Δεν θα ξεχάσω ποτέ την αλαζονεία με την οποία είπε ο γιατρός μου στη μητέρα μου “Έλα μωρέ, απλά γκρινιάζει τώρα η Φιλίππα, σιγά μην πονάει”, όταν είχα διπλωθεί στα δύο από τον πόνο, έπειτα από υποτροπή που παρουσίασε το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζα, λίγες ώρες αφότου είχα βγει από το χειρουργείο. Όταν εν τέλει εισήχθη ξανά στο νοσοκομείο, καθώς είχα πραγματικά πρόβλημα και δεν “γκρίνιαζα”, είπε κάτι δραματικό σαν, “θα σκίσω τα πτυχία μου”, καθώς δεν περίμενε ότι αυτό που προσπαθούσαμε να διορθώσουμε, ο οργανισμός μου είχε αποφασίσει να το χαλάσει ξανά σε ακραία σύντομο χρονικό διάστημα.

Fast forward χρόνια μετά, νοσηλεύομαι μετά το τελευταίο και λυτρωτικό χειρουργείο που έβαλε τέλος στην ταλαιπωρία μου. Φοράω καθετήρα για πρακτικούς λόγους και κάποια στιγμή αρχίζω να νιώθω απίστευτη δυσφορία, η οποία πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε αφόρητο πόνο. Ο γιατρός που είχε εκείνη τη στιγμή εφημερία, παρόλο που οι φίλες μου που είχαν έρθει να με επισκεφτούν του φώναζαν να έρθει στο δωμάτιο γιατί κάτι δεν πηγαίνει καλά, αρνούνταν να βιαστεί, γιατί, μαντέψτε, δεν είχα τίποτα, απλά “γκρίνιαζα”. Όπως αποδείχθηκε, όταν αποφάσισε να έρθει για να κάνει τη δουλειά του, είχα πάθει επίσχεση ούρων λόγω δυσλειτουργίας του καθετήρα, κάτι που αν δεν γνωρίζετε μπορείτε αν θέλετε να γκουγκλάρετε, ή να αρκεστείτε στο ότι σας λέω ότι δεν το εύχομαι ούτε στον χειρότερο εχθρό μου.

Τα δύο αυτά περιστατικά είναι μονάχα ένα παράδειγμα της αντιμετώπισης που είχα ως ασθενής από τους επαγγελματίες υγείας. Πολλές φορές λοιπόν είχε περάσει από το μυαλό μου η σκέψη αν η συμπεριφορά των γιατρών θα ήταν διαφορετική, αν ήμουν άντρας. Υπάρχει κάτι πολύ οξύμωρο στο πώς αντιμετωπίζονται οι γυναίκες ως ασθενείς. Η πρώτη αντίδραση των ανδρών γιατρών που τυγχάνει να μας κουράρουν είναι ότι είμαστε “ευαίσθητες” και κατά συνέπεια “υπερβολικές”. Ότι μεταμορφώνουμε τον παραμικρό πόνο σε οδύνη και ότι ποτέ δεν περιγράφουμε με ακρίβεια αυτό που αισθανόμαστε, ο πόνος μας είναι πάντα μικρότερος σε ένταση από αυτόν που δηλώνουμε.

Κάπου εκεί, σε ένα τεράστιο άλμα λογικής, θα επιστρατευτεί το επιχείρημα ότι είμαστε πιο ανθεκτικές στον πόνο επειδή βιολογικά προοριζόμαστε για την επίπονη διαδικασία της γέννας. Είμαστε ανθεκτικές και άρα δεν θα έπρεπε να παραπονιόμαστε και τόσο όταν πονάμε, αφού είμαστε φτιαγμένες να το αντέχουμε, απλά γκρινιάζουμε γιατί εμείς, οι σύγχρονες γυναίκες, έχουμε μαλακώσει. Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι οι άντρες ασθενείς, όταν δηλώσουν ότι πονούν γίνονται απευθείας πιστευτοί, καθώς, επειδή είναι λιγότερο ανθεκτικοί στον πόνο, αλλά παράλληλα δεν τους επιτρέπεται να λυγίζουν εύκολα, για να φτάσουν σε σημείο να πουν ότι πονούν και να αναζητήσουν βοήθεια, πάει να πει ότι όντως υποφέρουν.

