Τα Ολυμπιακά σκάνδαλα είναι τόσο παλιά όσο και οι ίδιοι οι αγώνες. Από την αρχαιότητα ακόμα, υπάρχουν ιστορίες αθέμητου ανταγωνισμού, δωροδοκιών και σκευωριών γύρω από τα αγωνίσματα και τους ανθρώπους που κυνηγούσαν την φήμη και την τιμή του να είναι Ολυμπιονίκες.

Στην σύγχρονη εποχή, που οι Ολυμπιακοί αγώνες έχουν επίσης λάβει τεράστια αίγλη και σημασία, είναι φυσικό να έχουν προκληθεί και τα ανάλογα σκάνδαλα από εσωτερικούς αλλά εξωτερικούς παράγοντες των αγώνων. Οι ίδιοι οι Ολυμπιακοί αγώνες του 2021 για παράδειγμα, παρά το γεγονός ότι το Τόκιο αντιμετωπίζει το τέταρτο κύμα της πανδημίας του Covid-19 και βρίσκεται σε έκτακτη ανάγκη, με μέτρα που θα κρατήσουν ως τις 22 Αυγούστου και παρά την γενικότερη κατακραυγή από τους πολίτες της χώρας, η αρμόδια επιτροπή αποφάσισε ότι θα διεξαχθούν κανονικά, όπως και γίνεται.

Η ίδια η πανδημία έχει μάλιστα δημιουργήσει μια πρωτοφανή ανωμαλία καθώς είναι η πρώτη φορά που οι αγώνες αναβάλλονται. Από την αναβίωσή τους το 1896 στην Αθήνα, ως και σήμερα, οι Ολυμπιακοί αγώνες συνέχισαν να διεξάγονται παρά τις διεθνείς συγκρούσεις, τα μποϊκοτάζ, τα σκάνδαλα ντόπινγκ ακόμα και τις τρομοκρατικές ενέργειες. Τώρα θα κάνουν το ίδιο, μέσα σε μια φονική πανδημία.

Ας δούμε μερικά από αυτά τα διάσημα σκάνδαλα που ξέσπασαν εξαιτίας ή στην διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων:

Το 1936, οι Ολυμπιακοί Αγώνες έγιναν ενώ στην εξουσία βρίσκονταν οι Ναζί

Ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν ήδη τρία χρόνια στην εξουσία της Γερμανίας όταν η χώρα φιλοξένησε του Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Το Βερολίνο είχε επιλεγεί πριν ο Χίτλερ καταλάβει την εξουσία και υπήρχαν αρκετές αμφιβολίες κατά πόσο θα ήθελε να τους διοργανώσει τελικά. Οι ιστορικοί λένε ότι τον έπεισαν οι σύμβουλοί του ότι αυτός θα ήταν ένας ωραίος τρόπος να κάνουν την ανάλογη προπαγάνδα και να επιδείξουν την δύναμη του καθεστώτος σε ολόκληρο τον κόσμο.

Την εποχή εκείνη, η Γκεστάπο, η γερμανική μυστική υπηρεσία, κέρδιζε μεγάλη δύναμη, οι Εβραίοι διώκονταν τόσο στην Γερμανία, όσο και σε άλλες Ευρωπαϊκές πόλεις, ενώ κάποιοι Αμερικανοί αθλητές που ήταν Εβραίοι, μποϊκόταραν τους αγώνες σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Παρότι ο Χίτλερ λέγεται ότι επιθυμούσε να αναδείξει την υπεροχή της Αρίας, λευκής φυλής, δεν τα κατάφερε καθώς το όραμά του διαλύθηκε με πάταγο εξαιτίας των θρυλικών νικών του Μαύρου Αμερικανού Jesse Owens, από τις οποίες έλαβε τέσσερα χρυσά μετάλλια.

