Επτά χρόνια μετά την έναρξη του προσφυγικού/ μεταναστευτικού, ελάχιστοι είναι οι πρόσφυγες και μετανάστες που ενσωματώνονται στην ελληνική κοινωνία. Το γιατί είναι ένα ζήτημα σύνθετο που δεν έχει μονάχα μία απάντηση. Οι χειρισμοί του κράτους και της Ε.Ε., αλλά και η στάση ενός μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας απέναντι σε αυτόν τον πληθυσμό είναι η μία όψη του νομίσματος. Οι πολιτιστικές διαφορές, η διαφορετική γλώσσα, η θρησκεία, καθώς και η νοοτροπία κάθε πρόσφυγα / μετανάστη είναι επίσης παράγοντες που μπορεί να εμποδίσουν την κοινωνική ένταξη. Για όλους αυτούς τους λόγους, οι αισιόδοξες ιστορίες ενσωμάτωσης, όπως αυτή της Samin Razaghi, πρέπει να φωτίζονται και να βγαίνουν προς τα έξω.
Η 38χρονη Samin είναι επαγγελματίας makeup artist. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Τεχεράνη, στο Ιράν. Από παιδί ήξερε ακριβώς τι ήθελε να κάνει στο μέλλον. Στα 7 της χρόνια ήδη κυνηγούσε συνέχεια τη μαμά της τριγύρω στο σπίτι για να της φτιάξει της μαλλιά. Σταδιακά άρχισε να την ενδιαφέρει και το makeup. Όταν μπήκε στην εφηβεία φίλες και συγγενείς άρχισαν να την εμπιστεύονται και να την φωνάζουν να επιμεληθεί το μακιγιάζ τους σε γάμους και γιορτές. “Έκανα την πρώτη μου νύφη στα 15 μου και έγινα μάρτυρας της ικανοποίησης στο βλέμμα όλων”, λέει. Έτσι άρχισε η καριέρα της στο μακιγιάζ.
Η Samin σπούδασε ιστορία της τέχνης στην σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης. Ήθελε πολύ να λάβει ακαδημαϊκή εκπαίδευση, αλλά δεν ήθελε να συνεχίσει ως απλή makeup artist. Σκοπός της ήταν ειδικευτεί ως τεχνικός μακιγιάζ και special effects στον κινηματογράφο, το θέατρο και την τηλεόραση, αλλά και τη μόδα. Όμως όπως εξηγεί η ίδια, εξαιτίας του hejab, στον ιρανικό κόσμο της μόδας δεν υπάρχει η δυνατότητα για επαγγελματική εξέλιξη. “Όταν τελείωσα το Bachelor μου δεν μπορούσα να συνεχίσω τις σπουδές μου εξαιτίας περιορισμών. Δεν μπορούσα για παράδειγμα να κάνω makeup για άντρες, έτσι έπρεπε να αφήσω το βασικό αντικείμενο πάνω στο οποίο με ενδιέφερε να κάνω μεταπτυχιακό για πολλά χρόνια”. Προτού αποφασίσει να εγκαταλείψει τη χώρα της βιοποριζόταν κατασκευάζοντας τιάρες και fantasy hats. Τελικά ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο makeup στην Ελλάδα και συγκεκριμένα σε ιδιωτική σχολή.
Η γυναίκα στην ιρανική κοινωνία και η διέξοδος στην Ευρώπη
“Θα μπορούσα να γράψω βιβλίο για τις δυσκολίες που ανέχονται οι γυναίκες και τα κορίτσια στο Ιράν. Για το πόσο δύσκολο είναι για αυτές να εξελιχθούν ενώ οι πατεράδες τους, οι αδερφοί τους και οι σύζυγοί τους είναι εκείνοι που παίρνουν την τελική απόφαση για τις ζωές τους. Τα τελευταία χρόνια έχει καλυτερέψει η κατάσταση στις μεγάλες πόλεις, αλλά στα χωριά υπάρχουν ακόμη πατεράδες που σκοτώνουν την ίδια τους την κόρη, αν μάθουν πως έχει δεσμό με ένα αγόρι. Η κοινωνία του Ιράν είναι αμιγώς πατριαρχική. Η κυβέρνηση έχει εκχωρήσει όλα τα δικαιώματα στον άντρα. Μια γυναίκα στο Ιράν δεν μπορεί να έχει στην κατοχή της ούτε το διαβατήριό της και δεν μπορεί να ταξιδέψει στο εξωτερικό χωρίς την έγκριση του άντρα της ή του συζύγου της”.
