Με τους εμβολιασμούς να προχωρούν με γρήγορους ρυθμούς και τα μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας να αίρονται το ένα μετά το άλλο, είναι πια ορατό το τέλος του τούνελ για όλους εμάς. Ήρθε η εποχή να ξεκινήσουμε δειλά δειλά την επιστροφή στην κανονικότητα, τηρώντας φυσικά τα μέτρα που είναι ακόμα απαραίτητα. Η χαρά μας δεν περιγράφεται!
Υπάρχουν όμως αρκετοί ανάμεσά μας που δεν μοιράζονται την ίδια χαρά, αντίθετα νοιώθουν αυξημένο άγχος και φόβο. Φόβο να συναντήσουν ανθρώπους ακόμα κι αν είναι εμβολιασμένοι, αλλά και να επιστρέψουν στην δουλειά ή την παλιά κοινωνική τους ζωή. Όπως λένε οι ειδικοί αυτό είναι κάτι πολύ πιθανό να μας συμβεί μετά από την πολύμηνη καραντίνα και τον μόνιμο φόβο της αρρώστιας. Ο Covid-19 μας τραυμάτισε με πολλούς τρόπους, ακόμα κι αν δεν τον κολλήσαμε ή δεν χάσαμε κάποιο δικό μας πρόσωπο. Μια έγκυρη έρευνα που έγινε στην Κίνα απέδειξε ότι το 13% των συμμετεχόντων, ηλικίας από 14 έως 35 ετών, έδειξαν συμπτώματα μετατραυματικού στρες ένα μήνα μετά το ξέσπασμα της πανδημίας.
Μια άλλη ανάλογη τέτοια έρευνα που έγινε στην Ιταλία έδειξε ότι ο φόβος της μόλυνσης, η κοινωνική απομάκρυνση και τα οικονομικά προβλήματα είναι δυνατό να προκαλέσουν ψυχολογικό τραύμα.
“Ένα από τα βασικά κριτήρια της διάγνωσης του μετατραυματικού στρες είναι η πιθανότητα να έχουμε βρεθεί σε σοβαρό κίνδυνο ή να έχουμε αντιμετωπίσει την πιθανότητα του θανάτου είτε εμείς, είτε κάποιος δικός μας” λέει ο ψυχίατρος Keith Morgen, διευθυντής του προγράμματος συμβουλευτικής του Centenary University στο Healthline. “Ακόμα κι αν δεν γνωρίζεις προσωπικά κάποιον που πέθανε από τον Covid-19, ζεις τον τελευταίο ενάμισι χρόνο στον ίδιο κόσμο που έχει καταδυναστεύσει ο Covid-19”
Κι ενώ μας έχουν λείψει τόσο τα εστιατόρια, τα μπαρ και τα σπίτια των φίλων μας, είναι πιθανό να διστάζουμε να επιστρέψουμε σε αυτά, παρά τον εμβολιασμό μας. Θα υπάρξει για πολλούς η αντίληψη ότι “Αυτή ήταν μια επικίνδυνη ζώνη πριν λίγο καιρό κι όσο κι αν μας λένε ότι δεν είναι πια, η αίσθηση του φόβου δεν έχει περάσει” λέει ο Morgen. “Η συνεχής ανησυχία για τον Covid-19 είναι σαν μια μηχανή που τροφοδοτεί αδιάκοπα το άγχος μας.”
Μπορεί να νοιώθουμε φόβο στους δημόσιους χώρους
Κατά την διάρκεια της πανδημίας αποφεύγαμε κάθε συγχρωτισμό σε δημόσιο χώρο ή στην εργασία μας. Αυτός είναι όμως περίπου και ο ορισμός της αγοραφοβίας, από την οποία μπορεί να μην υποφέραμε, λειτουργήσαμε όμως σαν αγοραφοβικοί για όλον αυτόν τον καιρό. Κι ενώ θα σταματήσουμε να ψωνίζουμε τα τρόφιμά μας online, δεν θα δεχτούμε και την πρόταση να πάμε σε γάμο των 250 καλεσμένων. Πολλοί από εμάς θα έχουν την επιθυμία να συνεχίσουν την καραντίνα, ενώ ο φόβος των μεταλλάξεων είναι υπαρκτός.
“Αν δεν υπάρξει 100% νίκη ενάντια στον ιό, δεν θα μπορέσουμε να νοιώσουμε ότι ο φόβος έχει τελειώσει. Επίσης, δεν θα πάμε από την κατάσταση του να μην μπορούμε να αγγίξουμε κανένα στο να συμμετέχουμε σε μεγάλα πάρτι. Θα συμβεί σταδιακά.”
