Μια από τις μεγαλύτερες αρετές της λογοτεχνίας είναι ότι μπορεί να μας μεταφέρει σε άλλους τόπους ή σε άλλες εποχές και να το κάνει με τρόπο τέτοιο που η εμπειρία να μοιάζει με πραγματική. Η αστυνομική λογοτεχνία ιδιαίτερα, προσφέρει το τέλειο πάντρεμα αφήγησης και αίσθησης του τόπου όπου διαδραματίζεται η ιστορία, καθώς χαρακτήρες και ατμόσφαιρα συχνά αλληλεξαρτώνται και αλληλοπροσδιορίζονται σε μεγάλο βαθμό καθώς χρειαζόμαστε καλή καταγραφή του τόπου και των ιδιαίτερων στοιχείων του για να ακολουθήσουμε τα αγωνιώδη βήματα των πρωταγωνιστών. Κάπως έτσι γνωρίσαμε πόλεις όπως το Σικάγο και το Λος Άντζελες, το Εδιμβούργο ή την Στοκχόλμη και τις αγαπήσαμε σαν να έχουμε ζήσει από λίγο σε κάθε μια από αυτές, έτσι όπως τρέχαμε ξοπίσω από τους ήρωές μας, προσπαθώντας να προβλέψουμε την επόμενη κίνηση του κακού της κάθε ιστορίας που έχουμε διαβάσει.

Το Λος Άντζελες του Michael Connelly

Ενώ την πόλη του Λος Άντζελες είχαν διαλέξει και οι Raymond Chandler και Charles Bukowski στα φημισμένα τους βιβλία, ο Michael Connelly την έχει κάνει το σκηνικό περισσότερων από 30 βιβλίων τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Βλέποντας την πόλη του με δημοσιογραφικό μάτι, μας μεταφέρει αρκετό από το ιδιαίτερο χρώμα των πολύβουων δρόμων της. Πολλές από τις εξερευνήσεις αυτές τις κάνει ο πιο σπουδαίος ήρωας του Conelly, ο Ιερώνυμος-Χάρι Μπος, ένας αδέκαστος ντεντέκτιβ της αστυνομίας που αφιερώνει την ζωή του στην αναζήτηση της αλήθειας και την δικαίωση των θυμάτων. Περιγράφει περισσότερο την σκοτεινή και άγρια πλευρά της πόλης και λιγότερο την λάμψη του Χόλυγουντ.

Το Βερολίνο του Philip Kerr

Το Βερολίνο στα μυθιστορήματα του Kerr δεν είναι βεβαίως μια πόλη που μπορεί να αγαπήσει ο αναγνώστης, καθώς οι ιστορίες του μας ταξιδεύουν στο Βερολίνο της Ναζιστικής εποχής. Όπως είπε σε κάποια συνέντευξή του ο ίδιος ο συγγραφέας, όταν ξεκίνησε να γράφει τις ιστορίες του Bernie Gunther, πίσω στην δεκαετία του 1980, προσπάθησε να αποτυπώσει περισσότερο τον χαρακτήρα της πόλης και όχι την ιστορία της. Όσο περισσότερο βυθιζόταν μέσα στην ατμόσφαιρα της εποχής όμως, τόσο βαθύτερη έπρεπε να γίνει η έρευνά του, όχι μόνο για να αναπαραστήσει την άνοδο και την πτώση του φρικτού αυτού καθεστώτος, αλλά και την τύχη της πόλης και των κατοίκων της. Έτσι βλέπουμε τον πρωταγωνιστή του να προσπαθεί να επιβιώσει μέσα από όλη αυτήν την καταστροφή της χώρας, της καριέρας και της ίδιας του ζωής, ενώ ταυτόχρονα έχει να ξεδιαλύνει και κάμποσα εγκλήματα. Η ατμόσφαιρα είναι πραγματικά μοναδική και συνέβαλε στην μεγάλη επιτυχία των βιβλίων.

