Ξυπνάς, πίνεις καφέ κάνεις ντους και πηγαίνεις στο γραφείο. Πέρα από χώρος εργασίας, είναι και ένας πολύ σημαντικός χώρος κοινωνικοποίησης, μια πραγματικότητα που η τηλεργασία ως συνέπεια της πανδημίας υπογράμμισε έντονα. Πόσ@ και πόσ@ από εμάς δεν έχουν δημιουργήσει φιλίες ζωής στη δουλειά ή ακόμα και ερωτικές σχέσεις; Την πραγματικότητα αυτή τη στερηθήκαμε έντονα τις δύο προηγούμενες χρονιές, υπάρχει όμως μία κοινωνική ομάδα η οποία – εξαιτίας και της ποικιλίας που έχει η εργασία της – δεν έχει τη δυνατότητα να τη βιώσει. Είναι τα σεξεργαζόμενα άτομα, τα οποία δεν εργάζονται όλα σε στούντιο παροχής σεξουαλικών υπηρεσιών. Πολλά από αυτά προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέσω διαδικτύου, στο δρόμο ή και door-to-door. Αν συνυπολογίσει κανείς και το στίγμα που φέρει η σεξεργασία, μπορεί πολύ εύκολα να κατανοήσει τη μοναξιά που μαστίζει τους σεξεργαζόμενους.
Σε ένα τυχαίο scrolling έπεσα πάνω σε μία δημοσίευση για social meetups για άτομα που εργάζονται στο σεξ. Προέρχονταν από το Δίκτυο Ενδυνάμωσης Σεξεργαζομένων, ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο υπό καθεστώς ίδρυσης (το καταστατικό ίδρυσής του υπογράφηκε μόλις την 1η Ιουνίου του 2021) το οποίο βασίζεται στους πυλώνες της διεκδίκησης δικαιωμάτων των σεξεργαζομένων, αλλά και την ενδυνάμωσή τους. Ενθουσιασμένη με την πρωτοβουλία και περίεργη να μάθω περισσότερα απευθύνθηκα στον πρόεδρο του Δικτύου Ενδυνάμωσης Σεξεργαζομένων κ. Χρήστο Σαγρέδο, έτσι ώστε να μάθω περισσότερα για τα social meetups, αλλά και το σωματείο γενικότερα.
Το Δίκτυο Ενδυνάμωσης Σεξεργαζομένων δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της διδακτορικής έρευνας του Χρήστου Σαγρέδου, ο οποίος είναι Γλωσσολόγος, και εξερευνά, μεταξύ άλλων, τη χρήση της γλώσσας από άτομα που εργάζονται το σεξ σε διάφορα περιβάλλοντα για να κατασκευάσουν ταυτότητες φύλου, σεξουαλικές ταυτότητες και να επικοινωνήσουν τις υπηρεσίες τους. Για αυτό τον σκοπό ο Χρήστος διεξήγαγε κάποιες one to one συνεντεύξεις με άτομα που εργάζονται στο σεξ. Κατά τη διάρκεια αυτών των συνεντεύξεων εντόπισε μία αορατότητα σε σχέση με την ανδρική σεξεργασία κι έτσι ρώτησε τα αγόρια που συνάντησε και εργάζονται στο σεξ πώς κοινωνικοποιούνται και αν βγαίνουν με άτομα που κάνουν την ίδια δουλειά. Γρήγορα συνειδητοποίησε ότι ειδικότερα για όσους δουλεύουν μέσα από αγγελίες στο διαδίκτυο η κοινωνικοποίηση είναι δύσκολη. Μπορεί η συγκεκριμένη μορφή σεξεργασίας να τους προσφέρει μια ανεξαρτησία και μία αυτονομία, αλλά παράλληλα έχει και μια μοναξιά.