Πολλές έρευνες ανά τα χρόνια έχουν δείξει ότι οι γυναίκες ασθενείς αντιμετωπίζονται σεξιστικά από τους άνδρες επαγγελματίες υγείας και κάποια πρόσφατα – ανησυχητικά – δεδομένα, ενισχύουν δυστυχώς αυτή την ένδειξη. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Anaesthesia, διαπίστωσε ότι οι γυναίκες έχουν λιγότερες πιθανότητες να λάβουν δυνητικά σωτήρια φάρμακα, αυξάνοντας τον κίνδυνο θανάτου τους. Η μελέτη εξέτασε στοιχεία από 216.000 τραυματίες στην Αγγλία και την Ουαλία για να αξιολογήσει κατά πόσον παρέχεται ίση μεταχείριση και διαπίστωσε ότι οι γυναίκες είχαν τις μισές πιθανότητες να τους χορηγηθεί τρανεξαμικό οξύ (TXA), το οποίο μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από υπερβολική αιμορραγία έως και 30%.

Τα ευρήματα έρχονται μόλις λίγους μήνες μετά από μια άλλη έρευνα η οποία αξιολόγησε 1,3 εκατομμύρια ασθενείς και σχεδόν 3.000 χειρουργούς και δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό JAMA Surgery αποκάλυψε ότι οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν μετά από επέμβαση από άνδρα χειρουργό. Οι γυναίκες έχουν επίσης 15% περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν αρνητική έκβαση, συμπεριλαμβανομένων των επιπλοκών και της επανεισαγωγής στο νοσοκομείο, όταν ένας άνδρας εκτελεί την επέμβαση, σε σύγκριση με όταν μια γυναίκα εκτελεί την επέμβαση σε γυναίκα ασθενή.

Δυστυχώς, αυτή δεν είναι η μόνη περίπτωση όπου η σύγχρονη ιατρική αντιμετωπίζει τις γυναίκες ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Πριν από μερικά χρόνια, υπήρξε μια κλινική δοκιμή της ανδρικής αντισυλληπτικής ένεσης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι παρόλο που η ένεση είχε ποσοστό αποτελεσματικότητας 98,4% στην πρόληψη της εγκυμοσύνης (καθιστώντας την πιο αποτελεσματική ακόμα και από τα προφυλακτικά τα οποία αν θυμάστε από τη σειρά Friends είναι μονάχα 97% αποτελεσματικά και το λένε και στο κουτί), οι παρενέργειες που αντιμετώπισαν οι άνδρες ήταν πολύ σοβαρές για να βγει η ένεση στην παραγωγή, όπως ακμή (45%) και…mood swings (20%). Ουάου.

Έπειτα, η πλειονότητα των δεδομένων προέρχεται από έρευνες που διεξάγονται σε άνδρες, λόγω του γεγονότος ότι οι γυναίκες έχουν ιστορικά αποκλειστεί από τις κλινικές δοκιμές και τη βιοϊατρική έρευνα. Ακόμη και σήμερα, μόνο το ένα τρίτο των υποκειμένων καρδιαγγειακών κλινικών δοκιμών είναι γυναίκες. Μόλις την τελευταία δεκαετία οι επιστήμονες και οι γιατροί συνειδητοποίησαν ότι οι γυναίκες παρουσιάζουν διαφορετικά συμπτώματα από τους άνδρες όταν παθαίνουν καρδιακή προσβολή. Αυτή η συγκεκριμένη προκατάληψη λόγω φύλου έχει ως αποτέλεσμα οι γυναίκες που παθαίνουν καρδιακή προσβολή να έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να λάβουν λανθασμένη αρχική διάγνωση. Για τη χώρα μας, μπορείτε να δείτε το προφίλ υγείας Ελλάδας 2021 που παρέχει μια συνοπτική επισκόπηση της υγείας των πολιτών, αλλά και του συστήματος υγείας, το οποίο, αν και δεν εντοπίζει τις διαφορές στη μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών ασθενών, παρέχει πάρα πολύ χρήσιμα demographics και ποσοστά με βάση το φύλο για τα πιο σημαντικά νοσήματα, ανάμεσά τους τα καρδιαγγειακά, αλλά και ο καρκίνος.

