Οι καλές τεχνικές μελέτης είναι απαραίτητες όταν έχεις πολύ φόρτο δουλειάς με τις σπουδές σου. Ευτυχώς η επιστήμη έχει μερικά κόλπα να σου δείξει για να το πετύχεις. Όχι, οι ατελείωτες επαναλήψεις δεν είναι ένας από αυτούς.

Οι τεχνικές που συνήθως αναπτύσσουμε όταν μελετάμε είναι το να κρατάμε σημειώσεις ή να μαρκάρουμε τα κύρια σημεία των κεφαλαίων που έχουμε ήδη διαβάσει. Όταν όμως ο όγκος της δουλειάς μας είναι τεράστιος, πχ, όταν έχουμε εξεταστική στο πανεπιστήμιο, τα πράγματα μπορεί να γίνουν αρκετά σκοτεινά για εμάς. Το κερασάκι σε αυτήν την ωραία τούρτα είναι φυσικά και το άγχος που βιώνουμε σε περιόδους εντατικής δουλειάς, ενώ η πανδημία και οι διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους μαθητές και σπουδαστές αναγκάζονται να λειτουργήσουν, δεν βοηθάει την κατάσταση

Τα καλά νέα είναι ότι η επιστήμη μπορεί να μας βοηθήσει

Για περισσότερα από 100 χρόνια, ειδικοί της εκπαίδευσης αλλά και ψυχολόγοι, έχουν προσπαθήσει να αναδείξουν μεθόδους που θα βοηθήσουν τους σπουδαστές με τον όγκο της δουλειάς, όπως είναι το να τεστάρουμε τακτικά τον εαυτό μας ή να χρησιμοποιούμε διαγράμματα και πίνακες. Ας δούμε μερικές:

Μην τα αφήνετε όλα για την τελευταία στιγμή

Πολλοί σπουδαστές αφήνουν το βαρύ διάβασμα για τις μέρες πριν την εξέταση, ποντάροντας στην ιδέα να τα έχουν φρέσκα. Σύμφωνα όμως με ένα πείραμα του 2009, μαθητές που μελετούσαν λεξιλόγιο για διαγώνισμα γλώσσας, σε τακτικά διαστήματα μέσα σε τέσσερις μέρες, είχαν καλύτερα αποτελέσματα στο διαγώνισμα από εκείνους που είχαν διαβάσει όλη την ύλη μια μέρα πριν. Και τα δύο γκρουπ είχαν μελετήσει τον ίδιο αριθμό ωρών.

Οι ειδικοί εξηγούν ότι το μυαλό μας είναι σαν έναν κουβά γεμάτο με νερό που όμως έχει μια μικρή διαρροή. Αν προσπαθήσουμε να τον ξαναγεμίσουμε ενώ είναι ακόμα γεμάτος, δεν θα μπορέσουμε να βάλουμε πολύ νερό μέσα. Χωρίζουμε λοιπόν την ύλη σε μικρότερα κομμάτια και μελετάμε σταθερά ξεκινώντας νωρίτερα. Θα μπορέσουμε έτσι να ξαναμάθουμε τα όσα έχουμε ξεχάσει από μέρα σε μέρα, αλλά και να προσθέσουμε νέες γνώσεις.

Εξάσκηση, εξάσκηση, εξάσκηση

Οι μουσικοί και οι αθλητές εξασκούνται διαρκώς και σταθερά για να εξελιχθούν στο πεδίο τους. Το ίδιο πρέπει να συμβαίνει και με την μάθηση.

Όπως λέει η ψυχολόγος Katherine Rawson, “αν θέλετε να θυμόσαστε περισσότερες πληροφορίες, τότε ένας σίγουρος δρόμος είναι να εξασκείστε τακτικά. Αν κάνουμε συνήθειά μας να μελετάμε τακτικά και με πρόγραμμα, θα χρειαστεί να μελετήσουμε τελικά λιγότερο χρόνο από το να κάνουμε μία γιγάντια προσπάθεια. Σε μια έρευνα που έγινε σε δύο τέτοια γκρουπ μαθητών, εκείνοι που μελετούσαν και έκαναν τακτικά τεστ είχαν καλύτερες επιδόσεις από εκείνους που μελέτησαν συγκεντρωμένα και έκαναν ένα γενικό τεστ στο τέλος.

