Έχεις σκεφτεί ποτέ τι είναι αυτό που διαιωνίζει ρατσιστικές και σεξιστικές συμπεριφορές και στερεότυπα; Από τη μία, έχουμε φυσικά τα προφανή. Οικογενειακό περιβάλλον, σχολείο και πολιτικές γραμμές. Από την άλλη, όμως, υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που εγγράφουν μέσα μας, χωρίς ίσως να το καταλαβαίνουμε, λάθος πρότυπα και “νόρμες”.
Σεξισμός και ρατσισμός στην pop κουλτούρα
Η pop κουλτούρα, με όλες τις κατηγορίες που περιλαμβάνει, είναι από τους βασικούς ενόχους. Ως προς τη μουσική, αρκεί να πάρουμε ένα από τα πιο δημοφιλή είδη, ειδικά μεταξύ των νεότερων γενεών. Η ραπ μουσική καταφέρνει να περάσει τόσο σεξιστικά όσο και ρατσιστικά μηνύματα. Στο επίκεντρο της βρίσκονται συχνά η βία και/ή κυριαρχία απέναντι στις γυναίκες. Ένα από τα κεντρικά μηνύματα του είδους είναι πως σε μία ετερόφυλη σχέση, ο άντρας πρέπει να κυριαρχεί και να ελέγχει τη γυναίκα. Και μην ξεχνάμε ότι σχεδόν πάντα στους ραπ στίχους οι γυναίκες χαρακτηρίζονται ως “σκύλες” και “πουτάνες”.
Στην περίπτωση των μαύρων γυναικών, η κατάσταση είναι ακόμα πιο άσχημη. Η ραπ έρχεται να δικαιολογήσει και να θέσει ως δεδομένη τη βία εναντίον τους. Ειδικά, αν ο σύντροφός τους είναι επίσης μαύρος, μιας και στην περίπτωση αυτή η ραπ έρχεται να του πει ότι με τη βία θα αποδείξει πόσο μάγκας είναι.
Και ίσως το χειρότερο κομμάτι; Η ραπ δεν ενισχύει τη βία κατά των γυναικών, μόνο κανονικοποιώντας την στους άντρες. Κοινωνικοί επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι μέσω αυτής ελέγχονται και οι γυναίκες, γίνονται πιο υποτακτικές και ανεχτικές στη βία.
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν απλές υποθέσεις. Πείραμα των Walter DeKeseredy και Marilyn Corsianos έχει αποδείξει ότι άτομα που εκτέθηκαν για πολύ ώρα σε ραπ μουσική έδειξαν μεγαλύτερες τάσεις να προβούν σε βία, σε σχέση με άτομα που δεν εκτέθηκαν σε αυτήν.
Υπάρχει, όμως, ένα είδος μουσικής ακόμα πιο ξεκάθαρα σεξιστικό. Ο λόγος για το pornogrind, μία υποκατηγορία της heavy metal. Όπως φαντάζεσαι από το όνομα του είδους, συνδέεται άμεσα με την πορνογραφία, παίρνοντας στοιχεία από αυτήν. Το πρόβλημα είναι ότι τα στοιχεία που επιλέγει να πάρει είναι αυτά της νεκροφιλίας και της σεξουαλικής κακοποίησης των γυναικών.
Σεξισμός και ρατσισμός στην πορνογραφία
Δεν θα είχαμε κανένα θέμα με την (νόμιμη) πορνογραφική βιομηχανία, αν η πλειοψηφία του περιεχομένου της δεν βασιζόταν σε σεξιστικές και ρατσιστικές θεματικές. Σύμφωνα με έρευνα της Wiley‐Liss, άτομα μου βλέπουν πορνό, ακόμα και μη βίαιο, είναι πιο πιθανό να στηρίξουν δηλώσεις που προωθούν τη βία και τη σεξουαλική επιθετικότητα απέναντι σε γυναίκες κάθε ηλικίας.
Αν μπεις σε μία πορνογραφική ιστοσελίδα, σχεδόν αμέσως θα παρατηρήσεις ένα κοινό μοτίβο στις κατηγορίες και στα δημοφιλή βίντεο. Σχεδόν όλα φετιχοποιούν μία κατηγορία ανθρώπων, κυρίως γυναικών. Φετιχοποιούνται, για παράδειγμα, οι γυναίκες με περισσότερα κιλά ή μεγαλύτερης σχετικά ηλικίας. Αυτό να σάς ενημερώσουμε ότι δεν αποτελεί αποδοχή τους ή γενικά κάτι θετικό, αλλά επιπλέον περιθωριοποίηση μέσω της πλήρης σεξουαλικοποίησής ενός χαρακτηριστικού κάποιων γυναικών.
