Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ανακοινώσει ότι η καλύτερη αντίδραση σε κάθε νέο ιό είναι η γρήγορη, ώστε να δημιουργηθούν άμυνες που θα προστατεύσουν την κοινωνία και το κάθε άτομο ξεχωριστά. Στην περίπτωση του κορωνοϊου αυτό συνέβη σε ένα μεγάλο ποσοστό από τις περισσότερες χώρες. Καραντίνες, υποχρεωτική χρήση μασκών, τεράστια ποσά στα ΜΜΕ για ενημέρωση του κοινού και χορήγηση μεγάλων και ταχέων ερευνών για την κατάλληλη θεραπεία του είναι κάποια μόνο από τα μέτρα που λήφθηκαν. Και φυσικά η δημιουργία εμβολίου και η έγκρισή του σε μόλις έναν χρόνο.  

Ωστόσο, για χρόνια δεν βλέπαμε την ίδια αντιμετώπιση σε μία νόσο, αποδεδειγμένα πιο φονική. Το AIDS από την εμφάνισή του μέχρι σήμερα υπολογίζεται ότι έχει σκοτώσει δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Στα 90s οι αριθμοί κάθε χρόνο μεγάλωναν, με δεκάδες χιλιάδες να πεθαίνουν αρχικά ετησίως και αργότερα με εκατοντάδες χιλιάδες. Ωστόσο, πέρασαν αρκετά χρόνια ώστε ο πολιτικός και επιστημονικός κόσμος να δώσει τη δέουσα σημασία στην ασθένεια.  

Αναγνωρίζουμε, φυσικά, ότι ο ιός του HIV έχει διαφορές με αυτόν του κορωνοϊού. Ένα εμβόλιο γι’ αυτόν είναι αρκετά πιο δύσκολο να δημιουργηθεί με μεγάλα ποσοστά επιτυχίας, αλλά και να εγκριθεί. Ο βασικός λόγος είναι ότι ο HIV πλήττει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα κύτταρα δηλαδή που ένα εμβόλιο διεγείρει ώστε να μάς οδηγήσει σε ανοσία. Ωστόσο, το εμβόλιο δεν είναι η μόνη αμυντική αντίδραση που καθυστέρησε στην περίπτωση του AIDS. 

Η αντιμετώπιση του HIV

Για χρόνια το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου αδιαφορούσε. Οι μόνες εθνικές οικονομίες που κινδύνευαν ήταν αυτές της Αφρικής και ο δυτικός κόσμος δεν επηρεαζόταν, οπότε και δεν ενδιαφερόταν γι’ αυτές. Τα ΜΜΕ δεν έκαναν καμία καμπάνια ενημέρωσης για τον ιό και τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης. Στην πραγματικότητα τις ελάχιστες φορές, που αναφέρονταν στο AIDS, ενίσχυαν το στίγμα γύρω από την ασθένεια και παρουσίαζαν με απάνθρωπο τρόπο τους νοσούντες. Σε οικονομικό επίπεδο δεν υπήρχε καμία στήριξη ούτε στους ασθενείς, ούτε στις έρευνες για την ασθένεια. Μόνο μικρές ομάδες και φιλανθρωπίες προσπαθούσαν να συγκεντρώσουν πόρους και διαδήλωναν ενάντια στην αδιαφορία για όλους τους νεκρούς.  

Το AIDS ταυτοποιήθηκε ως ασθένεια το 1983 και στις ΗΠΑ μόλις το 1997 ο τότε πρόεδρος Bill Clinton έθεσε το ζήτημα ότι πρέπει να βρεθεί το εμβόλιο. Έβαλε, μάλιστα, ως στόχο να έχει βρεθεί και εγκριθεί μέσα σε 10 χρόνια. Γνωρίζουμε, όμως, δύο πράγματα. Ότι για έναν άλλο ιό, τον κορωνοϊό, το χρονικό όριο που τέθηκε ήταν ένας χρόνος, άσχετα με τις δυσκολίες που είχε, αφού γνωρίζαμε ότι θα μεταλλαχθεί. Παράλληλα, γνωρίζουμε ότι 14 χρόνια έχουν περάσει και ακόμα δεν έχουμε το εμβόλιο για το AIDS.  

Ας ξεχάσουμε, όμως, και πάλι το εμβόλιο μιας και έχει άλλες δυσκολίες. Σε όλα τα επίπεδα, το AIDS άργησε να αντιμετωπιστεί ως κάτι σοβαρό. Έπρεπε να φτάσουμε στο 2000, τους 500.000 νεκρούς και το 60% θνησιμότητας, ώστε αυτό να αλλάξει. Μόνο τότε, ο Clinton αποφάσισε να κηρύξει την ασθένεια απειλή για την εθνική ασφάλεια της χώρας. Μόνο τότε, δηλαδή, άρχισε μία πραγματική και εντατική καμπάνια για την ενημέρωση σχετικά με τον ιό και την σταδιακή αποστιγματοποίησή του. Αποστιγματοποίηση που, για να είμαστε ειλικρινείς, μέχρι σήμερα δεν έχει φτάσει το 100%, ούτε το έχει πλησιάσει αρκετά.  

Γιατί δεν υπήρχε η ίδια άμεση αντιμετώπιση στους δύο ιούς;  

Η διαφορά στην ταχύτητα αντίδρασης στο AIDS και τον κορωνοϊό δεν είναι τυχαία, ούτε σχετίζεται με κάποιον επιστημονικό ή στατιστικό παράγοντα. Η διαφορά σχετίζεται με το ποιοι νοσούν και πεθαίνουν πλειοψηφικά. Για χρόνια, οι βασικοί πληγέντες από το AIDS ήταν νέοι gay άντρες, οι τρανς και οι μαύροι. Ήταν, δηλαδή, μειονότητες. Αντιθέτως, ο κορωνοϊός δεν φαίνεται να κάνει διακρίσεις σε σεξουαλικότητες, χρώμα δέρματος και κοινωνικές κλίμακες. Όλοι έχουν τις ίδιες πιθανότητες να νοσήσουν από αυτόν. Ωστόσο, μέσα από την γρήγορη ύπαρξη θεραπειών και την κυκλοφορία εμβολίων, οι πιθανότητες επιβίωσης των μειονοτήτων έπεσαν πάλι σε χαμηλότερα ποσοστά, λόγω της μικρότερης οικονομικής δυνατότητας, που προσφέρει ευκολότερη πρόσβαση σε αυτές.  

Με άλλα λόγια, η αντίδραση σε κάθε ιό είχε να κάνει με το ποιοι πέθαιναν από αυτόν. Και δυστυχώς δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε: Αν τα πρώτα θύματα του HIV ανήκαν σε μία διαφορετική δημογραφική κατηγορία, η κοινωνία θα είχε προχωρήσει γρηγορότερα στην αντιμετώπιση του;  

@oneofusgr

If you're here, you're one of us!