Οι αγγλοσάξονες όταν κάποιος φεύγει από τη δουλειά του, ακόμη και οικειοθελώς, έχουν κάτι κάρτες Hallmark που γράφουν: Sorry you are leaving, you will be missed.

Νομίζω πως ένας από τους λόγους που αυτό δεν συμβαίνει στα βαλκάνια είναι πως εδώ υπάρχει ανέχεια και φόβος που καταργεί τις ευγένειες. Είμαι ειδική στο θέμα καθότι δημοσιογράφος. Λίγα επαγγέλματα είναι πιο ασταθή, και στο τέλος αυτού του κειμένου θα αισθανθείς πως το δικό σου είναι παράδεισος. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:

Όταν άρχισα να κάνω τη δουλειά που κάνω 24 ολόκληρα χρόνια, όλα ήταν ρόδινα. Οι αμοιβές ήταν υψηλές, το μέλλον στρώνονταν μπροστά μας λαμπρό. Η Ελλάδα μέχρι τότε είχε λίγα περιοδικά, λίγους ραδιοφωνικούς σταθμούς και δειλά-δειλά αναπτυσσόταν η τηλεόραση. Υπήρχε χώρος για δημιουργία, και έτσι άνθιζαν προσωπικότητες κυρίως πολυτάλαντες με βάθος γνώσεων. Υπήρχαν μεταγραφές, συμβόλαια, εξέλιξη, ακόμη και η δυνατότητα να φύγεις και να γυρίσεις πίσω εκεί που δούλευες παλιά και όλοι να σε εκτιμούν.

Όλα χάλασαν όταν άρχισε η φτώχια. Όταν κατέρρευσαν εκδοτικοί όμιλοι. Δεν έφταιγαν οι αμοιβές. Το ότι δεν υπήρχε προηγούμενο ή παράδοση στα ΜΜΕ εν ολίγοις, έφταιγε. Η κακοδιαχείριση ίσως , η ανωριμότητα- ο εργαζόμενος πως να φταίει;

Εμάς δεν μας ακούει συνήθως κανείς! Οι δημοσιογράφοι δεν θεωρούνται από τους εκδότες, γνώστες της ίδιας τους της δουλειάς, γιατί τα αφεντικά προτιμούν να ακούν μόνο αυτούς που τους λένε, αυτά που θέλουν να ακούσουν.

Αφήστε που όλοι “ξέρουν”: Εφόσον έχουν δει τηλεόραση έχουν άποψη για παράδειγμα, για το μονταζ. Εφόσον έχουν διαβάσει, ξέρουν πώς είναι να γράφεις. Ξέρουν και από ραδιόφωνο, γιατί ακούνε στο σαλονάκι αναμονής όταν πηγαίνουν οδοντίατρο!

Μπήκαμε, κάποια στιγμή  μετά το 2010, σε μια εποχή όπου άρχισε να φταίει ο εργαζόμενος-ακόμη και για το παρελθόν του, το καλοπληρωμένο και καλοδουλεμένο.

Αρχίσαμε να ψάχνουμε για συνεργασίες και μισθωτές εργασίες,  λιγότερο καλοπληρωμένες από αυτές που ειχαμε παλιότερα. Το πιο περίεργο ήταν πως έπρεπε να ακούμε και λογύδρια στα interviews.
“Εδώ εμείς δεν είμαστε σαν τον Λυμπέρη και τον Κωστόπουλο και τον Μπόμπολα, αυτά που ξέρετε να τα ξεχάσετε”.

Ευτυχώς δεν τα ξεχάσαμε.

Όμως οι  απολύσεις άρχισαν να γίνονται καθημερινότητα.

Θα σας εξηγήσω πως πάει το πράγμα, σε πολλές δουλειές, ξέρω πως τα ίδια γίνονται.