Το Εδιμβούργο του Ian Rankin

Η πόλη του Εδιμβούργου όπου ζει και μεγαλουργεί ο Ντετέκτιβ Ρέμπους του Ίαν Ράνκιν, ενός συγγραφέα του αγαπήθηκε πολύ και στην Ελλάδα, προσφέρει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες συνθήκες για να χτιστεί γύρω της μια ιστορία. Όποιος την επισκέπτεται, δεν μπορεί παρά να νοιώσει αμέσως την μεγάλη της ιστορία που μοιάζει να πηγάζει και να ξεχύνεται από το Κάστρο της και να καλύπτει σαν πέπλο όλα τα σημαντικά και μη σημεία της. Συνήθως σκοτεινή και συννεφιασμένη, με την χρωματική της παλέτα να αποτελεί το τέλειο σκηνικό για ιστορίες μυστηρίου, έχει άφθονα σημεία ενδιαφέροντος για τον επισκέπτη, πολλά από τα οποία εμφανίζονται στα βιβλία του Ράνκιν, ενώ οι παμπ με τα 100 διαφορετικά είδη τζιν και τις ζεστές μπύρες έχουν ονόματα όπως Jekyll and Hyde ή Conan Doyle. Εδώ επίσης γίνεται και το Edinburg International Book Festival κάθε Αύγουστο.

Το Παρίσι της Fred Vargas

Αν δεν έχετε διαβάσει μυθιστορήματα της Fred Vargas με πρωταγωνιστή τον Commissaire Adamsberg και την εντελώς αντισυμβατική ομάδα συνεργατών, τότε έχετε στερήσει τον εαυτό σας από μια λογοτεχνική απόλαυση. Ένας λόγος παραπάνω είναι οι περιγραφές του Παρισιού από την συγγραφέα. Πρόκειται για το αληθινό Παρίσι και όχι το τουριστικό, με τα μικρά μπαρ των λιγότερο δημοφιλών καρτιέ, τις μικρές τοπικές επιχειρήσεις, τα εστιατόρια της γειτονιάς και τις κρυφές ιστορίες των κατοίκων. Τα μυθιστορήματα της  Vargas έχουν την δική τους περίεργη ιδιοσυγκρασία, ενώ προσφέρουν στον αναγνώστη μια ματιά πίσω από την επιβλητική πρόσοψη της Πόλης του Φωτός και μέσα στις σκοτεινές διαδρομές του εγκλήματος.

Το Ystad του Hennikg Mankell

Το Ystad δεν είναι καθόλου σαν τις πόλεις που περιγράψαμε μέχρι στιγμής. Πρόκειται για μια μικρή και ήσυχη Σουηδική πόλη στην περιοχή Österlen, την οποία χρησιμοποίησε ο συγγραφέας για να βάλει τον εμβληματικό του πρωταγωνιστή Kurt Wallander να ζήσει τόσες και τόσες περιπέτειες. Η ίδια η πόλη και η φύση γύρω της δεν θυμίζουν τίποτα το εγκληματικό και μπορεί κανείς πραγματικά να περπατήσει στα χνάρια του Wallander. Υπάρχει η οδός του σπιτιού του, η Mariagatan, το Fridolf´s Café απ’ όπου περνούσε κι έπαιρνε σάντουιτς κάποιες φορές, ενώ μπορείς ακόμα και να κάνεις το The Wallander tour of Ystad και να γίνεις για λίγο ερευνητής των εγκλημάτων του. Λέγεται μάλιστα ότι το ήσυχο αυτό τοπίο που έρχεται σε αντίθεση με τα εγκλήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ο αστυνόμος Wallander, συμβάλει μέσω της αντίθεσης στο να γίνουν οι ιστορίες του πιο αγωνιώδεις.

Η Μποτσουάνα του Alexander McCall Smith

Εδώ δεν μιλάμε για μια πόλη, αλλά για μια ολόκληρη χώρα, την οποία ανέλαβε να αναδείξει ο γλυκομίλητος καθηγητής πανεπιστημίου από το Εδιμβούργο, Alexander McCall Smith. Ο ίδιος έζησε και εργάστηκε εκεί για έναν χρόνο και ανακάλυψε ότι “πρόκειται για μια αξιοπρόσεκτη χώρα”, όπως δήλωσε σε μια σχετική του συνέντευξη. Όταν μάλιστα έγραψε το πρώτο του βιβλίο με πρωταγωνίστρια την Mma Ramotswe και την παρέα της, δεν πίστευε ότι θα έγραφε ποτέ το δεύτερο. Το No. 1 Ladies’ Detective Agency, έκανε τεράστια επιτυχία παγκόσμια, και μετράει σήμερα δεκαπέντε βιβλία με τον ίδιο να έχει γίνει ένας από τους πιο γνωστούς συγγραφείς του είδους.  “Η χώρα, όπως και οι υπόλοιπες χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής”, λέει ο συγγραφέας “περιγράφονται συχνά με αρνητικό τρόπο. Εγώ θέλησα να πάω πέρα από τις όποιες δυσκολίες που συναντάει κανείς σε αυτήν την περιοχή και να δείξω πόσο υπέροχη και αξιοπρόσεκτη χώρα είναι η Μποτσουάνα και πόσα θετικά πράγματα γίνονται εκεί.” Ο τρόπος μάλιστα με τον οποίο περιγράφεται ο τόπος στα βιβλία του είναι ουσιαστικό στοιχείο για την επίλυση των καθημερινών “εγκλημάτων” που ξεδιαλύνει το No. 1 Ladies’ Detective Agency και μια σταθερή πηγή δύναμης για την πρωταγωνίστρια.

