Μπορεί πριν λίγα μόλις χρόνια να μας φαινόταν εξωφρενικό, σήμερα όμως δεν είναι κάτι τόσο ασυνήθιστο. Μιλάμε για τους μπαμπάδες που αφήνουν την δουλειά τους ή την μειώνουν σημαντικά, προκειμένου να μείνουν στο σπίτι και να μεγαλώσουν τα παιδιά, ενώ η σύζυγος και μητέρα συνεχίζει να εργάζεται. Δυστυχώς όμως οι μπαμπάδες αυτοί έρχονται αντιμέτωποι με το στίγμα του τεμπέλη ή του άντρα που “κρύβεται πίσω από τα φουστάνια της γυναίκας του”, του μη φιλόδοξου ή εκείνου που έχει εγκαταλείψει την ζωή (όπου ζωή για τους άνδρες θεωρείται πρωτίστως η εργασία και η επαγγελματική επιτυχία).
Κι ενώ έχει γίνει πλέον συνηθισμένο να βλέπουμε απεικονίσεις ή αναφορές όπου οι άνδρες συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού ή στην φροντίδα των παιδιών, στα social media ή στην τηλεόραση και το σινεμά, η ιδέα της πλήρους αφοσίωσης τους στην οικιακή ζωή, δεν μας είναι ακόμα και τόσο οικεία.
Οι περισσότεροι σημερινοί πατεράδες έχουν καταλάβει φυσικά ότι δεν μπορούν να περιμένουν από την γυναίκα του σπιτιού να κάνει αυτά που περίμεναν οι παππούδες τους και προσπαθούν να προσαρμοστούν αναλαμβάνοντας κάποιες οικιακές δουλειές, κακά τα ψέματα όμως, οι γυναίκες εξακολουθούν να θεωρούνται οι ενορχηστρωτές της οικογενειακής ζωής.
Έρευνες όμως έχουν αποδείξει ότι οι μπαμπάδες που δεν εργάζονται και φροντίζουν τα παιδιά στο σπίτι, είναι συνήθως πιο ήρεμοι, με λιγότερο στρες και μεγαλύτερη ερωτική επιθυμία. Η ανδροκρατούμενη κοινωνία μας όμως συνεχίζει να ευνοεί τους άνδρες σχετικά με τα οικιακά και να εμποδίζει την ισότητα μέσα στην οικογένεια, καθώς τα άπλυτα, οι λερωμένες πάνες και το διάβασμα των παιδιών, θεωρούνται αποκλειστικά μητρικές υποχρεώσεις.
Μήπως αυτό συμβαίνει γιατί οι μπαμπάδες που δεν εργάζονται, έχουν να αντιμετωπίσουν ένα μεγάλο στίγμα ή καχυποψία; Πως λειτουργεί αυτό;
Η μαμά ξέρει καλύτερα
Τα κοινωνικά στερεότυπα που αφορούν και τους δύο γονείς είναι τόσο παλαιά και τόσο βαθιά ριζωμένα, που οι αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών δεν μπορούν να τα κουνήσουν εύκολα από την θέση τους. Όλοι μας έχουμε ακούσει την έκφραση ότι ο μπαμπάς “βοηθάει” την μαμά, λες και η οικογένεια είναι αποκλειστικά δική της δουλειά κι εκείνος έχει απλώς επικουρικό ρόλο, τον οποίο μάλιστα αναλαμβάνει, όποτε τον αναλάβει, από την ευγένεια της ψυχής του ή επειδή αγαπάει την γυναίκα του κι όχι γιατί είναι και δική του υπόθεση!
Αν κάποιος άνδρας πει ότι δεν μπορεί να συμμετάσχει σε κάποια δραστηριότητα γιατί θα βρίσκεται στο σπίτι με τα παιδιά του, τον ρωτούν πόσο συχνά είναι υποχρεωμένος να κάνει babysitting, λες και τα παιδιά δεν είναι καν δικά του. Κι ενώ οι μπαμπάδες που συμμετέχουν ισότιμα στα οικιακά φαίνεται να πληθαίνουν, όλος ο κόσμος τους αντιμετωπίζει με μια κάποια καχυποψία, διότι είναι κοινώς αποδεκτό ότι “οι μητέρες ξέρουν την δουλειά καλύτερα”.
Σε έρευνες που έχουν γίνει σχετικά, οι μισοί Αμερικανοί περίπου, θεωρούν ότι οι μητέρες κάνουν καλύτερη δουλειά σχετικά με την φροντίδα των παιδιών από τους άνδρες, ενώ το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων θεωρούσε ότι είναι καλύτερο για τα μωρά να δεθούν με την μαμά τους, παρά με τον μπαμπά.
Οι μπαμπάδες που δεν εργάζονται για να φροντίσουν τα παιδιά θεωρούνται αποτυχημένοι
Οι μπαμπάδες αυτοί λοιπόν αντιμετωπίζουν ένα σωρό στερεότυπα, που μας έχουν κληρονομηθεί από το παρελθόν μέσω της απεικόνισης του πατέρα που τον ήθελε ως: συχνά απόντα, σιωπηλό και μετρημένο, κρυμμένο πίσω από μια εφημερίδα με την ρόμπα και τις παντόφλες που η μητέρα του έδεινε στο χέρι όταν γύριζε από την δουλειά ή το πολύ να δίνει ένα χάδι στο κεφάλι των παιδιών του που και που.
