Τόσες μέρες απέφευγα δυο βίντεο. Το 6χρονο παιδάκι που έλεγε πως δεν το αγαπάει κανείς και λίγο μετά οι γονείς του το σκότωσαν και το βίντεο από το Κερατσίνι οπού η πόρτα τραυμάτισε θανάσιμα την οχτάχρονη Όλγα.

Σήμερα χρειάστηκε να αποφύγω και την είδηση με το κοριτσάκι ενάμιση έτους, που το εγκατέλειψαν στο κέντρο της Αθήνας, καλοντυμένο και καθαρό για λογούς που κανείς δεν ξέρει.

Η ζωή μου τελευταία έχει γίνει μια σειρά από αποφυγές. Όχι βίντεο για παιδιά, όχι για τραυματισμούς, όχι για εγκαταλείψεις, όχι για ξυλοδαρμούς, όχι δολοφονίες, όχι γυναικοκτονίες, παιδοκτονίες, κακοποιήσεις. Μάλλον προσπαθώ να με σώσω από κάτι που μπορεί να βγει από την οθόνη και να μου μεταφέρει τη δυστυχία του.

Ο κατάλογος τραυματικών θεαμάτων και ειδήσεων έχω παρατηρήσει πως μεγαλώνει και με τα χρόνια, απλά δεν αντέχεις γιατί είναι σαν να νιώθεις πια γυμνωμένα τα καλώδια των τραυματισμένων σου συνάψεων. Δεν μπορώ να σκεφτώ ηρωικότερη εξήγηση αλλά ίσως μόνο μια, πιο μικροπρεπή: δε θες και να σου χαλάει η διάθεση.

Και επειδή δεν αντέχεις εξ αποστάσεως το δράμα, τη φρίκη, τον πόνο, όταν βρίσκεσαι μπροστά στο τραγικό συμβάν, δεν θες να μπερδεύεσαι. Λογικό και συνάμα απαίσιο.

Καθιστούμε τους εαυτούς μας ακατάλληλους για οποιαδήποτε σύγχυση, η τεχνολογία μας δίνει σε μεγάλο βαθμό αυτή την αριστοκρατική δυνατότητα. Παλιότερα ήσουν αναγκασμένος και να κάτσεις να δεις και να πας να βοηθήσεις όμως όλα αυτά μάλλον πια μας τέλειωσαν αν και πάντα υπήρχαν. Στο παραμύθι, Το Κοριτσάκι Με Τα σπίρτα, το κοριτσάκι,ξεψύχησε από το κρύο ενώ από μπροστά του περνούσαν αδιάφοροι περαστικοί.

Πριν από δεκαετίες, διάβασα αυτή την ατάκα του Bret Easton Ellis, που δεν μπορούσα τότε, να καταλάβω, είναι όμως σαν να μπήκε σε ένα τούνελ και σαν να βγήκε πάλι στο μυαλό μου.

“Οι άνθρωποι δεν θέλουν να ανακατεύονται”.

Ο αγαπημένος μου συγγραφέας το έγραφε για το Λος Άνζτελες της δεκαετίας του ’80, το ίδιο όμως τελικά ισχύει δεκαετίες αργότερα και για το Κερατσίνι.

Δεν το πολυσυζητάμε αλλά είναι σαν προδιάθεση. Όλοι κουβαλάμε μέσα μας, τη δυνατότητα να είμαστε αδιάφοροι περαστικοί, σκληροί παρατηρητές που δεν χαλάνε τη ζαχαρένια τους, εργάτες που δεν είναι ούτε προνομιούχοι, ούτε μορφωμένοι, ούτε ασφαλείς για να αναλαμβάνουν και ευθύνες.

Όλα τα προηγούμενα, δεν δίνουν δικαιολογία στους εργαζόμενους στο Κερατσίνι για να συμπεριφερθούν απάνθρωπα αλλά δίνουν σε εμάς τους υπολοίπους ένα τρόπο να χωνέψουμε τις αποτρόπαιες  εικόνες της δικής τους συμπεριφοράς. Ας δούμε την πλευρά τους, όχι για να τους υποστηρίξουμε αλλά για να καταλάβουμε γενικώς τι συμβαίνει, γιατί παρα είναι εύκολο να  κάνουμε τους ήρωες από τον καναπέ.

Θα φοβήθηκε ο θυρωρός που έκλεισε την πόρτα. Δεν θα ήξερε τι να κάνει ο οδηγός που προσπέρασε το πεσμένο σώμα  του παιδιού. Θα τρομοκρατήθηκαν οι υπάλληλοι που έχουν μάθει να είναι υπάκουοι. Τους είπαν να φύγουν γιατί ένα κοριτσάκι είχε πιαστεί και μάλλον πίστεψαν  πως όπως συνήθως κάποιος υπεύθυνος είχε επιληφθεί καθώς στην καθημερινότητα  ενός εργάτη, ενός υπαλληλίσκου, πάντα κάποιος ανώτερος αναλαμβάνει τα σοβαρά.

Ας αφήσουμε όμως τους εργάτες.

Το να φεύγεις, είναι μια ασφαλής επιλογή. Του φευγάτου η μάνα δεν έκλαψε ποτέ, είναι τραγική  λαϊκή έκφραση που εξηγεί απολύτως όσα είδαμε.

Μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα ευγενικό ή ευαίσθητο να την κοπανάς όταν υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα, είναι όμως κραταιά αντίληψη. Η στρεβλή αλλά κοινά αποδεκτή επιλογή το 2021.