“Ρώτησα τα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα αν ήθελαν να τα συστήσω μεταξύ τους και κάπως έτσι ξεκινήσαμε, με 5 αγόρια εργαζόμενα στο σεξ με τους οποίους είχα μιλήσει για το διδακτορικό μου. Καφέ στον καφέ αποφασίστηκε ότι θα θέλαμε να δημιουργηθεί κάτι πιο πολιτικό, ένα εργασιακό σωματείο, μη κερδοσκοπικό, που να διεκδικεί τα δικαιώματα των σεξεργαζόμενων. Φτιάξαμε το καταστατικό μας και απευθύναμε κάλεσμα σε άτομα που εργάζονται στο σεξ. Το Δίκτυο Ενδυνάμωσης Σεξεργαζομένων ξεκινά εκ προοιμίου με την ιδέα ότι μιλάμε για μια εργασία, κάτι που τείνουμε να το ξεχνάμε”, λέει ο Χρήστος για τη σύσταση του ΔΕΣ.
Τα social meetups ξεκίνησαν σε καθεστώς lockdown και καθώς η εστίαση ήταν κλειστή εξαιτίας των μέτρων κατά της μετάδοσης του κορωνοϊού, έπρεπε να γίνουν ιδιαίτερα ευρηματικοί. “Ωραία να γνωριστούμε, αλλά πού; Η εστίαση ήταν κλειστή, αλλά θέλαμε ένα φυσικό χώρο. Οπότε κλείσαμε ένα Airbnb! Η πρώτη μας συνάντηση λοιπόν έγινε με όρους Σταχτοπούτας, μιας και η κυκλοφορία σταματούσε μετά τις 9. Πήγαμε για 3 ώρες σε ένα Airbnb, τηρώντας όλα τα μέτρα προστασίας, και προσομοιώνοντας το χώρο μιας καφετέριας παραγγέλνοντας καφέ απ’ έξω και βάζοντας και μουσική”, θυμάται ο Χρήστος.
Από εκείνη την πρώτη συνάντηση κι έπειτα τα social meetups έχουν γίνει από τις βασικότερες δράσεις του Δικτύου Ενδυνάμωσης Σεξεργαζομένων. Τα social meetups γίνονται κάθε 10 μέρες και συμμετέχουν γύρω στα 10 με 15 άτομα, αλλά ανοίγουν για νέα μέλη κάθε 1,5 μήνα περίπου, έτσι ώστε να υπάρξει ο απαραίτητος χρόνος να γίνει team bonding. Ακριβώς όπως σε μία παρέα, δεν θα ήταν εύκολο να έρχονται καινούρια άτομα κάθε τόσο, έτσι και στα social meetups του Δικτύου Ενδυνάμωσης Σεξεργαζομένων υπάρχει ο χώρος να δημιουργηθεί ένα ιστορικό αλληλεπίδρασης, έτσι ώστε να υπάρχει και η απαραίτητη εξέλιξη στις σχέσεις μεταξύ των μελών του δικτύου, όπως σημειώνει ο Χρήστος.
“Η έννοια του δικτύου στον τίτλο μας είναι ακριβώς αυτό. Δεν θέλουμε το ΔΕΣ να θυμίζει ένα κέντρο στο οποίο μπορείς να πας να πάρεις μια υπηρεσία και να φύγεις. Θέλαμε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο του οποίου είσαι μέρος, το συνδιαμορφώνεις επί ίσοις όροις. Προσφέρεις υπηρεσίες και τις απολαμβάνεις ταυτόχρονα. Είναι αυτό που λέμε peer to peer support, από σεξεργαζόμενα άτομα για σεξεργαζόμενα άτομα, από την κοινότητα για την κοινότητα. Στο ΔΕΣ δεν εμπλέκονται άτομα που δεν εργάζονται στο σεξ, παρά μόνο αν αυτό είναι αναγκαίο. Πυλώνες του σωματείου μας είναι η διεκδίκηση δικαιωμάτων και η ενδυνάμωση της κοινότητας. Τα social meetups λοιπόν είναι μια δράση που σχετίζεται με την ενδυνάμωση. “Έλα να πιούμε έναν καφέ, να γνωριστούμε και να μπορέσεις να πεις με όση περισσότερη άνεση γίνεται σε άλλα σεξεργαζόμενα άτομα για τη χαρά που έχεις επειδή σου άφησαν καλά tips σε ένα ραντεβού”, μια χαρά που δεν μπορείς να μοιραστείς πολλές φορές με φίλους σου, αν δεν γνωρίζουν τι δουλειά κάνεις, καθώς εξαιτίας του στίγματος τα σεξεργαζόμενα άτομα συχνά δεν μιλούν για τη δουλειά τους”, καταλήγει ο Χρήστος τονίζοντας ένα πάρα πολύ βασικό κομμάτι της σεξεργασίας. Σκεφτείτε μονάχα πόσες φορές μέσα στη μέρα μοιράζεστε με φίλους προβλήματα ή μικρές χαρές της δουλειάς.