Η σταδιακή αυτή μετάβαση είναι φυσικό να πάρει περισσότερο για μερικά άτομα
Τα άτομα που πάσχουν από κοινωνικό άγχος είναι πιθανό να υποφέρουν περισσότερο στην μετά Covid εποχή, καθώς θα δυσκολευτούν να επανέλθουν σε καταστάσεις που τους φόβιζαν κι από πριν, ισχυρίζεται ο Morgen. “Τώρα που ο κόσμος τους καλεί να βγουν ξανά έξω, είναι πιθανό να βιώνουν περισσότερη αγωνία”
Πότε πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια
Ο Morgen λέει ότι είναι δύσκολο να πεις με ακρίβεια αν το άτομο βιώνει το μετατραυματικό στρες της πανδημίας ή έχει διαγνωσμένα συμπτώματα ψυχικών παθήσεων. Τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες για παράδειγμα μπορεί να επιμείνουν για περισσότερο από έναν μήνα μετά το γεγονός που το προκάλεσε και εμείς ζούμε ακόμα υπό το κράτος της πανδημίας.
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν;
“Το πρόβλημα είναι σοβαρό όταν υπάρχουν καταστάσεις στις οποίες αδυνατούμε να εμπλακούμε διότι μας προκαλούν δυσφορία” λέει ο Morgan “Ρωτήστε τον εαυτό σας: είναι ανάλογο αυτό που νοιώθω με την όποια κατάσταση πρόκειται να αντιμετωπίσω;” Αν για παράδειγμα ο βαθμός θετικότητας είναι χαμηλός στην κοινότητά σας και έχετε ολοκληρώσει τον εμβολιασμό σας αλλά παρόλα αυτά δυσκολεύεστε να πάτε για καφέ με δύο φίλους, ίσως θα πρέπει να ζητήσετε βοήθεια. Επίσης είναι απόλυτα φυσικό να ζητήσετε βοήθεια άμεσα, ακόμα κι αν σας φαίνεται πρόωρο. Καλύτερα να προλάβετε την ανάπτυξη κι άλλων συμπτωμάτων. Όσο γρηγορότερα λάβετε βοήθεια, τόσο πιο εύκολα θα επεξεργαστείτε την πραγματικότητα των όποιων συμπτωμάτων σας κι ότι είναι φυσιολογικό να νοιώθετε άγχος μέσα σε μια τόσο μη φυσιολογική κατάσταση.”
Τρόποι αντιμετώπισης
Αν το να γυρίσετε σε γεμάτα καφέ και σούπερ μάρκετ σάς δημιουργεί άγχος, υπάρχουν τρόποι να το κάνετε πιο εύκολο.
Κάντε μικρότερες αλλαγές
Επιστρέψτε στην καθημερινότητα με μικρότερα βήματα. Για παράδειγμα ξεκινήστε με μικρότερες και λιγότερο φιλόδοξες εξόδους, ακολουθώντας πάντα τις οδηγίες προστασίας της δημόσιας υγείας. Με τον καιρό, αυξήστε τον χρόνο που βρίσκεστε έξω, σεβόμενοι πάντα τα προσωπικά σας όρια. Αντί να κάνετε πέντε εξωτερικές δουλειές στην σειρά, κάντε δύο ή τρεις και πάτε και μια βόλτα στο πάρκο.
Εκτιμήστε την κατάσταση με την λογική
Αν σας πιάσει μεγάλο άγχος, όσο είστε για παράδειγμα σε κάποιο κατάστημα, σκεφτείτε: “έχω κάνει το εμβόλιό μου, φοράω την μάσκα μου, κρατάω αποστάσεις” ώστε να φέρετε τον φόβο του κινδύνου στην πραγματική του διάσταση, λέει ο Morgen.
Θέστε τα όριά σας
Μπορεί οι φίλοι σας να είναι έτοιμοι να ριχτούν με τα μούτρα στην προ-covid ζωή τους μόλις ολοκληρώσουν τον εμβολιασμό τους. Εάν εσείς δεν έχετε τα ίδια αισθήματα, καλό θα είναι να τα επικοινωνήσετε μαζί τους. Εξηγήστε τους ότι θέλετε περισσότερο χρόνο και μικρότερα βήματα. Ίσως βέβαια κάποιοι δυσκολευτούν να σας καταλάβουν και σας θεωρήσουν υπερβολικούς. Να είστε προετοιμασμένοι.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλοι μας θα βγούμε διαφορετικοί από αυτήν την περιπέτεια κι ο φόβος θα μας κάνει παρέα για κάμποσο καιρό ακόμα. Αν ο καθένας από εμάς χρειάζεται τον χρόνο του, θα πρέπει να τον έχει χωρίς πίεση από το περιβάλλον του. Ας σεβαστούμε ο ένας τον άλλον.
