Η γη τρέμει. Οι μαρμάρινες ταφόπλακες σπάνε κι από τα μνήματα ξεχύνεται μια στρατιά από εφιαλτικά ζόμπι. Πετούν πάνω από την πόλη, την φοβερίζουν, τρέχουν να συναντήσουν τον τρομακτικά τεράστιο άρχοντα του σκότους που ξεπροβάλλει πίσω από το βουνό, ενώ γύρω του χοροπηδάνε χιλιάδες αηδιαστικά μικροδιαβολάκια. Δεν είναι σκηνή από θρίλερ, αλλά από οικογενειακή  ταινία κινούμενων σχεδίων και ανήκει στην “χαρούμενη παρέα του Disney”.

Η, όχι και τόσο χαρούμενη, Φαντασία, θεωρείται από πολλούς το πιο επιτυχημένο βίντεο κλιπ τρόμου και δεν φαίνεται να έχουν άδικο. Στην ταινία χρησιμοποιούνται όλα τα σχετικά τρικ, ο συνδυασμός ήχου και εικόνας δημιουργεί ένα εξόχως αγχωτικό σύνολο που συνεπαίρνει και ανατριχιάζει, προσδίδει λυτρωτικές διαστάσεις στην θριαμβευτική εμφάνιση του ήλιου. Εκπροσωπώντας το Καλό, διαλύει τη νύχτα με υπόκρουση την αγγελική μελωδία του Ave Maria, όλα τελειώνουν με ένα στεναγμό ανακούφισης και μια γερή δόση ποπ κορν.

“Αν δεν ήμουν αυτό που είμαι, θα ήθελα να είμαι ο Ντίσνευ”, φέρεται να έχει δηλώσει ο Άλφρεντ Χίτσκοκ που σε συνέντευξή του στο Newsweek χαρακτήρισε ως “τελειότερο συνδυασμό ομορφιάς και δέους την Κακιά Βασίλισσα στην Ωραία Κοιμωμένη”. Δεν έχει άδικο. Η εμφάνιση της είναι εκρηκτική, σκλαβώνει με το βλέμμα της, την περιβάλλει ένα πέπλο μυστηρίου,έχει ένα τόσο κακό χαρακτήρα που τελικά κερδίζει το θαυμασμό.

“Πιστεύω ότι δεν είμαι μόνο εγώ που την έχω δει στο όνειρο μου”, εξομολογείται ο Ουμπέρτο Έκο. “Είναι προσωποποιημένη η αμαρτία. Ευτυχώς που δεν πρόκειται παρά για ένα κινούμενο σχέδιο, αλλιώς κάνεις άντρας δεν θα ένιωθε ασφαλής”. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι κάνουν ότι δεν τη βλέπουν. Όταν ο Ντίσνευ πέθανε το Δεκέμβριο του 1966 οι εφημερίδες όλου του κόσμου κατέφυγαν στον ίδιο επικήδειο: “Έμεινε ορφανή η πιο χαρούμενη, η πιο γελαστή παρέα”. Μισή αλήθεια. Για την σκοτεινή πλευρά του έργου του, ούτε κουβέντα. Κι όμως, από το 1930, και για 35 χρόνια, ο καλοκάγαθος Γουόλτ δεν πουλούσε αυτοπροσώπως μόνο γέλιο, αλλά και τρόμο. Καλοσχεδιασμένο, με γκαγκ, πολύχρωμο, αλλά τρόμο!

“Έκανε πολύ περισσότερα για να θεραπεύσει τις ανθρώπινες φοβίες, απ’ότι οι ψυχίατροι όλου του κόσμου μαζί”, υποστηρίζει ο Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Έρικ Σεβαρέιντ και ζητά περισσότερο χώρο για να στηρίξει την άποψη του. Το Une of Us είναι φιλόξενο.

“Για τον κοινό άνθρωπο, οι ιπτάμενοι ελέφαντες, οι κακές μάγισσες, οι αγχώδεις περιπέτειες, ήταν μια υγιεινή απόδραση στη χώρα της φαντασίας, εκεί όπου ακόμη και ο φόβος είναι καθαρός και συνδέεται με τις πανάρχαιες, σκοτεινές πτυχές της ψυχής. Ο Ντισνεικός  τρόμος, όπως κι αυτός των παραμυθιών, είναι το ίδιο πολύτιμος όσο και η παιδική ξεγνοιασιά”.

