Γράφει η Ρούλα Βαθίστα
Το κίνημα #metoo έκανε την εμφάνιση του στη χώρα μας τον Ιανουάριο του 2021 μετά την καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου για σεξουαλική κακοποίηση από τον Αριστείδη Αδαμόπουλο, παράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας. Η καταγγελία αυτή λειτούργησε σαν ασκός του Αιόλου, με το ελληνικό θέατρο να “παίρνει σειρά” και να δέχεται πολλαπλά πλήγματα σε μορφή αποκαλύψεων για βιασμούς, κακοποιήσεις, εργασιακό bullying και παιδεραστία. Σε ραγδαία γρήγορους ρυθμούς, το #metoo έδωσε την κατάλληλη πλατφόρμα σε άτομα που έχουν υποστεί σωματική και ψυχική κακοποίηση στο παρελθόν να μιλήσουν, και παρείχε μία αίσθηση συλλογικότητας και εξέλιξης που φάνηκε εξαιρετικά ελπιδοφόρα σε όλους μας.
View this post on Instagram
Όλα καλά μέχρι εδώ.
Ωστόσο, τι γίνεται με τα πρόσωπα που αντί να επιλέξουν να σταθούν δίπλα στα θύματα κράτησαν μια ουδέτερη, κατά τη δική τους άποψη, στάση;
Τέτοιες περιπτώσεις συναντήσαμε αρκετά στην ελληνική showbiz τους τελευταίους μήνες, και αξίζει να τις εξετάσουμε λίγο πιο βαθιά. Κατά τη διάρκεια όλων των παραπάνω εξελίξεων, ακούσαμε αρκετές δηλώσεις που δεν καταδίκασαν τις παραβατικές και παράνομες συμπεριφορές των θυτών με κάποιον ευθύ τρόπο. Οι δηλώσεις αυτές, που δυστυχώς προήλθαν από γυναίκες, μπορούν να χωριστούν, σε μέσες άκρες, σε δύο περιπτώσεις: Σε εκείνες που ισχυρίζονται ότι δεν τους έχει τύχει κανένα αντίστοιχο περιστατικό, γιατί ήταν πάντα σωστές και δεν το προκάλεσαν και δεύτερον, σε εκείνες που τάσσονται με το μέρος του θύτη, λόγω του κύρους και της επαγγελματικής του αξιοπιστίας.
Και τα δύο παραπάνω σενάρια σχετίζονται με το φαινόμενο Pick me, όπου οι γυναίκες προσπαθούν να διαφοροποιήσουν τον εαυτό τους από την κατάσταση, είτε αφήνοντας να εννοηθεί πως εκείνες είναι πιο ξεχωριστές από τα θύματα και δεν θα άφησαν ποτέ κάποιον να τους φερθεί άσχημα, είτε υπερασπίζοντας τον ένοχο (πηγαίνοντας έτσι κόντρα στο κλίμα της εποχής).
Τι είναι το Pick Μe;
Το φαινόμενο Pick Μe (που με μια ελεύθερη μετάφραση στα ελληνικά θα ειπωθεί ως Διάλεξε Εμένα), αφορά συνήθως μία γυναικεία συμπεριφορά κατά την οποία κάποια κοπέλα προσπαθεί να “ξεχωρίσει από τη μάζα”, όπως θεωρεί, παρουσιάζοντας τον εαυτό της σαν κάτι διαφορετικό/καλύτερο. Σαν λογική εξακολουθεί να είναι πολύ συχνή και εμφανίζεται μπροστά μας σε ποικίλες μορφές της pop κουλτούρας, είτε μέσω memes είτε με φράσεις όπως “I’m not like other girls”
Στην Ελλάδα το είδαμε ξανά και ξανά σε συνεντεύξεις στην τηλεόραση και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου έμοιαζε σαν έναν συνεχή αγώνα απόδειξης ότι μια γυναίκα διαφέρει, υποβαθμίζοντας τις υπόλοιπες. Ότι δεν έχει τις “τυπικές, γυναικείες απόψεις και συνήθειες” και ότι “δεν είναι σαν τις άλλες”, δίνοντάς μας να καταλάβουμε πόσο τεράστιο είναι το πρόβλημα του εσωτερικευμένου μισογυνισμού. Οι Pick Μe γυναίκες έχουν ενστερνιστεί ακούσια ή και εκούσια τα σεξιστικά στερεότυπα και θεωρούν ότι αξίζουν περισσότερο, επειδή διαφέρουν από αυτά, ενώ όλες οι υπόλοιπες όχι.
Συγκεκριμένα, παραδείγματα δηλώσεων γύρω από το #metoo που παραπέμπουν στο φαινόμενο είναι της Λίλιαν Αρχοντή, που δήλωσε στο περιοδικό Λοιπόν πως: “[…] Κατηγορώντας αυτούς τους ανθρώπους, δεν αμφισβητείται ούτε το ταλέντο, ούτε η πορεία τους… Τάσσομαι υπέρ τους. Αυτούς τους ανθρώπους τους έχω στο βιογραφικό μου και καμαρώνω γι’ αυτούς […]” και της Ισαβέλλας Δάρα, η οποία δήλωσε στην εφημερίδα On Time, “Δεν μου έχει συμβεί γιατί δεν έχω δώσει χώρο ποτέ. Πώς να έρθει ο άλλος αν δεν έχει βρει χώρο να έρθει κοντά σου; Είναι ξεκάθαρα τα πράγματα. Αυτά τα πράγματα συμβαίνουν σε όλους τους χώρους. Όμως, για να γίνει κάτι, πρέπει να θέλουν και οι δυο. Αν δεν δώσει χώρο κάποιος από τους δύο, δεν μπορεί ο άλλος να πλησιάσει, δεν θα βρει τρύπα”.
Καταρχάς, δεν θα έπρεπε να συμβεί σε εσένα κάτι τόσο άσχημο για να του δώσεις σημασία και να ταθείς υπέρ των επιζώντων. Είναι βασικοί κανόνες ανθρωπιάς αυτοί. Κατά δεύτερον, σε μία κοινωνία που έχει ήδη μεριμνήσει ώστε να βρισκόμαστε σε μόνιμο ανταγωνισμό, πετυχαίνουμε πολλά περισσότερα όταν τελικά αποφασίζουμε να στηρίξουμε η μία την άλλη.
