Κάπου στο κέντρο των Εξαρχείων μόλις άνοιξε τις πόρτες του ένας νέος αυτόνομος καλλιτεχνικός χώρος με το όνομα Kyan, σε ένα κτίριο που έχει πολλά να πει. Είχα λοιπόν την χαρά να παρευρεθώ στα εγκαίνια της παρθενικής έκθεσης του χώρου με τίτλο Πειράω, αλλά και να μιλήσω με την ιδρύτρια του Kyan και curator των εκτιθέμενων έργων, την εικαστικό Κυβέλη Ζωή Στενού, αλλά και με τους συμμετέχοντες  καλλιτέχνες.

Η Κυβέλη Ζωή Στενού, απόφοιτος της σχολής καλών τεχνών School of Visual Arts της Νέας Υόρκης, έχει ήδη στο δυναμικό της ένα σημαντικό όγκο δουλειάς, παρά το νεαρό της ηλικίας της. Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, μια εκ των οποίων ήταν και η δική της ατομική έκθεση στο κάστρο των Ουρσουλινών της Νάξου το 2016. Το 2017 γύρισε επισήμως στην Ελλάδα αναζητώντας τόσο την παραπάνω ελευθερία του χώρου και του χρόνου που προσφέρει η Αθήνα, όπως μου είπε, όσο και την αίθηση της “γειτονιάς”. Στα πλαίσια της ανάγκης της να μοιραστεί την τέχνη, τόσο την δική της όσο και άλλων, καθώς και της επιθυμίας της να συνεργαστεί και να επικοινωνήσει καλλιτεχνικά και με άλλους δημιουργούς, αποφάσισε να ιδρύσει τον εν λόγω πολιτισμικό χώρο σε ένα κτίριο στο οποίο ήδη διατηρούσε το δικό της εργαστήρι. Έτσι τον Σεπτέμβρη του 2020 και εν μέσω της πανδημίας ξεκίνησε να “αναστηλώνει” το πολύ παλιό και ταλαιπωρημένο κτίριο, κάνοντας όλες τις εργασίες η ίδια με τα χέρια της, μια διαδικασία που τελικά αποδείχθηκε αναζωογωνητικά καταλυτική εν μέσω των δυσκολιών του περασμένου χειμώνα, όπως μου λέει η ίδια. Και έτσι κάποιους μήνες μετά άνοιξε τον αυτόνομο καλλιτεχνικό χώρο Kyan, γεγονός που καταδεικνύει τον δυναμισμό, την αποφασιστικότητα αλλά και την δοτικότητα που την χαρακτηρίζουν.

Photo Courtesy of Oneofus.gr

Τι σε εμπνέει και ποιοι είναι οι άξονες μέσα από τους οποίους προσεγγίζεις το έργο σου;

 Βλέπω την ζωγραφική σαν σκηνοθεσία κατά κάποιο τρόπο, με το χέρι μου έχω την δύναμη να σκηνοθετήσω ό,τι θέλω μέσα σε ένα πλαίσιο, το τελάρο ή το χαρτί, και από κει και πέρα αποφασίζω τί ιστορία θα πω. Με απασχολεί πάρα πολύ το πώς προσαρμοζόμαστε ανάλογα με τον χώρο και τον χρόνο στον οποίο βρισκόμαστε, ανάλογα με την γλώσσα την οποία μιλάμε, με τα λόγια που επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε. Προσπαθώ να προσεγγίσω το τί είναι η ταυτότητα μέσω της μεταφοράς του θεάτρου, π.χ. χτίζεις μια ιστορία ή μια συνθήκη, και μέσω αυτών με ενδιαφέρει να εξερευνώ τις πολλαπλές πιθανότητες που μπορεί να προκύψουν από αυτές. Για παράδειγμα όταν ξεκίνησε το προσφυγικό με τους ανθρώπους που ταξίδευαν από την μια άκτή στην άλλη, και έχοντας στο νου μου την έννοια της μετανάστευσης, ξεκίνησα να σκέφτομαι το τί είναι τελικά η ελληνική ταυτότητα. Οπότε έκανα μια σειρά από πορτρέτα φανταστικών γυναικών, που ουσιαστικά ήταν για μένα η Ελλάδα, δηλαδή αν η Ελλάδα ήταν γυναίκα, πώς θα ήταν και πώς έχει υπάρξει. Με λίγα λόγια προσεγγίζω το έργο μου σαν την εικονική ανάλυση, την εικονική ψυχολόγιση των πραγμάτων.