Είναι γεγονός ότι τα κινούμενα σχέδια του Ντίσνευ ποτέ δεν παρουσίασαν την πραγματικότητα χωρίς το Κακό να ρίχνει τη σκιά του. Πάντα παλεύει με το Καλό, στο τέλος ένα από τα δύο πρέπει να πεθάνει και  δεν υπάρχει κανένα έλεος για τον χαμένο.

Όταν η Χιονάτη χάνεται στο δάσος, τα γυμνά κλαδιά των δέντρων μετατρέπονται σε απειλητικά χέρια που προσπαθούν να αιχμαλωτίσουν τα κορίτσια τα οποία τολμούν να περπατήσουν μόνα το βράδυ. Στον Πινόκιο, το τσίρκο δεν απέχει πολύ από την Δαντική κόλαση, ενώ στον Πίτερ Παν τα βασανιστήρια που σκαρφίζεται ο κάπτεν Χουκ κατά της μικρής νεράιδας κάνουν ακόμα και την πιο σκληρή καρδιά να ραγίσει.

Οι πιο ραγισμένες καρδιές συναντήθηκαν στο Broadway Theatre της Νέας Υόρκης, στις 13 Νοεμβρίου του 1940. Η Φαντασία είχε προσφέρει άφθονο υλικό στους εφιάλτες τους. Σκελετωμένοι καβαλάρηδες του ολέθρου, ιπτάμενα τέρατα, μία απίστευτα άσχημη στρατιά παίρνει διαταγές από τον διάβολο, ηφαίστεια, πύρινες χορεύτριες, γυμνά κορίτσια μετατρέπονται σε γαλάζιους κατσικοπόδαρους, μαύρα σύννεφα καλύπτουν τις εκκλησίες, οι νεκροκεφαλές πέφτουν σαν χαλάζι. Ανατριχίλα!

Ακόμη και οι πιο πρόσφατες παραγωγές της Disney ακολουθούν την ίδια ακριβώς συνταγή. Το χταπόδι Ούρσουλα της Μικρής Γοργόνας κλέβει φωνές και διατηρεί συλλογή από σκουλήκια που κάποτε ήταν ανθρωπόμορφοι κάτοικοι της θάλασσας. Όταν παίρνει στα χέρια την μαγική τρίαινα του Τρίτωνα, προκαλεί θαλασσοταραχές, ναυάγια, θάνατο. Το ίδιο κακός ο Τζαφάρ του Αλαντίν. Μόλις ο ήρωας κάνει το λάθος να τον αποκαλέσει “φίδι κολοβό” αυτός βάζει τα γέλια και αμέσως μετατρέπεται σε ένα πραγματικό τεράστιο φίδι που καταστρέφει τα πάντα, χτυπάει την ανυπεράσπιστη Γιασμίν, γκρεμίζει σπίτια και φτύνει φωτιές!

Στον Βασιλιά των Λιονταριών, ο θείος Σκαρ δεν έχει ιερό και όσιο, είναι κανονικό τέρας. Χώνει τα νύχια στο ταλαιπωρημένο κορμί του αδερφού του και γελάει, συναναστρέφεται της αιματοβαμμένες ύαινες που οι σκιές τους περπατούν σαν τους ναζί, τους τρέχουν τα σάλια όταν στο νεκροταφείο των ελεφάντων συναντούν το μικρό Σίμπα, ακονίζουν τα δόντια και εκείνος την γλυτώνει πηγαίνοντας στην εξορία. Εκεί υποχρεώνεται να κάνει παρέα με δύο τύπους που τρώνε σκουλήκια και βρωμοκοπάνε. Ακούνα Ματάτα!

Πίσω από αυτά -και πολλά άλλα-βρίσκεται η έμπνευση ενός ανθρώπου που έχει περάσει στην συλλογική μνήμη ως αποκλειστικά “ο μάγος του χαμόγελο”. Τον περιορίζουμε γιατί ποτέ δεν έκρυψε τη σκοτεινή συμμορία στο υπόγειο των στούντιό του.

@oneofusgr

If you're here, you're one of us!