Η Ισλανδία του Ragnar Jonasson

H Ισλανδία μας έχει προσφέρει αρκετούς συγγραφείς βιβλίων μυστηρίου την τελευταία δεκαετία και συγκριτικά με το μέγεθος και τον πληθυσμό της χώρας, αυτό είναι κάτι πραγματικά αξιοπρόσεκτο. Το σημείο στο οποίο τοποθετεί κάποιες από τις ιστορίες του ο Jonasson, είναι ένα απομονωμένο ψαροχώρι, το Siglufjörður, στα βόρεια της χώρας με το οποίο ο ίδιος έχει στενούς δεσμούς, αν και δεν ζει μόνιμα εκεί. Οι σκληρές καιρικές συνθήκες, ο ατελείωτος χειμώνας με το απέραντο λευκό του χιονιού και η απομόνωση του τόπου, τον κάνουν ένα ιδιαίτερο μέρος για να ξεδιπλωθεί μια οποιαδήποτε ιστορία μυστηρίου. Το φως του ήλιου είναι σπάνιο στην διάρκεια του χειμώνα, ενώ το χωριό μπορεί εύκολα να αποκλειστεί από τον υπόλοιπο κόσμο όταν αρχίζει να χιονίζει για τα καλά καθώς περιβάλλεται κυρίως από βουνά και θάλασσα. Ο Jonasson ξεκίνησε ως μεταφραστής των έργων της Agatha Christie, που και η ίδια τοποθετούσε αρκετές από τις ιστορίες της σε απομονωμένα περιβάλλοντα χωρίς καμιά διαφυγή και αναπαράγει αυτό το είδος με μαεστρία.

Το Όσλο του Jo Nesbo

Ο  Jo Nesbo πρόσφερε στους αναγνώστες βιβλίων μυστηρίου τον σπαρακτικό χαρακτήρα του Χάρι Χόλε, ενός αλκοολικού αστυνομικού ο οποίος βυθίζεται τόσο βαθιά μέσα στα στυγερά εγκλήματα που προσπαθεί να εξιχνιάσει, ώστε καταλήγει πάντα να χάνει κάτι από τον ίδιο του τον εαυτό μέσα στους σκοτεινούς κόσμους που εξερευνεί. Καμβάς πολλών περιπετειών του είναι η πρωτεύουσα της Νορβηγίας, το Όσλο η οποία περιγράφεται αρκετά στις ιστορίες του, συνεισφέροντας τα μέγιστα στην δημιουργία ατμόσφαιρας και σασπένς. Η Sofies gate, ο δρόμος του Χάρι Χόλε δηλαδή, υπάρχει στ’ αλήθεια και οι επισκέπτες που θέλουν να ακολουθήσουν τα χνάρια του μπορούν να βρουν το εστιατόριο Schrøder ή το Underwater Pub. Ολόκληρο το είδος των Σκανδιναβικών νουάρ μυθιστορημάτων μας έχει εξοικειώσει με το κλίμα και την ψυχρή γοητεία των χωρών του Βορρά και δεν είναι λίγοι εκείνοι που ταξιδεύουν ως εκεί για να τις γνωρίσουν εξαιτίας των όσων ένοιωσαν διαβάζοντας τις περιπέτειες ενός Νορβηγού, Σουηδού ή Ισλανδού ντετέκτιβ.