Κάποιος θέλει να γίνει αφεντικό και τότε τον πιάνει πυρετός, υπερφίαλης φιλοδοξίας. Πρόκειται για πυρετώδη ενθουσιασμό που θυμίζει έρωτα. Μπορεί τότε να σε αγαπήσει, να σε εκτιμήσει και μόλις αρχίσουν να έρχονται οι λογαριασμοί, να αποφασίσει πως πάλι εσύ φταις!

Εσύ που έκανες την ίδια δουλειά, χρόνια πριν από εκείνον, δεν το λέω από κακία, μη παρεξηγηθώ.

Τα αφεντικά μου από το βαθύ παρελθόν τα αγαπώ. Τα εκτιμώ και όσο μεγαλώνω. Ξέρω πως δεν πρόκειται να ξαναγίνουν αφεντικά μου. Με κάποιους  κρατάω και σχέσεις, βγαίνουμε τρώμε, στέλνουμε χρόνια πολλά. Κάποιοι μπήκαν φυλακή και τους έχασα. Αυτή είναι η φύση του επαγγέλματος μου, όσο και να ακούγεται απίστευτο, αν ήξερα πως θα εξελισσόταν έτσι, θα έκανα κάτι άλλο. Δεν θα επέστρεφα από το εξωτερικό, ήταν όμως αλλιώς τα πράγματα. Αυτά λέω και στα παιδιά μου, όταν παραπονιούνται γιατί το άγχος μου, χαλάει την ατμόσφαιρα του σπιτιού. Όσο για τα βαθύτερα υπαρξιακά προβλήματα που προκαλεί η αστάθεια, πρέπει να σας πω πως έχω απαντήσει στο βασικό ερώτημα.

Είναι η επιβίωση μας διαπίστευση της ικανότητας μας;

Σαφώς!

Έχω σταματήσει να εξετάζω τους χαρακτήρες, τα κίνητρα, τη βιωσιμότητα που είναι σύντομη στα πολύπαθα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Εκτιμώ έναν άνθρωπο που με πληρώνει έστω για μικρό διάστημα, αλλά έχω πλέον την εμπειρία να ξέρω αν θα εχει η συνεργασία μας happy end.

Θα μπορούσα να κάνω διάλεξη με τίτλο: Πως να απολύεσαι ή γιατί “ποτέ” δεν παραιτείσαι. Αυτό το τελευταίο μου φαινόταν πάντα βλαχιά, αν και αποτελεί αρχή ίσως αλάνθαστη. Εργαζόμενοι είμαστε, όχι Ιάπωνες υπουργοί να κάνουμε χαρακίρι.

Στον δικό μου κόσμο, ήθελα πάντα  να υπάρχουν ευθιξίες και ευγένειες, να γράφω κι εγώ κάρτες.

Ευχαριστώ για τη συνεργασία, ελπίζω να τα πούμε στο εγγύς μέλλον, με εκτίμηση η  υπάλληλος σας,  Αθηναϊς.

Όμως τι φταίω εγώ για εγχειρήματα κάθε λογής, για διπολικότητες  συγκρουσιακές και συνθήκες far west;

Ας με αποζημιώνουν τουλάχιστον. Δεν είναι καραμελίτσα να χάνεις τη δουλειά ακόμα και όταν το βλέπεις να σου έρχεται καιρό! Η απόλυση, προκαλεί την ίδια σχεδόν θλίψη με το πένθος, λέει η επιστήμη, εκτός αν έχεις γίνει χαλκέντερος. Θα σας δώσω έναν μπούσουλα που μπορεί να σας βοηθήσει ψυχολογικά.

1. Δεν αφήνω ποτέ προσωπικά αντικείμενα σε γραφεία. Όχι γιατί φοβάμαι πως θα μου τα κλέψουν αλλά γιατί δεν θέλω να οικειοποιούμαι τους χώρους -κάποτε το έκανα. Όχι πια. Αν κάνεις δημιουργική δουλειά, μην ξεχνάς να κρατάς πάντα και δικό σου αρχείο που θα σε βοηθήσει αργότερα. Μην αφήνεις πίσω τον κόπο σου, μπορεί να μη σου δοθεί η ευκαιρία να τον πάρεις μαζί σου και θα σου λείψει.

