σωστό φιόγκο. Δεν ήθελα ούτε να κάνω ταξίδια. Τα Χριστούγεννα είναι το σπίτι μου, έλεγα, μου έφτανε ο φωτεινός Άη Βασίλης που ήταν κρεμασμένος στο μπαλκόνι και επιφορτισμένος να στηρίζει κι αυτός το ψέμα μου. Φώτιζα μπαλκόνια για να βλέπω τα φωτάκια εγώ. Τέλεια.
Όσοι με ξέρουν, ξέρουν πως δεν είχα κανένα απωθημένο να αποκατασταθώ, θα μπορούσα για πάντα να είχα μείνει έτσι, είχα όμως την επιθυμία να γιορτάζω οικογενειακά, χωρίς οικογένεια. Δεν ξεμυτούσα από το σπίτι μου. Η αφοσίωση μου στην προετοιμασία εντυπωσιακών γιορτών εκείνη την εποχή που κράτησε χρόνια ήταν για εμένα και στην καλύτερη περίπτωση για δυόμιση φίλους μου και τον σκύλο μου, μια απίστευτη τρέλα που επαναλάμβανα γιατί ξόρκιζε ό,τι έτρεμα που συνοψίζεται στο να μην είμαι χαρούμενη.
Αγαπάω ακόμα τα Χριστούγεννα πολύ, αλλά δεν κάνω τέτοιες υπερβολές. Στολίζω μόλις τρία δέντρα ακολουθώντας τις οδηγίες του σημειώματος των προηγούμενων Χριστουγέννων που βρίσκω στο ίδιο κουτί που βγάζω από την αποθήκη. “Μην πάρεις άλλα ξύλινα στολίδια“.
Εντάξει. Σαν να τις χάρηκα όλες αυτές τις προετοιμασίες. Σαν να με κράτησαν ασφαλή τα τελετουργικά μου μέχρι να φτάσω στην κατάσταση που βρίσκομαι σήμερα: δηλαδή αυτό που πιστεύω πως πλησιάζει τις κανονικές γιορτές.Σε ποιον ψυχίατρο να πήγαινα και που να ομολογούσα ένα πρόβλημα που δεν ήταν πρόβλημα; Ήμουν μόνη μου οι γιορτές, εγώ τις έφτιαχνα. Δεκαετίες ολόκληρες.