Περιέργως, μια από τις νίκες του Όουενς, αυτή της κούρσας των 400 μέτρων, δεν ήταν στο κανονικό του πρόγραμμα. Ο ίδιος και ένας άλλος Μαύρος αθλητής ο Ralph Metcalfe, κλήθηκαν να αντιπροσωπεύσουν την χώρα τους σε αυτό το αγώνισμα εξαιτίας της απουσίας δύο Εβραίων αθλητών, των Marty Glickman και Sam Stroller που συμμετείχαν στο μποϊκοτάζ. Λέγεται μάλιστα ότι ο Glickman θεώρησε την κίνηση αυτή ως μια συνθηκολόγηση προς τον αντί-Σημιτισμό από τον Αμερικανό προπονητή και τον πρόεδρο της Αμερικανικής Ολυμπιακής Επιτροπής, ώστε να μην υποχρεωθεί ο Χίτλερ να παρακολουθήσει τον θρίαμβο δύο Εβραίων αθλητών στην συγκεκριμένη κούρσα.


Οι Αγώνες της Μελβούρνης του 1956 αντιμετώπισαν διάφορα μποϊκοτάζ εξαιτίας πολλαπλών διεθνών κρίσεων

Το 1956, οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες, που έγιναν στην Μελβούρνη τον Δεκέμβριο, καθώς το Νότιο ημισφαίριο έχει τις εποχές ανάποδα από το Βόρειο, ήταν οι πρώτοι που έγιναν εκτός Βορείου Ημισφαιρίου. Επηρεάστηκαν μάλιστα από πολλά μποϊκοτάζ: της Αιγύπτου, του Λιβάνου και του Ιράκ, ως διαμαρτυρία για την εισβολή του Ισραήλ στην Χερσόνησο του Σινά, αλλά και της Ολλανδίας, της Ισπανίας και της Ελβετίας εξαιτίας της απόφασης της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής να μην ακυρώσει την συμμετοχή της Σοβιετικής Ολυμπιακής Ομάδας εξαιτίας της εισβολής της χώρα τους στην Ουγγαρία.

Η εντάσεις που είχαν δημιουργηθεί σχετικά με το θέμα της Σοβιετικής Ένωσης ήταν τόσο έντονες που μετατράπηκαν σε γροθιές σε έναν αγώνα πόλο που έμεινε στην ιστορία ως ο αγώνας “του αίματος και του νερού”. Τέσσερις παίκτες πιάστηκαν στα χέρια στην διάρκεια του παιχνιδιού και χρειάστηκε να αποβληθούν από την πισίνα για “αντιαθλητική συμπεριφορά”. Μέχρι την τέταρτη περίοδο, οι Ούγγροι κέρδιζαν τους Σοβιετικούς με 4-0, όταν ο Ρώσσος αθλητής Valentin Prokopov, έριξε γροθιά στο πρόσωπο στον Ούγγρο Ervin Zador. Εκείνος είπε ότι είδε “4000” άστρα κι ένοιωσε ζεστό αίμα να κυλάει από την μύτη του. Ο αγώνας έληξε πρόωρα με του Ούγγρους να κερδίζουν την νίκη και να φεύγουν από την πισίνα με συνοδεία Αυστραλών αξιωματούχων. Συνέχισαν το σερί τους κερδίζοντας και την Γιουγκοσλαβία την επόμενη μέρα.


Οι αγώνες του Μεξικού έγιναν μετά από ένα μακελειό

Δέκα ημέρες  πριν την έναρξη των αγώνων του 1968 στο Μέξικο Σίτι, η χώρα του Μεξικού συγκλονίστηκε από την Σφαγή του Τλατελόλκο.  Σε αυτήν σκοτώθηκαν δεκάδες φοιτητές οι οποίοι διαμαρτύρονταν ενάντια στην κυβέρνηση ζητώντας να τους αναγνωριστεί το δικαίωμα να διαδηλώνουν, ενώ ταυτόχρονα αιτούνταν την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων και την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους. Πενήντα χρόνια μετά και ο ακριβής αριθμός των θυμάτων εκείνης της ημέρας δεν είναι ακόμα γνωστός, αν και οι ηγέτες των φοιτητών μιλούσαν τότε για 190 θύματα, ενώ ο επίσημος αριθμός ήταν μόνο 26. Ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η σφαγή αυτή έγινε από τον φόβο της κυβέρνησης ότι οι φοιτητικές διαδηλώσεις θα εμπόδιζαν την ομαλή λειτουργία των Ολυμπιακών Αγώνων.