2. Δεν αναπτύσσω κοντινές σχέσεις. Έχω ίσως λιγότερους από δέκα φίλους συναδέλφους. Σπάνια αυτές οι σχέσεις έχουν ουσία. Από το να βγαίνετε έξω με τα παιδιά από το γραφείο (εκτός αν είστε σούπερ φίλοι) καλύτερα να βγαίνεις με τους συναδέλφους από την επόμενη σου δουλειά, αυτές οι δημόσιες σχέσεις ειναι πιο χρήσιμες.

3. Την ημέρα που σε προσλαμβάνουν, σκέφτεσαι την ημέρα που θα σε απολύσουν, έτσι ποτέ δεν πέφτεις από τα σύννεφα. Κανείς τη δουλειά σου με κέφι, αλλιώς δεν έχει νόημα η ζωή, αλλά δεν πρέπει να μπερδεύεσαι. Το αφεντικό σου δεν είναι θείος σου, η εταιρία που πονάς, σπάνια πονάει εσένα (grow up κοινώς).

4. Μιλάς σε όσους περισσοτέρους ανθρώπους μπορείς στον πληθυντικό, σώζει η απόσταση τη ψυχή. Δεν μοιράζεσαι πληροφορίες που οι άλλοι σε ρωτάνε όταν βαριούνται: για τον γκόμενο, τα παιδιά, την Μαρία από το λογιστήριο που σου κάνει γλυκά μάτια. Θα τους δεις ύστερα  από πέντε χρονιά στον δρόμο, ούτε θα τους γνωρίζεις κι όμως θα ξέρουν τόσα για σένα!

5. Όταν βλέπεις πως δεν επενδύει σε εσένα ο εργοδότης, έχει τελειώσει το παιχνίδι. Μετράς μέρες, μήνες στην καλύτερη, αν και έχω δει να εκπαιδεύουν εργαζομένους, να τους στέλνουν σε ακριβά σεμινάρια και την επομένη να τους “διώχνουν”. Έτσι είναι ανοργανωσιά και το management της κακιά ώρας.

6. Ψάχνεις συνεχώς για την επαγγελματική ευκαιρία, για τη δεύτερη και τρίτη συνεργασία, ώστε κάποια από όλες να σε κάνει να αισθάνεσαι καλά, όταν σε διώχνει η άλλη. Χρειάζονται εναλλακτικές και πρέπει να τις βρίσκεις εγκαίρως, σε κάποια επαγγέλματα.

7. Τα μαύρα μαντάτα να ξέρεις πως όπου να ναι, σου έρχονται όταν λείπεις, γιατί έπαθες πχ. γρίπη και κανείς δεν σε παίρνει τηλέφωνο να δει τι κάνεις.

8. Αν σου ζητήσουν να σου μειώσουν τον μισθό (αυτό έπαθα προσφάτως), μη δεχτείς γιατί μάλλον δεν σε θέλουν.  Να ρωτήσεις, ποιες θα είναι οι καθαρές απολαβές σου στην πραγματικότητα. Αν δεν σε θέλουν, θα σε διώξουν αργά ή γρήγορα. Η μείωση είναι συνήθως μεγαλύτερη από ότι φαίνεται.

Και για να σε παρηγορήσω:

Αν χάσεις μια δουλειά αλλά βρεις επόμενη κι άλλες στη συνέχεια, δεν ήταν δικό σου το πρόβλημα. Αν δεν είχα αλλάξει κάμποσες  δουλειές, δεν θα είχα εξελιχθεί, στο επιβιωτικό τσιτάχ που σου γράφει αυτές τις γραμμές! Αν κάνεις καριέρα, πρέπει  να καταλάβεις τον μηχανισμό των απολύσεων. Αν είσαι νέος στο επάγγελμα, μπορεί πράγματι να μην τους έκανες. Θα γίνεις καλύτερος στο μέλλον.

Η δεύτερη περίπτωση αν απολύθηκες, είναι κάποιος να εισηγήθηκε την απόλυση σου.