Όπως συμπληρώνει, τα social meetups ενισχύουν και το κομμάτι της διεκδίκησης δικαιώματων των σεξεργαζομένων καθώς, μέσα από την αναμόχλευση προσωπικών βιωμάτων και τη συζήτηση προκύπτουν οι ανάγκες της κοινότητας. “Τα social meetups καλύπτουν ένα τεράστιο φάσμα στόχων, από την κοινωνικοποίηση και το να μη νιώθεις μοναξιά, μέχρι τη συλλογική συνδιαμόρφωση γνώσης, αλλά και την αυτογνωσία. Ξαφνικά μαθαίνουμε νέα πράγματα, εκεί που πήγαμε προσωρινά να υποκύψουμε στην ψευδαίσθηση πως έχουμε ακούσει τα πάντα. Το πώς αντιμετώπισε κάποιος μια κατάσταση σε σχέση με κάποιον άλλο επίσης μας δίνει πληροφορίες, ακόμα και το τι δεν έχει πάει καλά έχει να μας πει πράγματα. Η συνδιαλλαγή σεξεργαζομένων από διαφορετικά backgrounds και έμφυλα και ταξικά συμβάλλει στο να δούμε όλοι ότι, ακόμη κι αν διαφέρουμε ως προς τα προνόμια που απολαμβάνει καθεμιά και καθένας από εμάς, στη βάση του, το στίγμα είναι στίγμα, η απειλή είναι απειλή και η χαρά είναι χαρά. Κι αυτό, νομίζω, είναι πολύ σημαντικό”.
Illustration by Tamara-Jade Kaz
Όσο για τα ποσοστά των μελών που έρχονται στα social meetups με βάση το φύλο, ο πρόεδρος του σωματείου αναφέρει με χαρά πως υπάρχει μεγάλος αριθμός non-binary ατόμων εργαζόμενων στο σεξ, ο οποίος μάλιστα αυτή τη στιγμή ξεπερνά τους cis άντρες και τις cis γυναίκες. Μέσα από τα social meetups έχουν προκύψει δυνατές φιλίες και παρέες οι οποίες βρίσκονται και επικοινωνούν ανεξάρτητα από τις συναντήσεις του ΔΕΣ.
Όσον αφορά το κομμάτι της διεκδίκησης, ο Χρήστος Σαγρέδος σημειώνει πως εξαιτίας της ποικιλίας των μορφών σεξεργασίας είναι δύσκολο να απαριθμηθούν όλες οι διεκδικήσεις, ωστόσο μία βασική είναι η νομική αναγνώριση της σεξεργασίας ως εργασίας, η οποία μάλιστα να μην έχει πολυσύνθετο νομικό πλαίσιο που να καταλήγει να μην προστατεύει τα σεξεργαζόμενα άτομα. Στην παρούσα φάση ο νόμος δεν αναγνωρίζει πολλές μορφές σεξεργασίας. Σύμφωνα με τον Χρήστο, για να δουλέψει κανείς νόμιμα θα πρέπει να έχει άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος, η οποία εφαρμόζεται σε νόμιμους χώρους εγκατάστασης, όπως για παράδειγμα τα στούντιο παροχής σεξουαλικών υπηρεσιών. Άρα ο νόμος δεν αναγνωρίζει τη σεξεργασία στο δρόμο, στο ξενοδοχείο, στο σπίτι του πελάτη, τη σεξεργασία μέσα από αγγελίες στο διαδίκτυο, την πορνογραφία. “Αυτά τα άτομα βρίσκονται μετέωρα σε σχέση με πράγματα όπως το συνταξιοδοτικό και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Πρέπει να μπορούν να ασφαλιστούν και να πάρουν σύνταξη από αυτή τη δουλειά, να κόβουν τις αποδείξεις τους. Επίσης είναι μετέωροι και σε επίπεδο καταγγελιών. Αν ένα σεξεργαζόμενο άτομο θέλει να καταγγείλει κάτι, αλλά θεωρείται παράνομο, αποθαρρύνεται από το να το κάνει”, λέει ο πρόεδρος του ΔΕΣ.