Οι Κινεζικές επαρχίες του Robert Van. Gulik

Ο Robert Van. Gulik είχε ειδικευθεί στην μετάφραση κινέζικων αστυνομικών ιστοριών του 18ου αιώνα, όσο εργαζόταν ως διπλωμάτης στο Τόκιο. Ήρθε λοιπόν σε επαφή μέσα από τις έρευνές του, με τον θρυλικό Δικαστή Τι, ο οποίος ήταν υπαρκτό πρόσωπο, επιτυχημένος ντετέκτιβ και ανώτερος αξιωματούχος της δυναστείας Τανγκ (618-907 μ.Χ.). Ο πραγματικός Δικαστής Τι προσπαθούσε να διαλευκαίνει τρεις ή περισσότερες εγκληματικές ενέργειες ταυτόχρονα, χαρακτηριστικό που διατηρεί στις ιστορίες του και ο συγγραφέας. Οι ιστορίες αυτές διαδραματίζονται στην Κίνα του Μεσαίωνα, αν και τα όσα περιγράφει ο Van. Gulik τα βασίζει στα όσα γνωρίζει για την χώρα του 16ου αιώνα που έχει ο ίδιος μελετήσει. Μας μεταφέρει λοιπόν ολόκληρη την εποχή του κινεζικού μεσαίωνα, αναπαριστώντας τις κοινωνικές σχέσεις, την οργάνωση της κινεζικής κοινωνίας, το κινεζικό δίκαιο και το αρχαίο κινεζικό σύστημα που λειτουργούσε άκρως ικανοποιητικά. Η ατμόσφαιρα της χώρας και της εποχής περιγράφονται τόσο καλά που ο αναγνώστης δεν δυσκολεύεται να βυθιστεί σε αυτήν και να αναζητήσει όλα τα βιβλία με αυτόν τον ασυνήθιστο πρωταγωνιστή

Η Washington dc του George Pelekanos

Αν μπορεί κάποιος συγγραφέας αστυνομικής και μη λογοτεχνίας τα εύσημα για την αναβίωση και αναπαράσταση μιας εποχής κι ενός τόπου, αυτός είναι ο George Pelekanos. Στα βιβλία του που εκτυλίσσονται στην Washington dc, οι προσωπικές ιστορίες των ηρώων είναι τόσο καλά δεμένες με την ιστορία της ίδιας της πόλης που ο αναγνώστης μεταφέρεται στο τότε και στο εκεί χωρίς να έχει καμιά αμφιβολία ότι  ο συγγραφέας έχει ζήσει από πρώτο χέρι τα όσα περιγράφει. Όπως λέει ο ίδιος σε κάποια συνέντευξή του “Εχω καταφέρει να εδραιωθώ ως ο χρονικογράφος της Πολιτείας της Ουάσινγκτον” και τα καταφέρνει με τόσο αξιοπρόσεκτο τρόπο ώστε είπε γι’ αυτόν ο Stephen King ότι τον θεωρεί τον “μεγαλύτερο ίσως εν ζωή συγγραφέα αστυνομικών ιστοριών στην Αμερική”.

Η Σικελία του Andrea Camilleri

O Andrea Camilleri έχει δημιουργήσει τον υπέροχο χαρακτήρα του Salvo Montalbano, αστυνόμου της φανταστικής πόλης Vigata, ο οποίος πλαισιώνεται από μερικούς ακόμα αξιοπρόσεκτους χαρακτήρες για να δημιουργήσουν όλοι μαζί ένα αστυνομικό τμήμα που κινείται στα όρια της νομιμότητας και συχνά πυκνά αψηφάει τις διαταγές των ανωτέρων ώστε να καταφέρει να λειτουργήσει στο ιδιαίτερο αυτό νησί και να αποδώσει δικαιοσύνη. Τα μυθιστορήματά του δεν είναι από αυτά που σου κόβουν την ανάσα, έχουν όμως μια τόσο ζωντανή και γνήσια περιγραφή του τόπου, που πραγματικά αισθάνεσαι ότι μυρίζεις την θάλασσα ή τα τηγανιτά μπαρμπουνάκια που τιμάει κάθε μεσημέρι ο Montalbano στα παραδοσιακά ταβερνάκια. Η Μαφία βρίσκεται πάντα κάπου κρυμμένη στο παρασκήνιο πολλών υποθέσεων, ενώ η ιστορία του μέρους είναι ενεργά παρούσα. Ο ίδιος ο Camilleri επιθυμούσε να σχολιάσει την κοινωνική πραγματικότητα και τις ιδιαιτερότητες της Σικελίας στην οποία το έγκλημα και οι εκπρόσωποί του έχουν σχεδόν την ίδια παρουσία και νομιμοποίηση, όσο και το ίδιο το επίσημο κράτος.

@oneofusgr

If you're here, you're one of us!