Σαν old millenials, είμαστε η τελευταία γενιά που μεγάλωσε με μια σχετική αθωότητα. Τα smartphones ήρθαν στην ζωή μας μετά την ενηλικίωση, η άνοδος των social media επίσης, και το Netflix μαζί με την καθήλωση στο καναπέ a la binge-watching ακόμα αργότερα. Αυτό το “χρονοδιάγραμμα” ισχύει για ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού. Υπάρχει κάτι ωστόσοτο οποίο δεν μοιραζόμαστε με τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο εδώ στην Ελλάδα, τουλάχιστον στο ίδιο επίπεδο.
Μιλάμε για τα dating apps και την κουλτούρα που τα συνοδεύει. Η αλήθεια είναι ότι ενώ το Tinder, το Grindr και το Badoo έχουν κάνει την είσοδό τους στην ελληνική αγορά εδώ και αρκετά χρόνια, λίγοι ήταν αυτοί που τα επέλεγαν για να βρουν ταίρι, ή έστω σεξουαλικό παρτενέρ για ένα βράδυ. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα της online security εταιρείας Kaspersky, που διενεργήθηκε στις αρχές του 2020, μόλις 10% των Ελλήνων χρησιμοποιούσαν κάποια dating εφαρμογή. Οι λόγοι πολλοί. Θες γιατί το να γνωρίζεις κάποιο επίδοξο αμόρε σε ένα μπαρ είναι εξαιρετικά εύκολο βάσει της κουλτούρας μας; Θες γιατί είμαστε πιο εξωστρεφείς σαν λαός; Θες γιατί είμαστε από την άλλη πουριτανοί και το Tinder μας ακούγεται “βρώμικο”; Όποια και να είναι η περίπτωση, μέχρι πριν λίγο καιρό, τα dating apps ήταν λέξη ταμπού στην Ελλάδα, τουλάχιστον για τους κατοίκους αστικών περιοχών. Αν είχες, και αυτή ήταν η βασική οδός για το dating life σου, σήμαινε πως κάτι δε κάνεις καλά.
Καλά ως εδώ. Μετά ήρθε η πανδημία, και όλα άλλαξαν, συμπεριλαμβανομένης της κουλτούρας του dating. Η αλήθεια είναι πως δεν έχουμε άλλα πιο πρόσφατα στοιχεία σχετικά με την ελληνική πραγματικότητα και το Tinder. Όλα όμως δείχνουν πως έπειτα από δυο καραντίνες μέσα σε δυο χρόνια, με την τελευταία να διαρκεί σχεδόν 7 μήνες, πολύς κόσμος στράφηκε στις ραντεβουδο-εφαρμογές. Αν το παγκόσμιο δείγμα έχει κάτι να προσφέρει, τόσο σύμφωνα με στατιστική του Tinder όσο και με ανάλογη του Bumble, τα δυο τελευταία χρόνια τo engagement και στις δυο εφαρμογές έχει ανέβει κατακόρυφα.
Με όλα αυτά κατά νου, μια νέα έρευνα έρχεται να ταράξει τα νερά του online dating, και τις οποίας τα αποτελέσματα, ας πούμε ότι φλερτάρουν με το slut-shaming. H μελέτη, που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Arizona, με επικεφαλής τον Kun Yan, και η οποία δημοσιεύτηκε τον Γενάρη του 2022, είχε ως βασικό στόχο να κατανοήσει με ποιο τρόπο αλληλεπιδρούν οι χρήστες σύμφωνα με τις φωτογραφίες που επιλέγει ο καθένας για το προφίλ του. Κοινώς, τι συμπέρασμα βγάζω για κάποιον, ανάλογα με τις φωτογραφίες του.
Στην έρευνα συμμετείχαν 262 φοιτητές, όλοι τους ετεροφυλόφιλοι (γιατί;;;), η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων κατέληξε στα εξής δυο συμπεράσματα. Πρώτον, οι συμμετέχοντες “βαθμολόγησαν” τα άτομα με σέξυ φωτογραφίες στο προφίλ τους (περιγραφή στην έρευνα: σέξυ πόζες, ημίγυμν@, με εσώρουχα κλπ), ως λιγότερο συμπαθείς και με λιγότερες δεξιότητες, σε σχέση με αυτούς που είχαν πιο ‘συντηρητικές’ φωτογραφίες. Δεύτερον, θεώρησαν πως οι χρήστες στην πρώτη κατηγορία έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες να ψάχνουν για σοβαρή σχέση.
Θα χαρακτηρίζαμε το αποτέλεσμα αυτής της έρευνας με δύο τρόπους. Από τη μια είναι λυπηρό. Γιατί εμμέσως πλην σαφώς γίνεται ένα υποσυνείδητο slut shaming. Κοινώς, αυτή η γυναίκα ή αυτός ο άντρας (μιλάμε με αυτούς τους όρους μόνο γιατί η έρευνα διενεργήθηκε αποκλειστικά με cis-gender straight άτομα σαν δείγμα) δεν έχει αξία (ή δεν έχει την ίδια αξία), απλά και μόνο γιατί προωθεί την σεξουαλικότητά του. Παράλληλα, αν είχε δοθεί στους συμμετέχοντες το πλαίσιο, θέλουμε να πιστεύουμε πως τα αποτελέσματα δεν θα ήταν τα ίδια, ειδικά αν αναλογιστούμε το νεαρό της ηλικίας τους.