Παράλληλα, γυναίκες συγκεκριμένων εθνικοτήτων στοχοποιούνται ακόμα περισσότερο. Οι Λατίνες σεξουαλικοποιούνται περισσότερο από κάθε άλλη εθνικότητα. Δεν αντιμετωπίζονται μόνο ως τα ιδανικά “αντικείμενα” του σεξ, αλλά και ως υπερσεξουαλικές οντότητες που και οι ίδιες θέλουν συνεχώς σεξ, ανεξαρτήτως ακόμα και του παρτενέρ. Από την άλλη, οι Ασιάτισσες παρουσιάζονται ως πλήρως υποτακτικά όντα, που θα δεχτούν το όποιο αίτημα και την όποια συμπεριφορά.
Πρέπει, μάλιστα, να πούμε ότι τα δύο τελευταία στερεότυπα δεν αποτελούν αποκλειστικότητα της πορνογραφίας. Αν παρατηρήσεις προϊόντα των mainstream media, θα διαπιστώσεις ότι κι αυτά παρουσιάζουν τις Λατίνες και τις Ασιάτισσες με τον ίδιο τρόπο. Αν δεν βρίσκεις κάποιο πρόβλημα σε αυτό, πρέπει να μάθεις ότι, σύμφωνα με το National Network to End Domestic Violence, υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η συγκεκριμένη παρουσίαση των Ασιατισσών, έχει οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα ενδοοικογενειακής βίας εναντίον τους.
Τι συμβαίνει και γιατί δεν βλέπουμε αλλαγή;
Θα το θέσουμε, όπως το θέτουν εδώ και χρόνια οι κοινωνικοί επιστήμονες. Το πρόβλημα στα mainstream media και στη βιομηχανία του πορνό έχει την ίδια βάση. Στην παραγωγή τους βρίσκεται η πιο προνομιούχα κοινωνική κατηγορία, οι λευκοί άντρες. Όλα, λοιπόν, παρουσιάζονται μέσα από τη δική τους ματιά.
Στο επίπεδο των mainstream media έχουμε δει κάποια βελτίωση. Κυρίως γιατί τόσο οι άνθρωποι που τα συνθέτουν επαγγελματικά με τις όποιες υπηρεσίες τους, όσο και οι καταναλωτές τους άρχισαν να διαμαρτύρονται. Οι πρώτοι άρχισαν να αρνούνται δουλειές, που είχαν ρατσιστικό ή σεξιστικό περιεχόμενο. Οι δεύτεροι άρχισαν να σαμποτάρουν τα προϊόντα, να μην τα καταναλώνουν και να καλούν άλλους να κάνουν το ίδιο.
Αυτό δεν είναι τόσο εύκολο να συμβεί στην πορνογραφική βιομηχανία. Εκτός από τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από αυτήν, τα στατιστικά μάς λένε ότι και οι καταναλωτές της είναι στην πλειοψηφία τους λευκοί άντρες. Αυτό, σε συνδυασμό με τη λογική ότι κάποια πράγματα εντός του πορνό δικαιολογούνται, έχει ως αποτέλεσμα ελάχιστες αντιδράσεις του καταναλωτικού κοινού του. Με άλλα λόγια, κανένας δεν ασκεί πίεση στον συγκεκριμένο χώρο. Ίσως και λόγω των τεράστιων εσόδων που έχει.
Τι μένει, λοιπόν, ως λύση; Η εκπαίδευση ώστε οι νεότερες και επόμενες γενιές να αντιδράσουν. Οι εικόνες του πορνό έχουν κανονικοποιηθεί τόσο, ώστε ο μόνος τρόπος ανατροπής τους να είναι η διδασκαλία ότι η σεξουαλικοποίηση του ρατσισμού και σεξισμού δεν αναιρεί το γεγονός ότι μιλάμε για ρατσισμό και σεξισμό. Το βασικό μήνυμα είναι ότι η ίση αντιμετώπιση όλων των ανθρώπων είναι απαραίτητη σε καθολικό επίπεδο, χωρίς εξαιρέσεις, αστερίσκους και ψιλά γράμματα.