Κατά συνέπεια, δεν προκαλεί έκπληξη ότι πολλές γυναίκες, απογοητευμένες από τη σύγχρονη ιατρική, στρέφονται στις εναλλακτικές θεραπείες ή στη Fem Tech – δηλαδή σε θεραπείες που βασίζονται στην τεχνολογία και αναπτύσσονται ειδικά για να καλύψουν τις ανησυχίες της υγείας των γυναικών  – η οποία γνωρίζει πρωτοφανή άνοδο τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με το YouGov America οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να δηλώσουν ότι είναι θετικές στις εναλλακτικές θεραπείες (22% έναντι 17%) ή ότι “τείνουν να συμφωνούν” (47% έναντι 41%) με τη δήλωση “Είμαι ανοιχτόμυαλος/η/ο απέναντι στην εναλλακτική ιατρική“. Πολλές θεραπείες ευεξίας και εναλλακτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται από γυναίκες για την αντιμετώπιση ορμονικών ανισορροπίες, ζητημάτων γονιμότητας, ενδομητρίωσης, αλλά και διαταραχών της περιόδου.

Οι επαγγελματίες υγείας πολλές φορές παραβλέπουν παράγοντες του lifestyle των ασθενών τους και εστιάζουν μονάχα στο να προσφέρουν μια ιατρική λύση. Παράγοντες όπως η υγιής σεξουαλική ζωή, η ψυχική υγεία, η διατροφή, ο ύπνος, η άσκηση παραγνωρίζονται από τους γιατρούς οι οποίοι τείνουν να ασχολούνται μονάχα με το ζήτημα που αφορά την ιδιότητά τους. Η Emma Cannon, ειδική στην ολιστική γονιμότητα, δηλώνει στο Glamour πως έχει θέσει ως αποστολή της ζωής της να ενώσει τo wellness με τη σύγχρονη ιατρική. “Πιστεύω ότι ο κόσμος στρέφεται στο wellness επειδή δεν παίρνει αυτό που χρειάζεται από το σύστημα υγείας – και έχω περάσει τα τελευταία 25 χρόνια προσπαθώντας να εργαστώ μεταξύ των δύο“, ενώ συμπληρώνει, “Έχω για παράδειγμα ασθενείς που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση και οι κλινικές δεν τους μιλούν για τη σεξουαλική τους ζωή“. Στην προσπάθειά της να διατηρήσει μια ισορροπία η Emma προσπαθεί να συνδυάσει τη σύγχρονη ιατρική με προτάσεις τρόπου ζωής, διατροφής και συναισθηματικών συμβουλών, ώστε να παρέχει στους ασθενείς της ένα ολιστικό πρόγραμμα θεραπείας. “Είμαι η πρώτη που θα πει αν κάποιος πρέπει να δει γιατρό, αλλά είμαι επίσης η πρώτη που θα του προσφέρει συμβουλές διατροφής, συναισθηματικές και περιβαλλοντικές συμβουλές. Αν έρθετε να με δείτε, μπορεί να φύγετε με παραπεμπτικό σε χειρουργό, σε σαμάνο ή σε οτιδήποτε στο ενδιάμεσο“.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι υπάρχει και μια σκοτεινή πλευρά στις εναλλακτικές θεραπείες και το wellness συνολικότερα, που αν ακολουθηθεί μεμονωμένα μπορεί να γίνει εξίσου επιβλαβής, αν όχι σημαντικά περισσότερο, από ένα πατριαρχικό ιατρικό σύστημα. Αυτό που οφείλουμε να διεκδικήσουμε εδώ είναι περισσότερους επαγγελματίες υγείας με ενσυναίσθηση και απελευθερωμένους από  σεξιστικές προκαταλήψεις. Ωστόσο, μιλάμε για μια πυρηνική αλλαγή σε έναν κλάδο που μαστίζεται χρόνια από αλαζονικές φιγούρες που αποσκοπούν μονάχα στο κέρδος. Πώς θα αλλάξει μια ολόκληρη κουλτούρα στον κλάδο της υγείας; Ας ελπίσουμε ότι όσο περισσότερο μιλάμε, τόσο περισσότερα αυτιά επιτέλους θα μας ακούσουν, αλλά και ότι η επόμενη φουρνιά επαγγελματιών υγείας που ζυμώνεται αυτή τη στιγμή στις σχολές είναι απελευθερωμένη από αναχρονιστικές και μισογυνικές αγκυλώσεις.

@oneofusgr

If you're here, you're one of us!