Disclaimer: με κίνδυνο να ακουστώ σνομπ, δεν παρακολουθώ ριάλιτι στην τηλεόραση. Ταυτόχρονα ωστόσο ούτε συμφωνώ με τις μηδενιστικές μισαλλοδοξίες του τύπου “όποιος βλέπει ριάλιτι είναι επιφανειακός ή/και συντηρεί μια κατάσταση που δεν θα έπρεπε να υπάρχει.” Όλα τα προϊόντα της ελληνικής και μη τηλεόρασης, σωστά ή λάθος, για κάποιο λόγο είναι εκεί, και αν κρίνουμε από τα νούμερα τηλεθέασης μάλλον κάποιος τα βλέπει. Και ενώ ορισμένα προγράμματα εξ’ αυτών ίσως όντως θα έπρεπε να εξαφανιστούν από προσώπου γης αφού προωθούν καταστροφικά στερεότυπα (βλέπε Bachelor), είναι και κάποια άλλα (πχ. GNTM) που είναι απλά fun και λειτουργούν ως μηχανή αποσυμπίεσης του κουρασμένου από τη μέρα εγκεφάλου μας, το οποίο είναι απολύτως κατανοητό και θεμιτό.
Το θέμα είναι ότι είτε συμφωνούμε είτε όχι με την όλη κατάσταση, εφόσον αυτό είναι για την ώρα, ίσως θα έπρεπε να κοιτάξουμε κάποια πραγματάκια λίγο πιο προσεκτικά. Τα περισσότερα ριάλιτι που ας πούμε πως γέρνουν προς την ποιοτική πλευρά, τα τελευταία χρόνια κάνουν μια ορατή προσπάθεια να είναι συμπεριληπτικά. Είτε μιλάμε για φυλετική ποικιλομορφία, είτε για σωματοτύπους, είτε και για σεξουαλικότητα (επιτέλους) υπάρχει μια σχετική πρόοδος στην συμμετοχή ατόμων που ανήκουν (δυστυχώς ακόμα) σε μειονότητες. Δεν έχουμε ακόμα όμως δει την αντιπροσώπευση μιας από τις μεγαλύτερες πληθυσμιακά μειονότητες, αυτής των ατόμων με αναπηρία.
Ας σημειωθεί εδώ πως σε τελευταία απογραφή, τα άτομα με αναπηρία στην Ελλάδα ανέρχονται περίπου στο 1 εκατομμύριο, δηλαδή αποτελούν το 10% του πληθυσμού της χώρας μας. Θα έλεγε κάποιος πως αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ποσοστό για να μην αντιπροσωπεύεται ούτε στο ελάχιστο. Και για να μιλήσουμε και εντελώς ειλικρινά, τι να περιμένουμε από τα ριάλιτι όταν στον τηλεοπτικό αέρα συνολικά δεν υπάρχει ούτε ένα άτομο με αναπηρία, σε κανένα πόστο; Το θέμα είναι βέβαια πως μέσα από τα διάφορα τηλεοπτικά παιχνίδια, ο τηλεθεατής έρχεται κοντά στον εκάστοτε παίκτη, τον βλέπει στην “καθημερινότητά” του, ταυτίζεται με αυτόν και με την συχνή τριβή τον βλέπει σαν φίλο του.
Πόσο λοιπόν θα μπορούσε να επωφεληθεί πραγματικά η κοινότητα αυτή; Η απάντηση είναι μάλλον πολύ. Μέσα από την “επαφή” με τον τηλεθεατή, πέραν του ότι αυξάνεται η ορατότητα της κάθε μειονότητας, παράλληλα κανονικοποιείται και μια κατάσταση που μέχρι πρότινος βρισκόταν στο περιθώριο. Αν βλέπαμε ένα παίκτη ριάλιτι με αναπηρία, θα ξεφεύγαμε κάποια στιγμή αναπόφευκτα από το συγκεκριμένο του χαρακτηριστικό και θα βλέπαμε τον ίδιο τον άνθρωπο και την σφαιρική προσωπικότητά του, όπως συμβαίνει με όλους τους υπόλοιπους προφανώς.
Κι αν αφήσουμε απ’ έξω όλα τ’ άλλα, πόσο ενδεχομένως θα μπορούσε να ευεργετηθεί και να αισθανθεί ότι συμπεριλαμβάνεται στην εξίσωση ένα άτομο με αναπηρίες, βλέποντας κάποιον άλλον από την κοινότητα να συμμετέχει σε ένα παιχνίδι και να αντιμετωπίζεται όπως πρέπει, σαν ισότιμο μέλος της κοινωνίας; Representation matters.