Photo Courtesy of Oneofus.gr

Πώς προέκυψε το Πειράω ως τίτλος της έκθεσης;

Το όνομα της έκθεσης εμπνέεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα πειράω, πειρώ που σημαίνει πειραματίζομαι δοκιμάζω, αποκτώ εμπειρία, και όλες οι παράγωγες λέξεις της νέας ελληνικής που βγαίνουν από αυτό, συνδέονται με την ιδέα ότι για να παράξεις κάτι καινούργιο πρέπει να “πειράξεις” το δοσμένο, το ήδη υπάρχον, το μετατρέπεις, το μεταλλάσεις, το δοκιμάζεις, το εξελίσσεις και μέσα από αυτήν την εμπειρία προκύπτει κάτι νέο. Και για μένα αυτή είναι και η έννοια της δημιουργίας. Αυτό είναι που κάνει άλλωστε και κάθε καλλιτέχνης, ανάλογα με το χωροχρόνο στον οποίο βρίσκεται, επηρεάζεται από το περιβάλλον του, παίρνει ό,τι υπάρχει γύρω του και το εξελίσσει. Και πάνω σε αυτή τη συνθήκη “πατούν” είτε κυριολεκτικά είτε μεταφορικά και τα έργα των καλλιτεχνών της έκθεσης.

Πες μου για το δικό σου έργο που βλέπουμε στην έκθεση

Broken Culture by Kyveli Zoi Stenou / Photo Courtesy of Oneofus.gr

Έχω ονομάσει το έργο Broken Culture γιατί θέλω να δείξω πώς το ανθρώπινο χέρι επεμβαίνει στο περιβάλλον και στον πολιτισμό και πως ο ανθρώπινος εγωισμός αντίστοιχα καταστρέφει τον πολιτισμό, εξού και η σπασμένη κολώνα. Αυτόν τον πίνακα τον έκανα φέτος σκεπτόμενη το τσιμέντο που μπήκε στην Ακρόπολη, το οποίο βρίσκω θρασύ, το βρίσκω ιεροσυλία.

Παράλληλα με την συζήτησή μου με την Κυβέλη, στα εγκαίνια μίλησα και με τον κάθε καλλιτέχνη ξεχωριστά, σχετικά με τα σημεία έμπνευσής τους αλλά και την ιστορία που θέλουν να πουν μέσα από το έργο τους στην έκθεση Πειράω.

 

Θεοδώρα Κανέλλη / Inside Corner

Inside Corner by Theodora Kanelli / Photo Courtesy of Oneofus.gr

(Το Inside Corner) αποτελεί ένα στιγμιότυπο ενός «διευρυμένου χάρτη» ενός εσωτερικού χώρου, που «ξεδιπλώνεται» σταδιακά κάνοντας αναφορά στο έργο The Aleph του Jorge Luis Borges. Τόσο συγκεκριμένα όσο και αφηρημένα, το έργο έχει την μορφή μιας «χαρτογράφησης καταστάσεων», οι οποίες συγχωνεύονται και αλληλεπικαλύπτονται σε ένα «δομημένο μοντάζ». Μέσα από αυτό με ενδιαφέρει να προσεγγίσω την έννοια του « καταφυγίου ». Πρόκειται για μια έννοια  που με απασχολεί γενικά στην δουλειά μου και την όποια προσπαθώ να εξετάσω με διαφορετικούς τρόπους. Η επιθυμία εύρεσης ένας καταφύγιου θέτει ευρύτερα ερωτήματα σχετικά με την απαλλοτρίωση του χώρου, τη νοσταλγία που επιβάλλει η εξορία ή το αίσθημα ξεριζωμού.  (Όσον αφορά την έμπνευση) η ζωγραφική συνυπάρχει με μια παράλληλη συγγραφική έρευνα, η όποια την τροφοδοτεί συνεχώς, αλλά και το αντίστροφο. Αντιμετωπίζω την ζωγραφική, όπως και την συγγραφή σαν μία διαδικασία «κατασκευής », η όποια βασίζεται στην διαρκή επικάλυψη κειμένων, εικόνων και σεναρίων, για να δημιουργηθεί τελικά ένα σύστημα « χώρου-ατόμου ». Πιο συγκεκριμένα, συγκεντρώνω θεατρικά, κινηματογραφικά και λογοτεχνικά έργα που σχετίζονται με την μυθολογία, τη χαρτογραφία, καθώς και την έννοια της επιστροφής από μια προηγούμενη« κατάσταση ».