Έτσι, ο μπαμπάς που φροντίζει τα παιδιά, παίζει μαζί τους ή τα πηγαίνει στην παιδική χαρά, αντιμετωπίζεται ως τεμπέλης, μη ευφυής ή ακόμα και ότι παλιμπαιδίζει. Οι προσδοκίες από το ανδρικό φύλο δεν συμπεριλαμβάνουν αυτή την πιθανότητα και γι’ αυτό πολλές γυναίκες δηλώνουν ότι δεν θα υποστήριζαν οικονομικά έναν άνδρα που θα έμενε στο σπίτι για να μεγαλώσει τα παιδιά.
Το ίδιο ισχύει και με τις εργασιακές προσδοκίες απέναντι στο ανδρικό φύλο. Αν ένας άνδρας ζητήσει γονική άδεια, αντιμετωπίζεται εύκολα ως αδύναμος, ως λιγότερο φιλόδοξος, ενώ είναι πιθανότερο να αντιμετωπίσει αρνητικές επιπτώσεις, όπως να απολυθεί ευκολότερα σε περιπτώσεις μείωσης προσωπικού. Υπάρχει μάλιστα ένα δεδομένο που μας ξαφνιάζει εντελώς: Οι άνδρες που ζητούν άδειες για να φροντίσουν την οικογένεια, λαμβάνουν περισσότερες αρνητικές κριτικές για τις εργασιακές επιδόσεις τους από τους προϊσταμένους τους, από ότι οι γυναίκες εργαζόμενες, που κάνουν ακριβώς το ίδιο.
Όλες αυτές οι προκαταλήψεις λοιπόν, δεν είναι καθόλου περίεργο να αποθαρρύνουν εκείνους τους μπαμπάδες που θα ήθελαν να μείνουν στο σπίτι για να φροντίσουν την οικογένεια, ενώ οι σύντροφοί τους θα εργάζονται.
Πρέπει να ξανακοιτάξουμε τον ορισμό που δίνουμε στους γονείς που βρίσκονται στο σπίτι
Υπάρχει ένα δίκτυο που ονομάζεται National At-Home Dad Network και κύριος στόχος του είναι να βοηθήσει την κοινωνία να αλλάξει τα στερεότυπα που αφορούν τους πατεράδες που μένουν στο σπίτι. Πιστεύουν λοιπόν ότι η τίτλος του μπαμπά αποκλειστικής φροντίδας θα πρέπει να δοθεί σε κάθε πρόσωπο που φροντίζει ένα παιδί κάτω των 18, ασχέτως εργασιακού στάτους. Το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για τις μητέρες.
Επίσης είναι σημαντικό να δώσουμε λίγη έμφαση στο πως νοιώθουν οι άνθρωποι που έχουν ως κύριο έργο τους την φροντίδα των παιδιών. Έρευνα του 2015 έδειξε ότι οι μπαμπάδες έχουν τις ίδιες πιθανότητες να παραδεχθούν ότι η δουλειά του γονιού είναι σημαντική αλλά και ανταποδοτική όσο αφορά την αίσθηση της ταυτότητάς τους. Η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο οι ίδιοι οι άνδρες που αναλαμβάνουν αυτόν τον ρόλο αντιμετωπίζουν τους εαυτούς τους και η απόρριψη των στερεότυπων που τους αφορούν, θα κάνει καλό σε όλους μας, ως κοινωνία.
Οι προσδοκίες μας είναι σημαντικές
Τα στερεότυπα φύλου μπορούν να μας βλάψουν όλους, ιδιαίτερα όταν μας περιορίζουν ή υπαγορεύουν πως πρέπει να ζούμε την ζωή μας. Οι άνδρες που μένουν στο σπίτι δεν θα έπρεπε να θεωρούνται ότι ευνουχίζονται. Θα πρέπει να βοηθιούνται και να ενθαρρύνονται, όπως ακριβώς επιθυμούμε να γίνεται όταν οι γυναίκες προσπαθούν να μπουν σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, (όπως η αγορά εργασίας).
Ξανακοιτάζοντας και επανεκτιμώντας τον ρόλο που παίζουν οι προσδοκίες μας σχετικά με τις επιλογές μας, τόσο οι άνδρες, όσο και οι γυναίκες, μπορούμε να ωφελήσουμε συνολικά τις οικογένειές μας αλλά και την σχετική κοινωνική αντίληψη. Μπορούμε να υποστηρίξουμε τους γονείς, όποιες και αν είναι οι επιλογές τους. Υπάρχουν γονείς που εργάζονται από το σπίτι με πλήρες ή μερικό ωράριο, γονείς ίδιου φύλου, γονείς που εργάζονται εκτός σπιτιού και άλλοι που εργάζονται online. Γονείς που εργάζονται τον μισό χρόνο σε άλλη χώρα, γονείς που ταξιδεύουν συχνά και γονείς που θέλουν να μένουν με τα παιδιά τους με μορφή πλήρους απασχόλησης.
Όλα έχουν να κάνουν με τις προσωπικές επιλογές και τον τρόπο που ο κάθε άνθρωπος ονειρεύεται να ζήσει την ζωή του. Οι προσδοκίες της κοινωνίας μπορούν να κάνουν λίγο πίσω και να αφήσουν τον κόσμο να ζήσει την ζωή του όπως θέλει ή τον εξυπηρετεί.