Αν και οι αγώνες άρχισαν κανονικά δέκα μέρες αργότερα, στιγματίστηκαν και από ένα ακόμα σκάνδαλο. Οι Αφροαμερικανοί δρομείς Tommie Smith και John Carlos ανέβηκαν στο βάθρο να παραλάβουν τα μετάλλιά τους ξυπόλητοι, φορώντας μόνο μαύρες κάλτσες για να καταδείξουν την φτώχια της Μαύρης κοινότητας, σηκώνοντας μάλιστα τις γροθιές τους που φορούσαν μαύρα γάντια στον αέρα. Η  Black Power Salute από το βάθρο των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν μια πολύ δυνατή στιγμή που έκανε τον γύρο του κόσμου και τόνισε τα προβλήματα με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον ρατσισμό μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Smith και Carlos αποβλήθηκαν από την Αμερικανική Ολυμπιακή Ομάδα αφού ύψωσαν τις γροθιές τους στο βάθρο των νικητών, έγιναν όμως θρυλικές μορφές της αθλητικής ιστορίας.


Η Σφαγή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου το 1972

Τριάντα έξι χρόνια μετά την διεξαγωγή των αγώνων στο Βερολίνο και την ναζιστική εποχή, η Γερμανία ανέλαβε να τους ξαναφιλοξενήσει, αυτήν τη φορά στο Μόναχο. Επιθυμώντας να αποκαταστήσουν το όνομα της χώρας σε διεθνές επίπεδο, οι διοργανωτές έκαναν ότι μπορούσαν για να κυλήσουν όλα ομαλά και σε ειρηνικό πνεύμα. Παρέλειψαν όμως το πιο ουσιώδες: να λάβουν σοβαρά υπόψιν τους τα πιθανά σενάρια τρομοκρατικών επιθέσεων που είχαν στα χέρια τους οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας, με αποτέλεσμα η ασφάλεια των αθλητών αλλά και των αγώνων γενικότερα να είναι ελλιπής. Παλαιστίνιοι τρομοκράτες εισέβαλαν στο Ολυμπιακό χωριό και απήγαγαν ένα γκρουπ από Ισραηλινούς αθλητές και προπονητές, τους οποίους στην συνέχεια κρατούσαν ομήρους ζητώντας την απελευθέρωση Παλαιστινίων και Γερμανών φυλακισμένων τρομοκρατών. Μετά από μια επίσης κακοργανωμένη επιχείρηση απελευθέρωσης των ομήρων, 11 μέλη της Ισραηλινής ομάδας σκοτώθηκαν τελικά.

Η διοργανωτές των αγώνων έδιναν μεγάλη βαρύτητα στον συμβολισμό τους: Μόλις 27 χρόνια μετά το τέλος του Ολοκαυτώματος, όπου έξι εκατομμύρια Εβραίοι είχαν συστηματικά δολοφονηθεί, Εβραίοι αθλητές επέστρεφαν στην Γερμανία για να αγωνιστούν κάτω από την σημαία του Ισραήλ. Το Ολυμπιακό Πάρκο βρισκόταν μόλις επτά χιλιόμετρα από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου. Όπως είπε ένα μέλος της επιτροπής στην εφημερίδα The Guardian, εκείνη την εποχή, “Είναι πολλά αυτά που προσπαθούμε να θάψουμε επιτέλους και για πάντα με τους Αγώνες του 1972. Επιθυμούμε αυτοί οι αγώνες να είναι γεμάτοι ειρήνη, αθλητικό πνεύμα και τίποτα άλλο.” Τελικά οι Αγώνες σταμάτησαν μετά τους σκοτωμούς αλλά ξεκίνησαν ξανά 24 ώρες αργότερα.


Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Μόσχας το 1980 είχαν τα περισσότερα μποϊκοτάζ στην ιστορία των αγώνων

Οι Ολυμπιακοί αγώνες της Μόσχας το 1980 είχαν δύο σημαντικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα: ήταν η πρώτη φορά που γίνονταν σε κομμουνιστικό κράτος και γνώρισαν πάρα πολλά μποϊκοτάζ, με 65 κράτη να επιλέγουν να μην εμφανιστούν, μεταξύ αυτών και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Το μποϊκοτάζ που ανακοινώθηκε από τον πρόεδρο Jimmy Carter, βασίστηκε στην καταδίκη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν. Ο Carter μάλιστα απείλησε να ανακαλέσει τα διαβατήρια των Αμερικανών αθλητών  που πιθανά να επέλεγαν να αγωνιστούν. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Σοβιετική Ένωση μποϊκοτάρισε τους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες σε αντίποινα.


Στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1994 έγινε η επίθεση στην Nancy Kerrigan

Το 1994, η Nancy Kerrigan και η Tonya Harding βρίσκονταν στο απόγειο της καριέρας τους στο καλλιτεχνικό πατινάζ. Ήταν επίσης και ορκισμένες αντίπαλοι που συχνά ωθούνταν σε αντιπαράθεση από τα μέσα της εποχής και τον υπόλοιπο κόσμο του καλλιτεχνικού πατινάζ. Στην διάρκεια μιας προπόνησής της για τους U.S. Figure Skating Championships του 1994 στο Ντιτρόϊτ, η Kerrigan, μόλις πάτησε το πόδι της εκτός πάγου, δέχτηκε επίθεση με γκλομπ στο αριστερό γόνατο από έναν άνδρα που κατάφερε να ξεφύγει. Μόλις μια εβδομάδα αργότερα, η ταυτότητα του ανθρώπου αυτού αποκαλύφθηκε: Ήταν κάποιος μπράβος που είχε προσληφθεί από τον πρώην σύζυγο της Harding, τον Jeff Gillooly και τον φίλο του Shawn Eckhardt. Σε μια προσπάθεια να διευκολύνουν την Harding ώστε να προκριθεί στους Ολυμπιακούς του 1994, αποφάσισαν να βγάλουν την Kerrigan εκτός ανταγωνισμού. Η Harding ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε τι επρόκειτο να συμβεί, μόνο ότι “κάτι δεν πήγαινε καλά”.

Παρά τον τραυματισμό της, η Kerrigan κατάφερε να προκριθεί στους Ολυμπιακούς και να κερδίσει το Αργυρό μετάλλιο, μόλις δύο μήνες μετά την επίθεση, ενώ η Harding ήρθε όγδοη. Στην συνέχεια η Harding έχασε τον τίτλο της από το εθνικό πρωτάθλημα της χώρας και της απαγορεύτηκε να συμμετάσχει ξανά.


Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Πεκίνου έγιναν μέσα σε κατηγορίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αντί- Ασιατικού ρατσισμού

Ενώ η Κίνα ετοιμαζόταν να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς αγώνες του Πεκίνου, αναφέρθηκε ότι οι Κινέζοι αθλητές πιέστηκαν πέρα από τα όρια του φυσιολογικού ώστε να κερδίσουν περισσότερα μετάλλια από τους Αμερικανούς. Σύμφωνα με μια έκθεση των New York Times, ένας δύτης έχασε τον αμφιβληστροειδή του, ενώ κάποιες αθλήτριες πιέστηκαν να επιστρέψουν στις προπονήσεις αμέσως μετά την γέννηση των παιδιών τους. Επίσης σε πολλούς αθλητές έγινε σαφές ότι αν δεν κέρδιζαν χρυσά μετάλλια στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, όλα τα άλλα αθλητικά τους επιτεύγματα ήταν για τα σκουπίδια.

Τα σκάνδαλα των Ολυμπιακών του Πεκίνου δεν περιορίστηκαν όμως μόνο στην συμπεριφορά της κυβέρνησης απέναντι στους αθλητές. Εργάτες μετανάστες λέγεται ότι δεν αμείφθηκαν με τους σωστούς μισθούς για την δουλειά τους στην κατασκευή των έργων που αφορούσαν του αγώνες, ενώ δεν είχαν τα ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, των ιδίων αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.