 

Βενετία Μολιν / Σώμα

Body by Venetia Molin / Photo Courtesy of Onefous.gr

To συγκεκριμένο έργο, και η δουλειά μου γενικότερα, έχει να κάνει με την χρήση και την αχρησία των αντικειμένων, το μόνιμο και το εφήμερο. Οπότε σε ένα βάθος χρόνου με ενδιαφέρει (μέσα από το έργο) το πως βιώνουμε τους χώρους και τι απομένει από εμάς, από το άγγιγμά μας, αλλά και τι παίρνουμε μαζί μας, ποιες στιγμές μένουν ανεξίτηλες και ποιες δεν όχι. Εμπνέομαι από μνήμες, μου έρχονται εικόνες που έχω ζήσει, και με καθοδηγεί κυρίως το συναίσθημα αυτών.

 

Claudio Coltorti / Απομόνωση

Isolation by Claudio Coltorti / Photo Courtesy of Oneofus.gr

To έργο Απομόνωση αναπαριστά μια εικόνα που βλέπω καθημερινά. Γενικά παίρνω ό,τι βλέπω γύρω μου, ό,τι μου τραβάει το ενδιαφέρον και το μεταφράζω στον καμβά. Μπορώ να εμπνευστώ από  το οτιδήποτε, κάτι που θα δω στον δρόμο, από έναν άνθρωπο που περπατάει, από το πως πέφτει το φως πάνω σε ένα φυτό. Αντίστοιχα σε αυτό το έργο με ενδιέφερε το φως του κινητού, πως ακουμπάει στα πρόσωπα, στα χέρια.

Έλενα Δήμητρα Χατζή / On the Phone Doing the Laundry

On the Phone Doing the Laundry by Elena Demetra Chantzis / Photo Courtesy of Oneofus.gr

Με εμπνέουν τα αντικείμενα που φτιάχνει ο άνθρωπος, για μένα έχουν τρομερό συμβολισμό και όταν θέλω να προσεγγίσω κάποια θέματα με βοηθάει πάρα πολύ να εστιάζω στα αντικείμενα γιατί είναι ένας τρόπος κάπως να αναφερθείς και σε κοινωνικά ζητήματα. Πιστεύω πως τα αντικείμενα μαζεύουν όλες τις ιστορίες και μεταφέρουν πάρα πολλά νοήματα, ιδιαίτερα τα καθημερινά, τα χρηστικά, όπως ας πούμε οι ακίδες περιστεριών που χρησιμοποίησα στο έργο, που έχουν φτιαχτεί για έναν καθαρά χρηστικό λόγο. Μου αρέσει επίσης να ενσωματώνω στην δουλειά μου ήδη υπάρχοντα αντικείμενα, ή και επαναχρησιμοποιημένα όπως πχ και οι χρωμοπαγίδες πάνω στις οποίες δημιούργησα τα έργο, και για οικολογικούς λόγους. Η έννοια του leftover, του απομειναριού, της “προηγούμενης ζωής” ενός αντικειμένου με ενδιαφέρει πολύ και δημιουργικά αλλά και για τον λόγο της επανάχρησης. Όσον αφορά στο έργο, πάντα μου αρέσει να παίζω μεταξύ του naivety, της αισιοδοξίας και της επικριτικότητας, με ένα στοιχείο αντιδραστικότητας και αντικομφορμισμού.  Μου αρέσει να προσγειώνω τα πράγματα, δε θέλω τα πολύ σοβαροφανή, εξού και ο τίτλος. Με ενδιαφέρει επίσης πολύ η καθημερινότητα, το οικιακό περιβάλλον, οι κινήσεις που κάνει κάποιος καθημερινά μεσα στο σπίτι, τα αντικείμενα που χρησιμοποιεί. Με μια φράση θα προσδιόριζα το έργο ως μια χαριτωμένη αντιδραστικότητα.

 

Ιωάννης Αυγουστής / Αιώνια Μισός

Perpetually Half by Ioannis Augoustis / Photo Courtesy of Oneofus.gr

Οι πρώτες σκέψεις που έκανα ώστε να δομήσω αυτό το έργο είναι το λύγισμα, σαφώς ανθρωποκεντρικά πάντα. Το πως ένας άνθρωπος στην σύγχρονη κοινωνία λυγίζει θεμιτά ή αθέμιτα. Προσπάθησα να εικονοποιήσω μια πολύ οικεία εικόνα, ένας άνθρωπος που απλά λυγίζει τον εαυτό του, για να κάνει γυμναστική π.χ. ή για να ξεπιαστεί, ή για οποιδήποτε άλλο λόγο κάποιος θα μπορούσε να λυγίσει τον εαυτό του, για να το ταυτοποίησω με το μισό που τελικά γίνεται. Δηλαδή ένας άνθρωπος είναι ολόκληρος αλλά συγχρόνως είναι μισός, στην αιώνια προσπάθειά του να προσαρμοστεί στο τώρα. (Σχετικά με την έμπνευση) το καύσιμο του μέλλοντος είναι το παρελθόν, με πυροδοτούν οι εικόνες της καθημερινότητάς μου, αλλά η πυρογόνος διαδικασία προέρχεται από αυτά που έχω ζήσει. Με εμπνέουν οι άνθρωποι, με εμπνέει η φύση, η καθημερινότητα, και βουτώντας στο μέσα μου προσπαθώ να αποκωδικοποιήσω τι βλέπω, γιατί το βλέπω έτσι, γιατί αυτό το κάτι με τραβάει. Σε όλη αυτή την διαδικασία κάνω εικόνες και τις περνάω σε χαρτί, σε πηλό προσπαθώντας να ανακαλύψω τον ίδιο μου τον εαυτό. Αυτό είναι όλο το παιχνίδι, ο αυτοπροσδιορισμός, το ποιος τελικά είσαι.