Η Samin υπήρξε τυχερή και είχε στο πλευρό της τον σύζυγό της, ο οποίος την στήριζε συναισθηματικά, όμως καθώς και οι δύο τους είναι φιλελεύθεροι άνθρωποι, ήταν αδύνατον να συνεχίσουν τις ζωές τους στην πατρίδα τους. Ένας ακόμη σημαντικός λόγος που η Samin αποφάσισε να εγκαταλείψει το Ιράν για μία άλλη χώρα, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον, ήταν ο γιός της που πάσχει από σύνδρομο Άσπεργκερ. Τα πρακτικά, αλλά και τα νομικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν ήταν, όπως αναφέρει, άλυτα. Έτσι, αναζήτησαν την τύχη τους στην Ευρώπη. “Μου λείπει η οικογένειά μου, δεν τους έχω δει για σχεδόν 5 χρόνια. Έχασα τον αδερφό μου ενώ μετανάστευα και σήκωσα πολλά βάρη στους ώμους μου για να μπορέσω να πετύχω τους στόχους μου από την αρχή της διαδρομής μου μέχρι σήμερα”, εξομολογείται.
Η ζωή στην Ελλάδα
Όπως για τους περισσότερους πρόσφυγες/ μετανάστες έτσι και για την Samin και την οικογένειά της η Ελλάδα δεν ήταν η πρώτη τους επιλογή. “Για να είμαι ειλικρινής, πριν τρία χρόνια η Ελλάδα δεν ήταν η πρώτη μου επιλογή, όμως τώρα θέλω να ζήσω εδώ. Μου αρέσει πολύ η Αθήνα και δεν είναι μονάχα τώρα που μένω εδώ, πάντα την λάτρευα. Όταν σπούδαζα ιστορία της τέχνης αγάπησα την Ελλάδα, τον πολιτισμό και την κουλτούρα, τα νιώθω σα δικά μου. Οι άνθρωποι είναι ευγενικοί και συνήθως με περνούν για Ελληνίδα. Τα αγαπημένα μου πράγματα από τη ζωή στην Ελλάδα όμως είναι ο καιρός και η απίστευτη ποικιλία στο φαγητό”.
Η Samin δεν έχει αντιμετωπίσει ιδιαίτερα προβλήματα από τότε που αποφάσισε να μείνει μόνιμα στην Ελλάδα. Τα περισσότερα θέματα προκύπτουν εξαιτίας της διαφορετικής γλώσσας και κουλτούρας, αναφέρει, αλλά προσπαθεί να παραμένει αισιόδοξη ακόμη και όταν δυσκολεύεται παραπάνω ως μετανάστρια να κάνει κάτι τόσο απλό, όπως το να βγάλει ένα δίπλωμα οδήγησης. “Το αποδέχομαι και ακολουθώ τους κανόνες που οφείλω να ακολουθήσω ως μετανάστρια σε μία ξένη χώρα. Αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου ως κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας και έτσι θέλω να έχω θετική προδιάθεση για τους άλλους.
Νιώθω ασφαλής και άνετα γνωρίζοντας ότι οι νόμοι αυτής της χώρας θα με στηρίξουν ως άνθρωπο και πως το γεγονός ότι είμαι γυναίκα δεν σημαίνει ότι δεν θα ισχύουν αυτοί οι νόμοι για μένα. Δεν νιώθω να είμαι “το αδύναμο φύλο” και ούτε ότι πρέπει να με συντηρεί ο σύζυγός μου. Φυσικά ήμουν μία ανεξάρτητη γυναίκα και στο Ιράν, όμως η κυβέρνηση δεν σε στηρίζει με κανέναν τρόπο και οι άνδρες είναι οι κερδισμένοι κάθε κοινωνικής διεκδίκησης”.
Η καριέρα στην Αθήνα – Δυσκολίες και αναγνώριση
Στο επαγγελματικό της account στο Instagram, η Samin κάνει κολάζ βάζοντας το λογότυπο της Vogue πάνω από τις φωτογραφίες και τα βίντεο των μοντέλων της. Το όνειρό της είναι να συνεργαστεί με το θρυλικό περιοδικό. Μέχρι να το καταφέρει, δουλεύει παράλληλα με τη δουλειά της ως makeup artist, σαν μεταφράστρια φαρσί για τον οργανισμό JRS στην Ελλάδα, που στηρίζει τους πρόσφυγες και τα δικαιώματά τους, ενώ προσφέρει δωρεάν τις υπηρεσίες ως καθηγήτρια Μακιγιάζ στο Athens Birthday Project.
