Ξεκίνησε από σπόντα μία συζήτηση σχετικά με τα νούμερα τηλεθέασης, δηλαδή έναν παράγοντα που ενδιαφέρει τους συντελεστές των καναλιών και παθιάζει τους τηλεσχολιαστές, ενίοτε και τους τηλεθεατές. Οι τελευταίοι τζάμπα πληκτρολογούν και σχηματίζουν μέτωπα, οι μετρήσεις που δημοσιεύονται αφορούν στο κοινό 18-54 ετών, το οποίο θεωρείται “δυναμικό” γιατί καταναλώνει, επομένως ενδιαφέρει τα διαφημιστικά τμήματα και τα λογιστήρια των καναλιών. Όμως όλο και πληθαίνουν τα δημοσιεύματα που περιγράφουν μάχες, θριάμβους και πανωλεθρίες χωρίς να αναφέρονται οι εξαρτήσεις και η μέθοδος μέτρησης των διαθέσεων του κοινού. Για τις εξαρτήσεις, γίνονται φανερές με την πάροδο του χρόνου, για παράδειγμα υπάρχουν κανάλια και παραγωγές που έχουν προσλάβει τηλερεπόρτερ αναθέτοντας τους το έργο να φέρουν τα “νούμερα” στα μέτρα τους. Η μέθοδος έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον και σ’ αυτή θα αναφερθούμε.
Όταν διαβάζουμε ότι μία εκπομπή έσκισε γιατί την παρακολούθησαν 3.452.018 τηλεθεατές, ο αριθμός αυτός είναι ανύπαρκτος. Κανείς δεν τους έχει μετρήσει, δεν υπάρχει μηχανισμός που να καταγράφει αυτόματα το προϊόν που παρακολουθεί το σύνολο των τηλεθεατών. Τα νούμερα προκύπτουν από την στατιστική. Σε 1300 νοικοκυριά έχουν τοποθετηθεί μετρητές. Τα νοικοκυριά αυτά αντιπροσωπεύουν το σύνολο του πληθυσμού, αλλά πάλι οι προτιμήσεις δεν καταγράφονται αυτόματα. Όσοι έχουν δεχτεί να συμμετέχουν στην διαδικασία φιλοξενώντας τον σχετικό μετρητή, υποχρεούνται να συμπληρώνουν μία φόρμα στην οποία αναφέρονται τα μέλη της οικογένειας που παρακολουθούν, πότε αλλάζουν βάρδια, οι φιλοξενούμενοι, οι επισκέπτες και λοιπά. Θέλει δηλαδή δουλίτσα και εδώ προκύπτει το πρώτο ερώτημα. Ποιοι είναι αυτοί που δέχονται να την κάνουν καθημερινά, συνεχώς, με αντάλλαγμα μια ηλεκτρική κουβέρτα και ένα μπουρνούζι; (Αυτά είναι τα δώρα που προσφέρονται). Προφανώς, ένα συγκεκριμένο τμήμα των τηλεθεατών που υπάρχει πιθανότητα να μην είναι αντιπροσωπευτικό.
Τα 1300 νοικοκυριά αντιπροσωπεύουν πληθυσμό 10.000.000. Στη περίπτωση που την τηλεόραση παρακολουθούν 1.000.000, δηλαδή το ένα δέκατο των εν δυνάμει τηλεθεατών, λογικά οι διαθέσεις τους μετρώνται με το ένα δέκατο των “αντιπροσωπευτικών” νοικοκυριών, δηλαδή 130 οικογένειες.Όταν ανακοινώνεται ότι μία εκπομπή σε εκείνη τη ζώνη έκανε 20%, στην πραγματικότητα την παρακολούθησαν 26 νοικοκυριά.
Τα προηγούμενα παραδείγματα αφορούν στο σύνολο των τηλεθεατών. Στα υποσύνολα είναι λογικό να υπάρχει μεγαλύτερη αστάθεια. Μία θριαμβολογία, για παράδειγμα, ότι στους άντρες 18-24 η εκπομπή τάδε έκανε 50%, μπορεί να αναφέρεται σε καμιά δεκαριά άτομα, ίσως να είναι και πολλά.
Προσωπική ιστορία: Όταν κάναμε μία βραδινή εκπομπή δεν είχαμε καμία προσδοκία να μας βλέπουν τα παιδιά μέχρι έξι ετών. Το 0 ήταν απολύτως φυσιολογικό, μέχρι που ξαφνικά έγινε 100! Δηλαδή όλα τα παιδιά μέχρι έξι ετών που έμειναν ξάγρυπνα, παρακολουθούσαν την εκπομπή μας!Στην ουσία αυτό που καθόριζε την τηλεθέαση ήταν ένα μόλις παιδί. Αν μας έβλεπε έδινε 100%. Αν όχι, προέκυπτε κουλούρι. Επειδή όμως ήταν κάπως δύσκολο να είναι ξύπνιο στις δύο μετά τα μεσάνυχτα, προφανώς συνέβαινε το εξής: Οι γονείς του είχαν ξεχάσει να το αφαιρέσουν από τον κατάλογο που υποχρεούντο καθημερινά να συμπληρώσουν.