Στο μεταξύ, οι ισπανικές ομάδες ανδρών και γυναικών στο μπάσκετ αντιμετώπισαν κυρώσεις γιατί έκαναν μια ρατσιστική κίνηση ενώ πόζαραν για μια διαφήμιση των Αγώνων. Η διαφήμιση καταχωρήθηκε από την Ισπανική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης προκειμένου να ευχηθούν καλή τύχη στην ομάδα τους. Η φωτογραφία τους έδειχνε να ποζάρουν σε ένα πάτωμα γηπέδου διακοσμημένου με έναν κινέζικο δράκο, τραβώντας τα μάτια τους για να τα κάνουν “σχιστά”, κάτι που ισχυρίστηκαν ότι ήταν “φιλική κίνηση” απέναντι στους Κινέζους οικοδεσπότες. Το ίδιο έκαναν αργότερα και οι ομάδες μπάσκετ και τένις γυναικών της χώρας αλλά και η ομάδα ποδοσφαίρου της Αργεντινής. Όλες οι ομάδες ισχυρίστηκαν ότι έγινε σε μια προσπάθεια να δοθεί έμφαση στην φιλία μεταξύ των αθλητών, ο ρατσιστικός τόνος όμως της κίνησης αυτής ήταν δύσκολο να παραβλεφθεί.


Η κολυμβητική ομάδα των Ηνωμένων Πολιτειών έπλασε ένα περίπλοκο ψέμα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο το 2016

Το 2016, ο Ryan Lochte αγωνιζόταν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο. Ως κάτοχος 12 Ολυμπιακών χρυσών μεταλλίων και τιμημένο μέλος της κολυμβητικής ομάδας των ΗΠΑ, ήταν φυσικό να έχει όλα τα βλέμματα στραμμένα επάνω του. Αυτό φυσικά πολλαπλασιάστηκε όταν ο ίδιος και άλλοι τρεις συναθλητές του ισχυρίστηκαν ότι βρέθηκαν κάτω από την απειλή όπλου μετά από μια βραδιά έξω στην Βραζιλία. Σύμφωνα με την αρχική δήλωση του Lochte, οι κολυμβητές έπεσαν θύματα ληστείας από άτομα που φαίνονταν ότι ανήκαν στο αστυνομικό σώμα. Πρόσθεσε μάλιστα ότι “ενώ οι συναθλητές του έπεσαν στο έδαφος όταν αντίκρυσαν το όπλο”, εκείνος αρνήθηκε να υπακούσει. Στην πραγματικότητα αυτό που συνέβη ήταν ότι ο Lochte και οι υπόλοιποι είχαν έρθει αντιμέτωποι με άτομα security όταν βανδάλισαν την τουαλέτα ενός βενζινάδικου.

Το περιστατικό ήταν εξαιρετικά ντροπιαστικό για τον Lochte, κάνοντας ανεπανόρθωτο κακό στην φήμη του, ενώ θα χάσει την ευκαιρία να διαγωνιστεί στους Ολυμπιακούς του Τόκιο καθώς δεν κατάφερε να προκριθεί.


Σκάνδαλο Θάνου – Κεντέρη στους Ολυμπιακούς της Αθήνας, 2004

Στους Ολυμπιακούς της Αθήνας, οι ειδικοί στις κούρσες χρέωναν μετάλλια στην Ελλάδα και οι προηγούμενες επιτυχίες της Κατερίνας Θάνου και του Κωνσταντίνου Κεντέρη αποτελούσαν εγγύηση. Όμως μία ημέρα πριν από την τελετή έναρξης οι αθλητές δεν εμφανίστηκαν στον αιφνιδιαστικό έλεγχο αντιντόπινγκ και το ίδιο βράδυ νοσηλεύτηκαν ισχυριζόμενοι ότι τράκαραν με την μοτοσικλέτα και τραυματίστηκαν. Το κλίμα ήταν βαρύ, το ατύχημα αμφισβητήθηκε, η IAAF τους απέκλεισε από τους αγώνες, ξεκίνησαν προσφυγές και ενστάσεις και εν τέλει, δύο χρόνια αργότερα, οι αθλητές παραδέχτηκαν ότι παραβίασαν τους κανόνες αντιντόπινγκ. Τον Αύγουστο του 2008 η ΔΟΕ τους απέκλεισε από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Πεκίνο με την κατηγορία ότι “με τις πράξεις τους δυσφήμισαν το ολυμπιακό κίνημα”.

@oneofusgr

If you're here, you're one of us!