“Αυτή τη στιγμή γνωρίζω με ακρίβεια ότι είμαι πιο κοντά από ποτέ στο να πετύχω τους στόχους μου, να μπορέσω να δώσω υπόσταση στα όνειρά μου και να ξεκινήσω να δουλεύω με όλο και περισσότερα επαγγελματίες μοντέλα. Όταν ξεκίνησα να δουλεύω είχα ένα έναν και μοναδικό στόχο, να δουλεύω με γυναίκες από το Ιράν και το Αφγανιστάν που τους ενδιαφέρει μια καριέρα στο μόντελινγκ, έτσι ώστε να μπορώ να αναδείξω ακόμη περισσότερο την ομορφιά τους. Έλεγα σε φίλους και γνωστούς και όποιον ήξερα που μπορεί να βρει μοντέλα να με βοηθήσει. Επιστράτευσα ακόμη και έναν Ιρανό φωτογράφο να με βοηθήσει χωρίς αμοιβή, βάζοντας την τελευταία πινελιά.
Όλες οι γυναίκες αυτές ζουν στην Ελλάδα, με στηρίζουν πολύ συναισθηματικά, ωστόσο οι οικονομικές ευθύνες που έχει η δουλειά μου την κάνουν πιο δύσκολη. Έτσι, ενώ στην αρχή δούλευα αποκλειστικά με αυτά τα κορίτσια, είδα πως τα πράγματα δεν αποδίδουν και επίσης δεν είχα καμία υποστήριξη, από κανέναν οργανισμό. Κανείς δεν μας έδωσε ορατότητα έτσι ώστε να μπορέσουμε να πετύχουμε τους στόχους μας. Δεν μας έβλεπε κανείς! Έτσι, ξόδεψα όλες τις οικονομίες μου για να δουλέψω με επαγγελματίες μοντέλα και φωτογράφους, για να αποκτήσω αναγνώριση. Ανέκαθεν ο στόχος μου ήταν να είμαι οικονομικά ανεξάρτητη, να έχω το εισόδημά μου, αλλά και να πληρώνω τους ανθρώπους που με βοηθούν. Ακόμα βέβαια προσπαθούμε. Φυσικά εξακολουθώ να μακιγιάρω της συμπατριώτισσές μου και γυναίκες από το Αφγανιστάν. Είναι πολύ χαρούμενες που συνεργάζονται μαζί μου γιατί νιώθουν πιο όμορφες και αισθάνονται να πλησιάζουν στον στόχο τους να γίνουν μοντέλα, όμως δεν ξέρω έως πότε μπορώ να συνεχίσω να το κάνω δωρεάν”.
Ο εθελοντισμός και τα όνειρα για το μέλλον
Το “Athens Birthday Project” είναι το όραμα τριών νέων ανθρώπων από το Ιράν, την Γερμανία και την Ελλάδα, του Iman Ram, της Tessa Alevizopoulou και του Φοίβου Κολοβού. Στόχος του οργανισμού είναι η βοήθεια προσφύγων και ηλικιωμένων. Η αρχική ιδέα, στηρίχθηκε στη διοργάνωση πάρτι γενεθλίων για όσους δεν μπορούν να τα γιορτάσουν, είτε λόγω οικονομικής δυσχέρειας, είτε κοινωνικής κατάστασης ή κοινωνικής απομόνωσης.
Η ίδια η Samin προσέγγισε την ομάδα για να προσφέρει τις υπηρεσίες της δωρεάν. Έμαθε για το Athens Birthday Project μέσα από τη σειρά podcast Radio Younan που διατηρεί ο οργανισμός. Πλέον η Samin παραδίδει τακτικά, χωρίς αμοιβή, σεμινάρια μακιγιάζ για γυναίκες πρόσφυγες που περιλαμβάνουν θεωρία χρωμάτων, φροντίδα δέρματος και βασικές τεχνικές μακιγιάζ για γυναίκες. Δυστυχώς ο δεύτερος κύκλος σεμιναρίων έχει αναβληθεί λόγω κορωνοϊού, κάτι που στεναχωρεί τη Samin καθώς οι γυναίκες αυτές την υποδέχτηκαν με τις αγκαλιές τους ανοιχτές, αλλά και η συνεργασία της με την ομάδα του Athens Birthday Project υπήρξε άψογη.
Στο δρόμο για την εκπλήρωση των στόχων της, η Samin έχει κάνει σημαντικές συνεργασίες με δημιουργικούς ανθρώπους από το χώρο της μόδας, καθώς και σχεδιαστές. “Έχω συνεργαστεί με τη σχεδιάστρια Μόδας Maria Bartzoka, την οποία αποκαλώ πλέον και φίλη μου, αλλά και με την παρουσιάστρια και influencer Άννα Ζιρδέλη και το νυφικό brand Bridal Loft Athens. Το όνειρό μου είναι να κάνω τη δική μου εταιρεία αφού αποκτήσω ακόμη κάποια χρόνια εμπειρίας, το Samraz Studio. Θέλω πολύ να αναγνωριστώ ως make-up artist και να δουλέψω με μεγάλα περιοδικά όπως η Vogue, καθώς και και να μπορώ να στηρίζω οικονομικά το να παρακολουθώ όσα περισσότερα workshops γίνεται”.