To Δίκτυο Ενδυνάμωσης Σεξεργαζομένων έχει καταφέρει να δημιουργήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα έναν ασφαλή τόπο για τα εργαζόμενα στο σεξ άτομα. Όλα τα μέλη συνδέονται μέσω group chats σε διάφορες πλατφόρμες όπου και συνομιλούν καθημερινά, από το να πουν τα νέα τους μέχρι να ζητήσουν μια συμβουλή, ακόμη και το να εκφράσουν τις ανησυχίες τους για ένα επικείμενο ραντεβού ή κάτι που τους ζητήθηκε και δεν ξέρουν πώς να αντιμετωπίσουν. Βασικό κομμάτι αυτής της επικοινωνίας αποτελεί και το “Βuddy system”. Όπως εξηγεί ο Χρήστος, κάθε φορά που έρχεται ένα νέο μέλος του ανατίθεται ένα παλαιότερο, το buddy του, και μία φορά την εβδομάδα τα buddies είναι υποχρεωμένα να συνομιλούν μεταξύ τους. “Ένα “Γεια χαρά! Τι κάνεις; Πού βρίσκεσαι;” αποκτά μεγάλη αξία ιδίως γιατί ακόμη αν κάποιος δεν θέλει να συμμετέχει και πολύ σε κοινές συναντήσεις και group chats, του δίνεται η ευκαιρία να επικοινωνήσει με ένα σεξεργαζόμενο άτομο. Συγχρόνως μπορεί το buddy του να μας διαβεβαιώσει ότι είναι καλά, σε καλή κατάσταση, και γνωρίζει πού βρίσκεται γεωγραφικά έτσι ώστε αν κάτι συμβεί σε κάποιο να το προλάβουμε και να έχουμε επίγνωση. Παρέχει τεράστια ασφάλεια στα μέλη ότι κάποιος θα τα ψάξει. Επίσης ζητάμε από κάθε μέλος με την μορφή emergency contact, τι θέλει να κάνουμε αν δεν το βρούμε. Θέλει να καλέσουμε τους γονείς του, τους γνωστούς, του το σύντροφό του; Πολλά μέλη μας ενημερώνουν από μόνα τους πού θα βρίσκονται”.
Το Δίκτυο Ενδυνάμωσης Σεξεργαζομένων, με μηδενική χρηματοδότηση και μόνα υλικά το κοινό βίωμα, τη διάθεση για αλληλοϋποστήριξη και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων και της ορατότητας των σεξεργαζομένων, μέσα στους λίγους μήνες της επίσημης ύπαρξής του κατόρθωσε να κάνει πράγματα που θα περίμενε κανείς να έχουν γίνει εδώ και χρόνια από την Πολιτεία και κυρίως να μας υπενθυμίσει ότι η σεξεργασία είναι εργασία, είναι δουλειά, σαν τη δική σου και τη δική μου, αλλά ίσως πιο δύσκολη, πιο επικίνδυνη και πιο μοναχική. Από εδώ και μπρος, γνωρίζοντας την ύπαρξη του ΔΕΣ, δεν έχουμε παρά να τεντώσουμε τ’ αυτιά μας και ν’ ακούσουμε με προσοχή της ανάγκες των σεξεργαζομένων.