Από τον περασμένο Μάιο και τη δολοφονία του George Floyd, όλα τα βλέμματα παγκοσμίως στράφηκαν στο κίνημα Black Lives Matter και στη βία και τον ρατσισμό κατά των Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ. Ωστόσο, αυτό ίσως έχει οδηγήσει στο να αγνοήσουμε ένα άλλο ρατσιστικό κύμα εγκλημάτων μίσους που έχει ξεκινήσει τον τελευταίο χρόνο.
Η βία εναντίων των Ασιατών-Αμερικανών
Με την εμφάνιση του κορωνοϊού και την σταδιακή εξάπλωσή του στις χώρες της Δύσης, οι Ασιάτες άρχισαν να μπαίνουν στο στόχαστρο. Ειδικά αυτοί που ζουν στις ΗΠΑ. Πολλοί άρχισαν να τους αντιμετωπίζουν ως την πηγή δημιουργίας και μετάδοσης του ιού. Έτσι, στις πιο ήπιες μορφές ρατσιστικών εκδηλώσεων, άρχισαν να στραβοκοιτάνε τους Ασιάτες-Αμερικανούς και τους Πολυνήσιους και να αποφεύγουν να βρίσκονται στους ίδιους χώρους με αυτούς. Στις πιο ακραίες λεκτικά μορφές, τους κατηγορούσαν ανοικτά και υβριστικά για την πανδημία και τους λένε να επιστρέψουν πίσω στην Κίνα. Αν απορείς τι σχέση έχουν οι Πολυνήσιοι με την Ασία, η απάντηση είναι ότι απλά έχουν κάποια ασιατικά χαρακτηριστικά.
Κι ενώ η λεκτική και ψυχολογική ρατσιστική βία είναι ήδη προβληματικές, οι επιθέσεις έχουν πλέον περάσει και στις σωματικές. Και έχουν βάλει στο στόχαστρο κυρίως τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Μόνο την περασμένη εβδομάδα είχαμε στις ΗΠΑ τουλάχιστον τρία επιβεβαιωμένα εγκλήματα μίσους. Ένας 61χρονος Φιλιππινέζος-Αμερικανός δέχτηκε επίθεση στο μετρό από έναν άντρα, που πρώτα του κλώτσησε το σακίδιο και μετά τον χαστούκισε στο πρόσωπο. Σε μία 64χρονη Βιετναμέζα-Αμερικανή επιτέθηκαν και τις έκλεψαν τα πράγματα, μέσα στη βιετναμέζικη αγορά του Σαν Χοσέ. Ένας 84χρονος Ταϊλανδός-Αμερικανός δέχτηκε επίθεση από δύο άντρες στη μέση του δρόμου και τελικά έφυγε από τη ζωή.
Αν και γνωρίζουμε για μεμονωμένα περιστατικά, δεν υπάρχουν αναλυτικές καταγραφές των ρατσιστικών εκφράσεων κατά των Ασιατών και των Πολυνήσιων. Ωστόσο, γνωρίζουμε χάρη στη δράση Stop AAPI Hate ότι μέσα σε ένα τρίμηνο, από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο του 2020, έγιναν 2.583 αναφορές για περιστατικά μίσους, βίας, παρενόχλησης και διάκρισης εναντίον τους.
Η σύνδεση των εξτρεμιστικών ρατσιστικών ομάδων
Οι ευθύνες μπορούν να μοιραστούν σε τρεις “ομάδες”. Από τη μία, έχουμε τους εξτρεμιστές ρατσιστές. Αυτοί, με αφορμή την πανδημία, δεν άρχισαν μόνο τις επιθέσεις στους Ασιάτες-Αμερικανούς, αλλά ξεκίνησαν και τη διάδοση ξενοφοβικών θεωριών συνομωσίας. Βάσει αυτών, άνθρωποι από την Κίνα δημιούργησαν και μεταδίδουν επίτηδες τον ιό με δύο πιθανούς βασικούς σκοπούς. Είτε για να επωφεληθούν οικονομικά από τον ιό, είτε για να αποδυναμώσουν τις ΗΠΑ. Βέβαια, βασικός στόχος των ρατσιστών συνομωσιολόγων είναι να ενισχύσουν τον εθνικισμό και να συνδέσουν το όποιο είδος μετανάστευσης με δεινά αντίστοιχα του κορωνοϊού.