 

Άγγελος Ακρίδα / 9Κ

9K by Angelos Akrida / Photo Courtesy of Oneofus.gr

Το είναι μέρος μιας σειράς έργων, μέσα από την οποία φτιάχνω έναν φαντασιακό κόσμο, ένα πρωτόγονο χωριό, εμπνευσμένο από ό,τι έχω βιώσει εσωτερικά. Από πάντα βίωνα κάτι διαφορετικό. Μέσα από την γλώσσα που προσπαθώ να δημιουργήσω με την δομή μου, και το τρόπο που δουλεύω τα υλικά. Εγκλωβίζοντας το πρωτογενές υλικό με ένα άλλο, μέσα από τον δομικό τρόπο δηλαδή που προσεγγίζω το έργο μου, θέλω να μιλήσω για την αίσθηση του εγκλωβισμού γενικότερα. Αυτό είναι και το συναίσθημα που βγάζω σε όλα μου τα έργα. Με εμπνέει ο φαντασιακός μου κόσμος, με εμπνέει η πόλη, οι λεπτομέριες που διακρίνω σε αυτή, αλλά και τα βουνά, η φύση. Σε όλα μου τα έργα η γραμμή, ο ορίζοντας πηγαίνει προς τα πάνω, με ενδιαφέρει να φεύγω από το έδαφος και να πηγαίνω προς τον ουρανό, να παίρνω ανάσα.

 

Άννα Γιαξή Σαββίδου / Bauch

Bauch by Anna Yaxi Savvidou / Photo Courtesy of Oneofus.gr

To έργο είναι μέρος μιας εγκατάστασης στην οποία δείχνω αποσπασμένα κομμάτια του σώματος, όργανα, άκρα, δέρμα και άλλα, και το συγκεκριμένο είναι ένα στομάχι, είναι εμπνευσμένο δηλαδή από ένα στομάχι ζώου. Με ενδιαφέρει η αίσθηση που προκαλεί ένα αποσπασμένο κομμάτι του σώματος, πχ ένα όργανο μόνο του. Το συγκεκριμένο θέαμα με κάνει να θέτω το ερώτημα, και σε εμένα, με τι συνδυάζουμε την εικόνα ενός διαμελισμένου σώματος ή τί είναι αυτό που μας κάνει να πιστεύουμε ότι κάτι είναι ολόκληρο. Ένα ερώτημα που και για μένα είναι αναπάντητο, το τί τελικά θεωρούμε μια ολοκληρωμένη οντότητα. Η έμπνευσή μου προέρχεται από την επιθυμία μου να αμφισβητήσω ίσως μια αντίληψη, να αναρωτηθώ για αυτή, να την διερευνήσω περαιτέρω.

 

Μέρος των εκτιθέμενων έργων είναι και το film “Neighbors” της Έυης Καλογηροπούλου, το οποίο πραγματεύεται την εμπειρία του σύγχρονου αστικού περιβάλλοντος, μέσα από την παρατήρηση της οπτικής των ανθρώπων που ζουν και δουλεύουν σε μια ¨κρυμμένη¨ γειτονιά στον Βοτανικό ανακυκλώνοντας παλιά χρησιμοποιημένα σίδερα. Επίσης μέρος της έκθεσης είναι και το film του Theo Prodromidis “Vox Pop and Nothing More”, στο οποίο ο καλλιτέχνης προσεγγίζει την ιδέα της εγκατάλειψης και της αναγέννησης μέσα από τα μάτια ενός αφηγητή που επανεπισκέπτεται τις μνήμες γλυπτών και κτισμάτων που διακοσμούσαν κάποτε την Αθήνα.

 

*Η έκθεση θα διαρκέσει ως και την 1η Ιουλίου, περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο Kyan Athens, και στο λογαριασμό Instagram της γκαλερί @kyanathens.

@oneofusgr

If you're here, you're one of us!