Μην διαβάζεις και ξαναδιαβάζεις τα ίδια

Μια κλασσική συνήθεια όσων μελετούν είναι να διαβάζουν πολλές φορές τα ίδια κεφάλαια περιμένοντας να μάθουν το περιεχόμενο εξαιτίας της επανάληψης. Συνήθως κρατάμε σημειώσεις τις οποίες επίσης ξαναδιαβάζουμε αρκετές φορές. Όπως λένε οι ειδικοί όμως, το διάβασμα αυτό είναι συνήθως επιφανειακό. Σαν να βλέπουμε την απάντηση ενός αινίγματος, αντί να προσπαθούμε να την βρούμε από μόνοι μας. Αν δεν προσπαθήσουμε να το λύσουμε από μόνοι μας, τότε δεν το έχουμε καταλάβει εντελώς.

Μια καλή πρακτική είναι να γράφουμε ερωτήσεις σχετικά με το θέμα το οποίο μελετάμε και να τις απαντάμε κλείνοντας το βιβλίο. Ακόμα και αν δεν έχουμε όλες τις απαντήσεις, ο εγκέφαλός μας θα χρειαστεί να δουλέψει έξω από το πλαίσιο και θα συγκρατήσει περισσότερα.

Βάλτε τεστ στον εαυτό σας

Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να καταλάβουμε ένα αντικείμενο και να το μάθουμε καλά, είναι το να το εξηγήσουμε σε κάποιον άλλον. Αν δεν μπορούμε να το κάνουμε με άνεση, τότε πιθανότατα δεν το ξέρουμε καλά.

Αν λοιπόν προσπαθήσουμε να  υποβάλουμε στον εαυτό μας ερωτήσεις έτσι όπως θα μας τις έκανε ένας καθηγητής, τότε θα μπορέσουμε να οργανώσουμε το θέμα στο κεφάλι μας και να βοηθήσουμε το μυαλό μας να το κατανοήσει αλλά και να το θυμάται. Ένας καλός τρόπος είναι να φτιάξουμε έναν αριθμό καρτών με ερωτήσεις για το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο και δίπλα να βάλουμε κάρτες με τις αντίστοιχες απαντήσεις.

Είναι εντάξει να κάνουμε λάθη, αρκεί να μαθαίνουμε από αυτά

Όταν μελετάμε και τεστάρουμε τον εαυτό μας και τις γνώσεις μας, είναι φυσικό να έχουμε κάνει λάθη. Δεν θα πρέπει να μας αποθαρρύνει αυτό. Ελέγχουμε τι δεν απαντήσαμε σωστά και γιατί και προχωράμε παρακάτω. Οι ειδικοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι τα λάθη είναι σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας της μάθησης.

Ανακατώστε τα λίγο τα πράγματα

Σε πολλές περιπτώσεις είναι βοηθητικό να υποβάλλουμε ερωτήσεις από διαφορετικά πεδία στον εαυτό μας. Έτσι εξασκούμε καλύτερα την ικανότητα ανάκλησης της γνώσης και ενισχύουμε την μνήμη, λένε οι ψυχολόγοι.

Το να μελετάμε το ίδιο και το ίδιο θέμα συνεχώς μειώνει την ικανότητα συγκέντρωσης μας γιατί γνωρίζουμε τι ακολουθεί παρακάτω. Αν όμως αρχίσουμε να εναλλάσσουμε τα αντικείμενα μελέτης, απλώνοντας το διάβασμά μας σε μικρότερες περιόδους μελέτης όπως περιγράφεται παραπάνω, δίνουμε την ευκαιρία στον εγκέφαλό μας καταγράψει την γνώση ευκολότερα.

Χρησιμοποιήστε εικόνες

Έχει εδώ και χρόνια αποδειχθεί ότι εάν συνδυάζουμε την γνώση που έχουμε λάβει από την ανάγνωση με διαγράμματα και γραφικά ή εικόνες, τότε η μνήμη μας μπορεί να λάβει μια σημαντική ενίσχυση. Κάθε οπτικό βοήθημα προσθέτει μια εικόνα στην γνώση με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να την αποθηκεύει ευκολότερα δημιουργώντας πιο ολοκληρωμένες καταχωρήσεις.