Οι ευθύνες των πολιτικών και των ΜΜΕ
Οι εξτρεμιστικές ομάδες δεν θα είχαν καμία δύναμη αν η ρητορική τους δεν σιγονταρόταν από πολιτικούς και ΜΜΕ. Αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι πολιτικοί βρήκαν την πανδημία ως μία ευκαιρία να φορτίσουν με ρατσισμό την προεκλογική τους εκστρατεία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του πρώην προέδρου Donald Trump. Σχεδόν πάντα αναφερόταν στον κορωνοϊό ως “κινέζικο ιό” ή ως “Kung-Flu”. Κι ακόμα κι όταν δημοσιογράφοι τον κατέκριναν γι’ αυτό, εκείνος επέμενε στο δικαίωμά του να χρησιμοποιεί ό,τι όρο θέλει. Με αυτόν τον τρόπο, προσπαθούσε να μεταφέρει στην Κίνα τις ευθύνες για τη δική του ανεπαρκή αντίδραση στον ιό. Όχι μόνο για να καλύψει τους λάθους χειρισμούς του, αλλά και ως ακόμα ένα βήμα της γενικότερης κόντρας του με την ασιατική χώρα.
Ο Trump, βέβαια, δεν ήταν μόνος. Ο Ρεπουμπλικάνος πολιτικός Paul Gosar έχει αποκαλέσει επανειλημμένα τον κορωνοϊό “Ουχάν ιό”, από την πόλη που πρωτοεντοπίστηκε. Επιπλέον, ο επίσης Ρεπουμπλικάνος Kevin McCarthy τον έχει αποκαλέσει “κινέζικο κορωνοϊό” και, όταν κατακρίθηκε γι’ αυτό, απάντησε ότι είναι απόλυτα δικαιολογημένος χαρακτηρισμός γιατί είναι “μία γεννημένη στην Κίνα ασθένεια, που χειροτέρεψε εξαιτίας ενός κομμουνιστικού κόμματος που αρνήθηκε τη βοήθεια της Αμερικής να την περιορίσει”.
Παράλληλα, τα ΜΜΕ δεν βοήθησαν ιδιαίτερα την κατάσταση. Όταν ο ιός ξεκίνησε τη διασπορά του στις ΗΠΑ, πολλά μέσα αποφάσισαν να καλύψουν το θέμα συνοδεύοντάς το με εικόνες από τις Chinatowns διαφορετικών περιοχών.
Η αντίδραση στο ρατσιστικό κύμα
Πλέον, πολλοί διάσημοι έχουν αρχίσει να αντιδρούν και να ζητάν αλλαγή. Αξίζει, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι στην πλειοψηφία τους έχουν κινητοποιηθεί μόνο εκείνοι με ασιατική ή πολυνησιακή καταγωγή. Διάσημοι και influencers άλλων εθνικοτήτων για την ώρα έχουν παραμείνει εντελώς ουδέτεροι πάνω στο θέμα.
Πιο συγκεκριμένα, ο ηθοποιός Daniel Dae Kim μοιράστηκε στο Instagram του βίντεο από την επίθεση εναντίον ενός 91χρονου Ασιάτη-Αμερικανού στο Όκλαντ. Μάλιστα, δεν έμεινε μόνο στην κοινοποίηση του περιστατικού. Δημοσίευσε και φωτογραφίες του δράστη, προσφέροντας το ποσό των 25.000 δολαρίων για πληροφορίες που θα οδηγήσαν στη σύλληψή του. Το ίδιο υλικό δημοσίευσε και η ηθοποιός Gemma Chan.
Σε πολιτικό επίπεδο ο νέος πρόεδρος Joe Biden έχει αρχίσει ήδη να κάνει κάποια βήματα προς την καταπολέμηση του ρατσιστικού κύματος. Στα τέλη του προηγούμενου μήνα έβγαλε διάταγμα, βάσει του οποίου καταδίκαζε την ξενοφοβική χρήση της γλώσσας αναφορικά με την πανδημία. Με το ίδιο διάταγμα, κάλεσε το Υπουργείο Δικαιοσύνης να συλλέξει δεδομένα αναφορικά με εγκλήματα μίσους και παρενοχλήσεις προς Ασιάτες-Αμερικανούς και Πολυνήσιους.
Την ίδια στιγμή, η δράση Stop AAPI Hate έβγαλε ανακοίνωση με προτάσεις προς την κυβέρνηση Biden για το τι πρέπει να αλλάξει: “Θα είχε αξία μία αντίδραση, που θα βάλει σε προτεραιότητα τη δημόσια εκπαίδευση, τη μεσολάβηση των κοινοτήτων και την αποκαταστατική δικαιοσύνη, ώστε να παύσουν οι φυλετικές διακρίσεις και η φυλετική δημιουργία προφίλ. Επιπροσθέτως, καλούμε τον πρόεδρο Biden να ανατρέψει κάθε ξενοφοβικό διάταγμα και πολιτική, που τέθηκε από την κυβέρνηση Trump”.