Το έχω δει να συμβαίνει, τόσες φορές γιατί  έχω υπάρξει και στέλεχος (από αυτά τα πόστα όντως μου άξιζαν οι απολύσεις, το δέχομαι). Μόλις δεν υπάρχουν λεφτά ή μόλις τα λεφτά τρώγονται αλλού, κάποιος εισηγείται “να διώξουν”. Αυτός ο τύπος έχει πάντα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: τα παιδιά του πηγαίνουν σε ακριβό σχολείο, έχει και  δάνεια, έχει στήσει έναν τρόπο ζωής πολυέξοδο από τις καλές εποχές, να κινδυνεύσει να χάσει αυτός τη δουλειά του; Όχι!

Εισηγείται απολύσεις ή άλλες  προσλήψεις, αλαλούμ, χάος, ανοργανωσιά, λέει και μπούρδες στον εργοδότη ο μέγας μπουρδολόγος: “εγώ το τάδε project θα σας το κάνω με τα 30% των χρημάτων, μην ακούτε κανέναν, θα σκίσουμε!”

Far west, είπαμε! Και τι να κάνει ο εργοδότης, να μην επιβιώσει; Θα μου πείτε ;

Θα σας πω πως στη δικιά μου τη δουλειά αν αρχίσεις να απολύεις, συνήθως δεν σου πάει έπειτα καλά, μπορεί από τις κατάρες, μπορεί γιατί σημαίνει πως προσέλαβες λάθος άρα κάποιος κάνει κακό σχεδιασμό, άλλα αυτός είναι ο τύπος που σας έγραφα στην προηγουμένη παράγραφο, που έχει δάνεια και δίδακτρα να πληρώσει. Σπανίως τα στελέχη στην Ελλάδα φταίνε για οτιδήποτε, την τρώει το αφεντικό την χασούρα, υπάρχει και λειψανδρία σε επίπεδο στελεχών που μάλιστα παρουσιάζουν ως τεράστια επιτυχία τους τις περικοπές.

Την δική σου απόλυση, υπάρχει πάντα κάποιος που θα την υπερηφανευθεί ως σπάνια επιτυχία. Το :”την διώξαμε, μας στοίχιζε”, είναι πολύ πιο εύκολο, από το “βρήκα τρόπο από όλους να βγάλω δουλειά που να αξίζει τον μισθό τους.”

Στην Ελλάδα, υπάρχει μέσον και στον ιδιωτικό τομέα. Παγκόσμια πατέντα! Σε κάποιες περιπτώσεις μπορώ να σας πω πως  είμαι υπερ. Αντί να προσλάβεις έναν άγνωστο, μπορείς να προσλάβεις αυτόν που ξέρεις, το παιδί του κουμπάρου σου. Είναι όμως άκαρδο να απολύεις ανθρώπους γιατί δεν τους ξέρεις ή γιατί δεν θες να διαβάσεις το βιογραφικό τους ή γιατί δεν καταλαβαίνεις και τι γράφει: magna cum laude (τι είναι αυτό άραγε, να τρώγεται;)

Αν είναι να σε διώξουν, γίνονται όλοι ιδιαίτερα αφιλόξενοι: οι διάδρομοι, οι τοίχοι, οι ψευδοροφές, στάζουν εργασιακή παγωμάρα και τρόμο, νιώθεις μελλοθάνατος.

Χαλάει η διάθεση σου, αλλάζει το job description συνέχεια, στο τέλος κάποιος σε κοιτάζει με απέχθεια ή αν σε φοβάται σε ρίχνει στη ζώνη του λυκόφωτος της απραξίας. Οι αναστολές εργασίας της πανδημίας αγρίεψαν πολύ τα πράγματα. Οι ίδιοι που έκαναν τις επιλογές είχαν και το δικαίωμα να πουν: “Που είναι η Νέγκα; Μήνες έχει να φανεί. Τι την θέλουμε;”

@oneofusgr

If you're here, you're one of us!