Από την άλλη, δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε πως κι εμείς, όταν βλέπουμε ένα προφίλ όπου η πλειοψηφία των φωτογραφιών είναι τολμηρές και κάνουν φόκους στην εμφάνιση, σκεφτόμαστε αυθόρμητα το ίδιο. Και μπορεί να το έχουμε πει κιόλας. Παράδειγμα, ‘αυτός έχει μόνο φωτογραφίες με τους 6 κοιλιακούς του, άρα θα κάνει όλη την ώρα γυμναστική, άρα δεν ασχολείται με τίποτα άλλο’ ή ‘θα μου στείλει αμέσως dick pick’ (βασισμένο σε αληθινά γεγονότα). Συμπέρασμα; Ανεπαρκείς δεξιότητες όπως είπαν και οι συμμετέχοντες. Μπορεί αυτό να ισχύει, μπορεί και όχι. Συνήθως ωστόσο, αν μιλήσουμε βιωματικά έχει μια βάση σαν συλλογισμός.
Αυτό όταν μιλάμε για άντρες. Για τις γυναίκες η υπόθεση είναι κάπως διαφορετική. Μια γυναίκα έχει μάθει πως μπορεί να είναι πολλά πράγματα, έξυπνη, εργατική, φιλότιμη, καλή φίλη, δυναμική, επιτυχημένη, τίποτα όμως δεν έχει σημασία από αυτά, αν δεν είναι στερεοτυπικά όμορφη και κατ’ επέκταση σέξυ. Παρά τα βήματα που έχουμε κάνει σε ό,τι αφορά την εξάλειψη του σεξισμού και των καταλοίπων του, ειδικά ως προς τις νεότερες γενιές, η ιδέα πως το να είσαι όμορφη, το να είσαι ελκυστική, το να είσαι σέξυ σου προσθέτει αξία, δεν έχει ακόμα ξεφτίσει.
Παρ’ ότι μπορεί να έχουμε όλα αυτά στο πίσω μέρος του μυαλού μας, δεδομένου ότι έχουμε προσπαθήσει να αποδιώξουμε τον σεξισμό από την ροή της σκέψης μας, δεν μπορούμε να πούμε ψέματα. Ακόμα και όταν βλέπουμε το προφίλ μιας γυναίκας, με μια τέτοια υπερσεξουαλικοποιημένη εικόνα, η πρώτη, αυθόρμητη αντίδραση δεν διαφέρει πολύ από αυτή των συμμετέχοντων της έρευνας. Η αλήθεια ωστόσο μάλλον κρύβεται στις δεύτερες ή και στις τρίτες σκέψεις.
Δεύτερη σκέψη. Ναι μπορεί αυτός ο άνθρωπος να ασχολείται μόνο με την εμφάνισή του. Ναι μπορεί να μην θέλει μια σοβαρή σχέση. Γιατί αυτό τον κάνει λιγότερο συμπαθή;
Τρίτη σκέψη. Η εικόνα κάποιου σε οποιοδήποτε social media, συμπεριλαμβανομένων των dating apps, σπάνια είναι 100% αντιπροσωπευτική του ανθρώπου που υπάρχει πίσω από το προφίλ. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα, σε κάποιες άλλες λιγότερο, αλλά αν το καλοσκεφτούμε, εν έτει 2022, όλοι έχουμε γίνει πολύ καλοί curators του εαυτού μας εκεί έξω. Τι είναι αυτό που τελικά δείχνει ο καθένας; Αυτό που πιστεύει πως θα τον κάνει αρεστό. Άλλωστε η ανάγκη για αποδοχή δεν περιορίζεται μόνο στην αληθινή ζωή. Αντιθέτως, τα social media είναι μια μηχανή διαρκούς αποδοχής, από τότε που ο Zuckerberg επινόησε το like. Επομένως, αυτό που δείχνει κάποιος στο προφίλ του, είναι αυτό που πιστεύει πως θα είναι αρεστό, και προκύπτει από τις δικές του προσλαμβάνουσες. Επουδενί όμως δεν μπορεί να αποτελέσει ένα απόλυτα αντιπροσωπευτικό δείγμα του ποιος είναι στ’ αλήθεια.
Το δικό μας συμπέρασμα; Εν έτει 2022, η δεύτερες, τρίτες και τέταρτες σκέψεις είναι πολύ πιο χρήσιμες από τις πρώτες, αυτές που γαλούχησε μια κοινωνία γεμάτη σεξιστικά και πατριαρχικά κατάλοιπα.
Και για να απαντήσουμε στην ερώτηση που θέσαμε στον τίτλο, όσο σέξυ γουστάρεις.