Ας το παραδεχτούμε. Η αδιαφορία ως στάση είναι κάτι που αναπτύσσεις σιγά σιγά γιατί η καθημερινότητα σε κάνει λιγόψυχο ή συμφωνεί με  την αναισθησία με την οποία  γεννήθηκες ή  τελικά είναι ο μονός δρόμος που μπορείς να ακολουθήσεις γιατί κανείς δε σε έμαθε τίποτα διαφορετικό. Λυπάμαι που το συνειδητοποιώ αλλά εκπαιδευόμαστε από μικροί να μην ανακατευόμαστε, το διαδίδουμε ενώ μπερδεμένα μηνύματα μη-εμπλοκής μας κατακλύζουν. Αν κάποιος σε ληστέψει δώσε του τα λεφτά και φύγε, αν μπει στο σπίτι σου κάνε τον κοιμισμένο.

Ψυχές που έχουν εκπαιδευτεί να σώζουν πρωτίστως τους εαυτούς τους, δεν έχουν κανένα περίσσευμα. Μπορεί το να δίνεις τα λεφτά σου και να φεύγεις αν προσπαθήσουν να σε κλέψουν να μην συγκρίνεται με το περνάς δίπλα από ένα τραυματισμένο παιδί χωρίς να σταματάς, αλλά αρχίζω να πιστεύω πως από τον υπερβολικό φόβο, φτάσαμε σε αυτή την έκπτωση αξίων.

Πιστεύουμε πως είμαστε μωρά, μόνο αδύναμοι, μόνο θύματα, πιο θύματα και από τα θύματα. Πως δεν μπορούμε να σώσουμε έναν τραυματισμένο αν δεν είμαστε αστυνομικοί, γιατροί, επείγοντα νοσοκομείου, χειρουργείο ολόκληρο. Η μόνιμη εντύπωση πως μόνο κάτι μεγαλύτερο από εσένα, με καλύτερες γνώσεις, ειδικότητα αλλά και δικαιοδοσία μπορεί να εμπλακεί είναι ένα σύστημα καλά εγκατεστημένο μέσα μας. Ένας κώδικας που σε κάνει να είσαι και να παραμείνεις ανθρωπάκι που δεν σηκώνει κεφάλι με τίποτα, ένας loser φευγάτος.

Μη μιλάμε όμως μόνο για τους άλλους

Αναρωτήσου τώρα  από μέσα σου, τώρα που με διαβάζεις. Αναρωτήσου χωρίς να ξέρει κανείς πως αναρωτιέσα : Εσύ τι θα έκανες  αν έβλεπες πεσμένο ένα παιδάκι  Ρομά που, όχι πάντα αλλά σε πολλές περιπτώσεις, ενδέχεται να είναι παιδί του δρόμου;

Θα είχες το κουράγιο να πλησιάσεις ένα διαλυμένο σώμα;

Να ελέγξεις αν έχει παλμό, αν αναπνέει; Να του μιλήσεις για να δεις αν θα απαντήσει;

Ξέρεις τι να κάνεις σε τέτοιες περιπτώσεις ;

Και να μην ξέρεις όμως ή να μην αντέχεις ή να φοβάσαι, η ανθρώπινη συμπεριφορά, ο τρόπος να συμπεριφέρεσαι κοινωνικά  πριν ακόμη φτάσεις στους κάλους τρόπους, λέει πως δεν αφήνεις ποτέ μόνο του κάποιον που έχει ανάγκη. Μπορεί να μην είναι ασφαλές να τον μετακινήσεις αν είναι τραυματισμένος αλλά δεν τον εγκαταλείπεις μέχρι να έρθει ασθενοφόρο, μέχρι να φτάσει βοήθεια, παίρνεις τηλέφωνο και στέκεσαι δίπλα του, του κρατάς το χέρι, είναι τόσο απλό να κάνεις το αξιοπρεπές, να μην έχεις βαρος στη συνείδηση σου και ίσως και να σώσεις κάποιον. Είναι πολύ απλά ζήτημα αγωγής από το σπίτι. Πρόκειται για θεμελιώδη εντολή πάνω στην οποία χτίζεται η υπόλοιπη προσωπικότητα, μια εντολή ξεκάθαρη.

Δεν εγκαταλείπεις ποτέ έναν άγνωστο, δεν απομακρύνεσαι, δεν του κλωτσάς το πόδι, ακόμη και να δείχνει άψυχος, δεν εγκαταλείπεις ούτε κάποιον που μόλις ξεψύχησε αν δεν κινδυνεύεις. Δεν είναι κατσαρίδα ένας τραυματισμένος άνθρωπος και δεν θα γλιτώσεις από το να βρεις τον μπελά σου έτσι.

Είναι θύματα όλοι αυτοί οι δακτυλοδεικτούμενοι εργαζόμενοι του εργοστασίου στο Κερατσίνι, θύματα μιας απανθρωπιάς κουτής και αντίθετης ως προς την ίδια την επιβίωση: Δεν μπλέκονται για να μην βρουν το μπελά τους, αυτή είναι μια λογική πολύ περιθωριακή που δεν ξεριζώνεται. Ας μείνει όμως τουλάχιστον στο μυαλό μερικών το ότι ισχύει το αντίθετο.  Θα τον  βρεις το μπελά σου,  αν δεν ενδιαφερθείς και την αδιαφορία σου δεν θα μπορέσεις να την κρύψεις. Τόσες κάμερες. Κάποια θα σε καταγράψει.

 

 

@oneofusgr

If you're here, you're one of us!