Όπως λέει η ψυχολόγος Nikol Rummel, ακόμα και μια χαζή εικονίτσα μπορεί να βοηθήσει, όπως για παράδειγμα ένα καρτούν που θα σχεδιάσουμε σε μια από τις κάρτες μας ή δίπλα στις σημειώσεις μας για ένα σχετικό θέμα.

Βρείτε παραδείγματα

Αφηρημένα θέματα μπορεί να μας δυσκολεύουν. Ίσως να είναι ευκολότερο να τα κατανοήσουμε ή να τα θυμόμαστε αν βρούμε ένα παράδειγμα που να τα αφορά. Αν για παράδειγμα μαθαίνουμε ότι οι ξινές τροφές έχουν αυτή την γεύση επειδή περιέχουν ένα οξύ, θα είναι ευκολότερο να το θυμόμαστε αν συνδέσουμε την γνώση αυτή με τη λεμόνι ή το ξύδι. Το ίδιο αυτό το παράδειγμα μπορεί στην πορεία να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε και άλλες τροφές ως όξινες. Αν μάλιστα βρούμε δύο παραδείγματα για αυτό που προσπαθούμε να μάθουμε, η γνώση αυτή θα είναι ακόμα πιο βέβαιη, λέει σχετική έρευνα.

Σκάψτε βαθύτερα

Είναι ευκολότερο να μάθουμε κάτι που δεν μας είναι εύκολο να κατανοήσουμε αν σκάψουμε λίγο καλύτερα στην γνώση αυτή. Να αναρωτηθούμε δηλαδή το πως και το γιατί των πραγμάτων και να βρούμε τις απαντήσεις. Αυτό δίνει την ευκαιρία στον εγκέφαλο να λειτουργήσει ενεργητικά και όχι παθητικά στην όποια γνώση και να κάνει διάφορες διανοητικές συσχετίσεις σχετικά με το θέμα. Πως συνδέεται δηλαδή η νέα γνώση με όσες σχετικές τέτοιες γνώσεις έχουμε ήδη, δημιουργώντας ένα ευρύτερο δίκτυο συνδέσεων.

Κάντε ένα καλό σχέδιο

Πολλοί μαθητές ή σπουδαστές γνωρίζουν ότι θα πρέπει να κάνουν μια καλή οργάνωση της μελέτης τους, να υποβάλουν ερωτήματα στους εαυτούς τους, να φτιάχνουν λίστες, διαγράμματα κλπ. Λίγοι όμως από αυτούς κάνουν τελικά ένα οποιοδήποτε σχετικό σχέδιο. Όπως λέει η Rawson, όταν η ίδια ήταν φοιτήτρια είχε ένα ημερολόγιο οργάνωσης της μελέτης της. Εκεί έγραφε τις ημερομηνίες των διαγωνισμάτων της και ανάμεσα έγραφε τον χρόνο που θα διάβαζε για να προετοιμαστεί για αυτά.

Φτιάχνουμε λοιπόν μια ρουτίνα για το διάβασμά μας και την τηρούμε για τουλάχιστον δύο εβδομάδες χωρίς να αλλάζουμε το πρόγραμμα μελέτης με ευκολία από μέρα σε μέρα. Στο τέλος της δεύτερης εβδομάδας, η ρουτίνα μας θα είναι πλέον κάτι φυσιολογικό. Δεν ξεχνάμε να κάνουμε διαλείμματα και μελετάμε για 25 με 30 λεπτά χωρίς διακοπή. Ύστερα σταματάμε, ελέγχουμε το κινητό μας, σηκωνόμαστε λίγο και όταν είμαστε έτοιμοι να επιστρέψουμε στο διάβασμα, το αφήνουμε κάπου μακριά μας και συνεχίζουμε.

Τέλος, να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας

Το βασικό που θα πρέπει να έχουμε στον νου μας είναι ότι για να τα πάμε καλά θα πρέπει να δουλέψουμε και καλά. Θα πρέπει να οργανώσουμε καλές στρατηγικές μελέτης, να είμαστε επίκαιροι και να κρατάμε την ρουτίνα μας. Όλα αυτά όμως θα συμβούν μόνο αν φερόμαστε καλά στον εαυτό μας, αν ξεκουραζόμαστε επαρκώς, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά ή αν ασκούμαστε.

 

@oneofusgr

If you're here, you're one of us!