Μήπως βρίσκεσαι σε μια σχέση που κλυδωνίζεται διαρκώς όσο και να προσπαθείς να την σταθεροποιήσεις; Μήπως επίσης έχεις κάποιον φίλο που αντιμετωπίζει μονίμως κάποια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση, είτε στα ερωτικά του, είτε στα εργασιακά, με άλλους φίλους ή την οικογένειά του; Μήπως είσαι εσύ αυτός ο φίλος που έχει μόνιμα ανάγκη υποστήριξης λόγω συναισθηματικών προβλημάτων;
Όπως αποδεικνύεται, είναι πιθανό να είμαστε εθισμένοι στο διαρκές χάος ή το δράμα και αυτό πρέπει περισσότερο να μας προβληματίζει, παρά να μας κάνει να ντρεπόμαστε. Είναι ζήτημα αναγνώρισης του προβλήματος και θεραπείας.
Ο συναισθηματικός εθισμός έχει συνήθως τις ρίζες του στην πρώιμη παιδική μας ηλικία, όπως λέει η Chenoa Maxwell, μια ειδικός στην συναισθηματική νοημοσύνη και χαρακτηρίζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους.
Η Maxwell περιγράφει τον συναισθηματικό εθισμό ως έναν τρόπο ζωής στον οποίο το άτομο εξαρτάται χωρίς να το καταλαβαίνει από αρνητικά αισθήματα, σκέψεις ή από αντιδράσεις που το βοήθησαν στο παρελθόν να ανταπεξέλθει, να παρηγορηθεί ή να επιζήσει από δύσκολες καταστάσεις ενώ είναι τώρα καταστροφικά γι’ αυτό. Πώς να να κατανοήσει κάποιος ότι έχει προβλήματα συναισθηματικού εθισμού όμως, να το αποδεχθεί και να το αλλάξει;
Όπως λέει η Maxwell, η ίδια η εξήγηση του συναισθηματικού εθισμού είναι κάτι δύσκολο να γίνει. “Στις περισσότερες υποθέσεις που έχω μελετήσει με τους πελάτες μου, τα ίδια τα άτομα δεν το συνειδητοποιούν καν ότι έχουν υιοθετήσει και καλλιεργήσει φαύλους κύκλους αρνητικών συμπεριφορών και συναισθηματικού εθισμού. Υπάρχουν μάλιστα και συγκεκριμένες αφορμές και μοτίβα στον τρόπο ζωής τους, που παίζουν κι αυτά τον ρόλο τους στην δημιουργία αυτής της κατάστασης και αυτό είναι μόνο η επιφάνεια.”
Η ίδια εξηγεί ότι το ρητό που λέει ότι “η δυστυχία αγαπάει την παρέα”, καθορίζει με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα άτομα επιθυμούν να φέρουν και άλλους ανθρώπους μέσα στο δράμα τους, τουλάχιστον σε ένα επιφανειακό επίπεδο. Είναι μια υποσυνείδητη επιθυμία να δεθούν με τους άλλους μέσω του δράματός τους και να τους κρατήσουν εκεί δεμένους μέσα στον δικό τους φαύλο κύκλο δυστυχίας. Όπως μάλιστα επισημαίνει, χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση ώστε να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος που δημιουργήθηκε μέσα από τραυματικές εμπειρίες ζωής, έλλειψη αγάπης για τον εαυτό, χαμηλή αυτοπεποίθηση, κακοποιητικές σχέσεις ή ακόμα και θλίψη.
Πως μπορεί να νικηθεί ο συναισθηματικός εθισμός σε συνειδητό επίπεδο;
“Για να αρχίσει να χαλαρώνει αυτός ο κόμπος που προκαλείται από τον συναισθηματικό εθισμό, πρέπει πρώτα το άτομο να καταλάβει σε συνειδητό επίπεδο το πρόβλημα που προκαλείται από τις διαρκείς αρνητικές σκέψεις, για παράδειγμα τους απαισιόδοξους εσωτερικούς διαλόγους. Με απλά λόγια, θα πρέπει να εντοπίσει ποιο είναι το δικό του συναισθηματικό “φιξάκι”, όπως ακριβώς γίνεται με τον εθισμό στις ουσίες. Για παράδειγμα, αν τείνει να εστιάζει την ζωή του σε όλα όσα δεν έχει και ξεχνάει εντελώς να είναι ευγνώμον για όσα έχει. Όταν συμβεί αυτό, τότε θα μπορέσει να αναγνωρίσει τα μοτίβα πάνω στα οποία δουλεύει ο εθισμός του μέσω των αρνητικών σκέψεων και εκεί έχει μια επιλογή: να αποφασίσει και να δεσμευτεί σε μια πιο εποικοδομητική συμπεριφορά και όχι σε μια αυτοκαταστροφική στάση και σκέψη.”
“Εκεί παρουσιάζεται λοιπόν η ευκαιρία να επαναπροσδιορίσει τα αρνητικά συναισθηματικά μοτίβα και να τα αντικαταστήσει με θετικά. Με άλλα λόγια είναι θέμα προσωπικής επιλογής, που το άτομο αυτό, ως κύριος της ζωής του, μπορεί να κάνει.”
Φυσικά, όπως λέει η ίδια η Maxwell, κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο, ιδιαίτερα αν κάποιος βαδίζει σε αυτό το μονοπάτι εθισμού για πολλά χρόνια.
‘Το πρώτο βήμα που προτείνω είναι να ξεκινήσει μια διαδικασία μεγαλύτερης αυτογνωσίας κάνοντας απλές ερωτήσεις στον εαυτό του όπως “Πηγαίνει η ζωή μου προς τα εκεί που θα ήθελα να πάει; Είμαι πραγματικά ευχαριστημένος; Πως πηγαίνουν οι σχέσεις μου με τους άλλους;”
“Ένας ακόμα εύκολος τρόπος είναι να ρωτήσει τρία, τέσσερα άτομα που γνωρίζει και εμπιστεύεται, πως τους φαίνεται η συμπεριφορά του και να ακούσει τις απαντήσεις τους με ανοιχτό μυαλό και χωρίς εχθρότητα. Η άσκηση φυσικά θέλει αρκετό κουράγιο και μεγάλη επιθυμία για αλλαγή του εαυτού και μπράβο σε όσους την τολμήσουν.
“Η άλλη βασική επιδίωξη είναι να μπορέσει το άτομο να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του. Να μπορέσει δηλαδή να καταλάβει ότι τα έχει και να μπορέσει να τα περιγράψει στον εαυτό του με σαφήνεια. Μπορεί για παράδειγμα να αισθάνεται κουρασμένο, ληθαργικό, αποκομμένο και αδιάφορο. Αυτό σημαίνει ότι βρίσκεται πιθανά σε κατάθλιψη. Αν τα αισθήματα αυτά επιμένουν για αρκετό καιρό, τότε ίσως είναι η ώρα να αναζητήσει την βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή.”
Η κατανόηση και η αντιμετώπιση των αρνητικών σκέψεων και αντιδράσεων είναι το πρώτο και ίσως το σημαντικότερο βήμα προς την βελτίωση και την ανάρρωση.
